Căng thẳng giữa Mỹ và Iran gia tăng: Iraq rơi vào thế khó

Nghi ngờ Iran xúi giục tấn công căn cứ Mỹ tại Iraq, Washington trả đũa bằng việc không kích hàng loạt nhằm vào các căn cứ của lực lượng dân quân người Hồi giáo dòng Shia tại Iraq do Iran hậu thuẫn.

Người biểu tình tập trung bên ngoài Đại sứ quán Mỹ ở thủ đô Baghdad, Iraq ngày 31-12-2019. Nguồn: AFP/TTXVN

Theo đó, hôm 29-12-2019, quân đội Mỹ đã tiến hành không kích nhằm vào một số căn cứ thuộc lực lượng Kata’ib Hezbollah được Iran hậu thuẫn, để đáp trả vụ tấn công rocket vào một căn cứ quân sự Mỹ ở Iraq. Những đợt tấn công đã làm ít nhất 25 thành viên nhóm vũ trang này thiệt mạng và 55 người khác bị thương trong cuộc không kích của Mỹ.

Nguyên nhân chính dẫn đến những vụ không kích trên là do Mỹ cáo buộc Iran đã làm hậu thuẫn những đợt tấn công nhằm vào căn cứ quân sự Mỹ tại Iraq hồi đầu tháng 12-2019 khiến 1 binh sĩ thiệt mạng và 4 người khác bị thương. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã cảnh báo bất kỳ cuộc tấn công nào của Iran gây tổn hại cho người Mỹ hoặc các đồng minh sẽ phải hứng chịu sự đáp trả mạnh mẽ.

Còn Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố, Iran sẽ phải chịu trách nhiệm cho mọi tổn thất về sinh mạng trong các vụ tấn công nhằm vào cơ sở ngoại giao của Mỹ. Ông Trump cho biết, lực lượng Mỹ với trang thiết bị vũ khí hiện đại đã có mặt để đảm bảo an toàn cho Đại sứ quán Mỹ ở Iraq.

Mới đây, Mỹ đã triển khai khoảng 750 binh sĩ để củng cố an ninh cho Đại sứ quán nước này ở thủ đô Baghdad, Iraq trước các cuộc biểu tình bạo lực. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper, ông đã ủy quyền triển khai một tiểu đoàn bộ binh từ Lực lượng phản ứng tức thời (IRF) của Sư đoàn dù 82. Ngoài việc triển khai ngay lập tức số binh sĩ này, các lực lượng bổ sung từ Lực lượng phản ứng tức thời cũng sẽ được triển khai trong vài ngày tới. Theo ông Mark Esper, đây là các biện pháp nhằm đảm bảo an toàn cho công dân, binh sĩ và các nhà ngoại giao Mỹ tại Iraq.

Hành động của Mỹ là tác nhân làm nổi lên các cuộc biểu tình rầm rộ tại Iraq thời gian gần đây. Theo đó, hàng ngàn người biểu tình đã bao vây Đại sứ quán Mỹ ở thủ đô Baghdad của Iraq. Người biểu tình hô vang các khẩu hiệu chống Mỹ và đốt cờ Mỹ. Họ giơ cao áp phích kêu gọi đóng cửa Đại sứ quán và kêu gọi Quốc hội yêu cầu quân đội Mỹ rời khỏi đất nước.

Hệ lụy của làn sóng biểu tình đã làm cho Đại sứ Mỹ và các nhân viên Đại sứ quán ở Baghdad phải sơ tán khẩn cấp vì lo ngại an ninh. Lực lượng an ninh Mỹ phải dùng hơi cay để đẩy lui người biểu tình.

Mặc dù cả Mỹ và Iran đều là những đồng minh chủ chốt của Iraq, song quan hệ giữa Washington và Tehran lại luôn trong tình trạng căng thẳng, nhất là sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân giữa Iran ký với Nhóm P5+1 (Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức) năm ngoái và tái áp đặt trừng phạt chống nước Cộng hòa Hồi giáo.

Giới quan sát nhận định, những động thái của Mỹ gần đây được dự báo là có thể đẩy Iraq đến nguy cơ một cuộc chiến tranh ủy nhiệm giữa Mỹ và Iran. Thủ tướng Iraq Abdul Mahdi đã lên án cuộc không kích của Mỹ nhằm vào các căn cứ của lực lượng dân quân người Hồi giáo dòng Shia được Iran hậu thuẫn ở nước này là “nguy hiểm và không thể chấp nhận”.

Thủ tướng Abdul Mahdi khẳng định đã tìm cách ngăn chặn cuộc tấn công của Mỹ khi cảnh báo với Bộ Quốc phòng nước này rằng, đây có thể sẽ là một bước đi nguy hiểm và có thể làm leo thang căng thẳng. Theo ông, Iraq luôn cố gắng theo đuổi các chính sách trung lập, dù điều này là không dễ dàng nhằm tránh cho đất nước khỏi chiến tranh. Ông Abdul Mahdi cho rằng, các bên liên quan nên thảo luận kỹ vấn đề trước khi hành động. Các cuộc điều tra vẫn đang diễn ra nhằm xác định ai là thủ phạm vụ tấn công nhằm vào căn cứ quân sự của Mỹ.

Việc cáo buộc tấn công nhằm vào nhau dẫn đến “ăn miếng, trả miếng” giữa Mỹ và Iran gần đây đã làm cho mối quan hệ thù địch giữa Washington và Tehran gia tăng lên một cấp độ mới. Đáng quan ngại là hành động thù địch này lại đổ lên đầu người dân vô tội tại Iraq.

HN tổng hợp