Anh sẵn sàng cho kịch bản Brexit không thỏa thuận

Tân Thủ tướng Anh Boris Johnson đã nêu quyết tâm Brexit vào cuối tháng 10-2019 cho dù có đạt được thỏa thuận với EU hay không.

Cờ Anh (phía dưới) và cờ EU (phía trên) tại thủ đô London. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo đó, Chính phủ mới của Thủ tướng Anh Boris Johnson dự kiến sẽ chi 1 tỉ bảng nhằm chuẩn bị cho kịch bản Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) hay còn gọi là Brexit không thỏa thuận vào cuối tháng 10-2019. Đây cũng là ưu tiên số 1 của ông Johnson ngay sau khi nhậm chức. Phát biểu với báo giới, nữ phát ngôn viên của Thủ tướng Anh Boris Johnson nêu rõ: “Thủ tướng đã bày tỏ lập trường với các nhà lãnh đạo châu Âu, thỏa thuận Brexit với điều khoản chốt chặn đã không được Quốc hội thông qua 3 lần. Vì vậy, thỏa thuận cần phải thay đổi. Thủ tướng sẽ sẵn lòng đàm phán khi lập trường đó thay đổi”.

Dự kiến, Bộ trưởng Tài chính và Ngân khố Anh Sajid Javid sẽ công bố kế hoạch cụ thể về việc phân bổ 1 tỉ bảng Anh cho công tác chuẩn bị. Đáng chú ý, London sẽ giành tới khoảng 100 triệu bảng Anh trong số này cho việc tuyên truyền, quảng bá kêu gọi dân chúng Anh ủng hộ Brexit mà không có thỏa thuận.

Trước đó, ông Boris Johnson đã nêu ra điều kiện với EU là phải rút bỏ điều khoản “back-stop” (điều khoản chốt chặn) liên quan đến biên giới Bắc Ireland khỏi bản thỏa thuận Brexit, nếu không nước Anh sẽ thực thi Brexit bằng mọi giá. Tuy nhiên, các quan chức EU đã đáp trả cứng rắn khi khẳng định điều khoản “back-stop” là không thể thay đổi, đồng thời EU cũng không có bất cứ ý định nào về việc đàm phán lại thỏa thuận Brexit.

Tuy nhiên, yêu cầu xóa bỏ điều khoản chốt chặn là một trong những yếu tố gây tranh cãi nhất trong thỏa thuận Brexit đã ký giữa EU và Anh hồi tháng 11 năm ngoái. Theo điều khoản này, Anh sẽ ở lại liên minh thuế quan cho tới khi hai bên đạt được thỏa thuận mới, nhằm tránh một đường biên giới hiện hữu giữa vùng Bắc Irealand và Cộng hòa Ireland.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker khẳng định không có nhiệm vụ tái đàm phán về thỏa thuận Brexit, trong khi Trưởng đoàn đàm phán của EU về Brexit Michel Barnier cho rằng xóa bỏ điều khoản chốt chặn là không thể chấp nhận được.

Xét về mặt quan điểm, Thủ tướng Anh Boris Johnson và lãnh đạo EU hoàn toàn khác nhau, đặc biệt là điều khoản “back-stop”. Cho nên dù quyết tâm nhưng ông Johnson khó thực hiện Brexit đúng thời gian quy định. Nếu Brexit không thỏa thuận thì hậu quả rất lớn gây bất lợi cho cả Anh và EU.

Viện nghiên cứu về Chính phủ (IfG), một think-tank hàng đầu ở Anh chuyên về hiệu quả điều hành của chính phủ, đã công bố báo cáo gửi Chính phủ Anh cho biết, Brexit không thỏa thuận có thể phá nát các chính sách đối nội của Anh, do Chính phủ Anh sẽ phải xử lý các yêu cầu khẩn cấp thay vì tập trung vào việc điều hành kinh tế.

Theo tính toán, nếu Brexit không thỏa thuận diễn ra, nước Anh sẽ thâm hụt gần 40 tỉ bảng mỗi năm trong vài năm tới (chưa tính chi trả “hóa đơn ly hôn” trị giá khoảng 51 tỉ USD), đẩy Chính phủ Anh vào tình trạng thiếu hụt các nguồn lực tài chính để thực thi các cải cách kinh tế mà ông Johnson hứa hẹn khi tranh cử. Cụ thể, nếu không có một kế hoạch thích hợp, nước Anh có thể tự nhận ra rằng họ không có khả năng nhập khẩu hoặc xuất khẩu hàng hóa tới các nước EU. Máy bay và tàu hỏa của Anh có thể bị ngăn cản đến EU mà không cần đến những quy định phiền hà, có thể với các công dân của nước này cũng vậy.

Tuy nhiên, EU có thể cũng phải chịu thiệt hại cũng không nhỏ nếu Brexit không thỏa thuận. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cảnh báo rằng, “Brexit cứng” có thể là nguyên nhân khiến tăng trưởng kinh tế của EU sụt giảm, tối đa là 1,5% vào năm 2030.

Thực chất, do là thị trường chung, Anh và EU có một nền kinh tế hội nhập sâu sắc khó tách ra. Anh là một trong ba đối tác thương mại lớn nhất của EU, chiếm đến 13% lượng giao dịch buôn bán trong một liên minh không có rào cản thương mại. Do vậy Brexit không thỏa thuận sẽ khiến cả hai bên đều bị thiệt, đặc biệt là kinh tế. 

Do vậy, dù quyết tâm nhưng Thủ tướng Anh Boris Johnson sẽ không dễ dàng thực hiện được ý định Brexit không thỏa thuận như đã phát biểu.

HN tổng hợp