Cần đánh giá kỹ lưỡng các dự án đầu tư công thời gian qua

Sáng 21-2, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành khai mạc Phiên họp thứ 31.

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ, tại phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về các vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công; cho ý kiến về các vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi); việc điều chuyển kế hoạch vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước của Dự án đầu tư xây dựng Đại học Quốc gia Hà Nội tại Hòa Lạc.

Cũng trong phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghe Chính phủ báo cáo kết quả lấy ý kiến Nhân dân về dự án Luật Giáo dục (sửa đổi).

Nhân dịp Xuân mới Kỷ Hợi 2019, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân gửi tới các đại biểu tham dự phiên họp những lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất, một năm mới mà hoạt động lập pháp, hành pháp, tư pháp đạt và hoàn thành được các mục tiêu đề ra.

* Ngay sau đó, với điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các vấn đề còn có những ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công.

Qua thảo luận, các ý kiến thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều cơ bản cho rằng, trên cơ sở tổng kết 3 năm thực hiện Luật Đầu tư công, qua giám sát, nghiên cứu các ý kiến đại biểu Quốc hội, đề xuất của các bộ, ngành, địa phương thì vấn đề quan trọng là việc sửa đổi phải tháo gỡ được các khó khăn vướng mắc, phù hợp với thực tiễn, khắc phục triệt để những vướng mắc đã và đang phát sinh trên thực tiễn, bảo đảm tính ổn định, khả thi của Luật, tránh chồng chéo với các dự án luật khác. Ngoài ra, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng, dự án Luật Đầu tư công hiện hành có đời sống quá ngắn (gần 4 năm), do đó cần cân nhắc kỹ, chỉ sửa những vấn đề đáp ứng nhu cầu thực tế, đi vào trọng tâm, trọng điểm.

Về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, dự thảo Luật quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với chương trình đầu tư công, dự án nhóm A sử dụng vốn ngân sách trung ương. Theo Chủ tịch Quốc hội, nếu quy định như trên sẽ dẫn đến việc các chương trình, dự án sử dụng “một phần vốn ngân sách Trung ương” đều phải trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có thể dẫn đến có quá nhiều dự án cần phải trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Tương tự như vậy, HĐND, UBND cấp tỉnh cũng phải xem xét, quyết định khá nhiều dự án do địa phương quản lý.

Do đó, thống nhất với Ủy ban Tài chính Ngân sách, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần phân cấp mạnh hơn và tạo tính chủ động cho các cấp quản lý ngân sách ở địa phương. Theo đó, đối với dự án hỗn hợp sử dụng vốn ngân sách địa phương và nguồn “Thu bổ sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu từ ngân sách Trung ương” do HĐND cấp tỉnh quyết định. Tuy nhiên, để bảo đảm chặt chẽ trong quản lý các nguồn lực đầu tư công thì các dự án sử dụng nhiều nguồn vốn thuộc các cấp quản lý khác nhau, cấp cao nhất có vốn thuộc cấp mình quản lý tham gia đầu tư chương trình quyết định chủ trương đầu tư.

Nhấn mạnh việc sửa luật này có giải quyết được khó khăn, ách tắc hay không, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân dẫn thực tế cho thấy phần nhiều ách tắc là do tổ chức thực hiện chứ không phải hoàn toàn do luật. “Quan điểm của tôi là nhiều ý kiến cứ đổ thừa cho Luật Đầu tư công nên điểm nào bất hợp lý thì sửa chứ đừng có sửa lại tiếp tục bất hợp lý. Phạm vi, tên gọi thế nào không quan trọng miễn là sửa cái nào ra cái đó, để không thể nói ách tắc do luật nữa”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga thì đánh giá, qua theo dõi cho thấy, đại đa số các dự án đầu tư công có chất lượng tốt, song vẫn nổi lên một số dự án có chất lượng xuống cấp nhanh, chậm tiến độ, thất thoát trong dự án đầu tư công lớn, nguy cơ tham nhũng trong các dự án này khá lớn... So sánh chất lượng giữa các dự án đầu tư công với các dự án đầu tư tư nhân, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, rõ ràng, chất lượng đầu tư của các dự án đầu tư tư nhân hoặc các tập đoàn lớn khá tốt, còn chất lượng của các dự án đầu tư công “có vấn đề”, nhất là đường giao thông. “Các vấn đề liên quan đến dự án đầu tư công thời gian qua cần phải đánh giá, xem xét trong dự án Luật này”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị.

Về tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, B, C, có một số ý kiến cho rằng việc điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia từ mức vốn 10.000 tỷ lên 35.000 tỷ đồng và điều chỉnh theo tỷ lệ tương ứng đối với các dự án nhóm A, B, C là mức điều chỉnh quá cao, dẫn tới khó kiểm soát, đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành.

Về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, thực tế thời gian qua, chỉ số giá không có biến động lớn và việc phân cấp đầu tư công cơ bản ổn định. Với quy định như Luật hiện hành, mới chỉ có 2 dự án quan trọng quốc gia trình Quốc hội và không có vướng mắc gì.

“Tuy nhiên, để phù hợp với thực tiễn, sau gần 4 năm thực hiện Luật Đầu tư công, chỉ số CPI đã tăng khoảng 10%, quy mô thu ngân sách tăng khoảng 55%, chi ngân sách cho đầu tư phát triển tăng khoảng 120%, quy mô các dự án đầu tư công cũng lớn hơn, để Luật sửa đổi lần này phù hợp với thực tiễn biến động giá cả, phân loại dự án phù hợp với quy mô ngân sách, đề nghị mức vốn đầu tư của các dự án quan trọng quốc gia tăng thêm 50% so với quy định hiện hành, lên 15.000 tỷ đồng. Tương tự đối với các dự án nhóm A, B, C, đề nghị mức tăng 50% so với quy định hiện hành”, Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải nói và cho biết cơ quan soạn thảo đề nghị điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia lên mức vốn 20.000 tỷ đồng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội băn khoăn về cơ sở điều chỉnh tiêu chí so với luật hiện hành, bởi 35.000 tỷ đồng là quá lớn, vậy cơ sở nào để điều chỉnh? Thực tế mới có 2 dự án thông qua Quốc hội, do đó cần cân nhắc về quy định này.

Nhấn mạnh đây là vấn đề cần rà soát lại, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển lưu ý không chỉ quan tâm tiêu chí vốn mà còn cả yếu tố môi trường (như quy định diện tích rừng). “Cần giải trình rõ cơ sở điều chỉnh để báo cáo Quốc hội, còn tự nhiên “nhảy” lên 35.000 tỷ đồng là chẳng có căn cứ nào”.

Theo PHƯƠNG HẰNG/qdnd.vn