Về lối đi chung

Hỏi: Khoảng năm 1990, tôi có đi nhờ qua phần đất của bạn ra phía sau làm ruộng, nay tôi cần lối đi ấy là của riêng thì cần phải làm sao ?

 (LÊ THỊ DUNG, thành phố Vị Thanh)

Đáp: Pháp luật Việt Nam không chỉ quy định người sử dụng đất có các quyền sử dụng đối với bất động sản của mình, mà còn quy định quyền sử dụng hạn chế bất động sản liền kề. Quyền này giúp chủ sử dụng bất động sản bảo đảm các nhu cầu của mình về lối đi, cấp, thoát nước, cấp khí ga, đường tải dây điện, thông tin liên lạc và các nhu cầu cần thiết khác một cách hợp lý.

Vấn đề chị hỏi được quy định tại Bộ luật Dân sự 2015. Cụ thể, quyền về lối đi qua quy định: Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.

Theo đó, lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.

Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi do các bên thỏa thuận, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên; nếu có tranh chấp về lối đi thì có quyền yêu cầu tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xác định.

Trường hợp bất động sản được chia thành nhiều phần cho các chủ sở hữu, chủ sử dụng khác nhau thì khi chia phải dành lối đi cần thiết cho người phía trong theo tại quy định này mà không có đền bù.

Như vậy, nếu phần đất của chị bị vây bọc bởi các bất động sản của chủ sử dụng khác mà không có lối đi ra, có quyền yêu cầu chủ sử dụng bất động sản liền kề mở cho mình một lối đi ra đường công cộng. Người được yêu cầu có nghĩa vụ đáp ứng yêu cầu đó. Nếu không được đáp ứng, chị có quyền yêu cầu UBND cấp xã giải quyết, sau khi tiến hành hòa giải ở UBND cấp xã mà hai bên hòa giải không thành thì chị có thể khởi kiện ra tòa án nhân dân cấp huyện nơi có phần đất tọa lạc để yêu cầu xem xét, giải quyết.

Luật sư TRẦN VĂN ĐỘ (Trưởng Văn phòng Luật sư Hữu Nhân)