Cơ hội hạ nhiệt căng thẳng Mỹ – Iran

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố sẵn sàng đàm phán với Iran một cách vô điều kiện. Trong khi đó, Tổng thống Hassan Rouhani khẳng định Iran có thể cân nhắc vấn đề này nếu Mỹ thể hiện “sự tôn trọng”.

Iran cảnh báo lực lượng của Mỹ nằm trong tầm bắn của tên lửa.

Ngoại trưởng Mỹ Pompeo đã phát biểu trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Thụy Sĩ Ignazio Cassis rằng Washington đã chuẩn bị để đối thoại với Tehran một cách vô điều kiện, nhưng vẫn nhấn mạnh Mỹ sẽ tiếp tục gây sức ép để kiềm chế hành động của Iran.

Bình luận trên của ông Pompeo đánh dấu lần đầu tiên kể từ khi đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran hồi tháng 5-2018, chính quyền Mỹ nhấn mạnh rõ ràng quan điểm sẵn sàng đàm phán với Tehran mà không có điều kiện ràng buộc.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani  nói đàm phán với Mỹ với điều kiện: “Chúng tôi sẽ đàm phán nếu họ thể hiện sự tôn trọng trên bàn đàm phán và tuân theo luật lệ quốc tế, không phải nếu họ ra lệnh đàm phán”. Ngoài ra, ông Rouhani còn nói rằng những phát ngôn gần đây của Tổng thống Donald Trump không còn khiêu khích như hồi năm ngoái khi kêu gọi thay đổi chế độ ở Iran.

Trước đó, vào ngày 29-5, lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei khẳng định Tehran sẽ không đàm phán với Washington. Tuy nhiên, ông Rouhani khẳng định Iran có thể cân nhắc đàm phán nếu Washington gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt.

Thêm một cơ hội mới nhằm hạ nhiệt căng thẳng giữa Mỹ và Iran từ vai trò hòa giải của Nhật Bản. Theo báo chí Iran, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ thăm Iran từ ngày 12 đến 14-6 nhằm mục đích hòa giải giữa Tehran và Washington.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe dự kiến sẽ gặp Thủ lĩnh tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei và Tổng thống Iran Hassan Rouhani trong chuyến thăm tới nước này trong tháng này.

Quan hệ Iran - Mỹ leo thang căng thẳng vào tháng rồi, một năm sau khi Washington đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và khôi phục, mở rộng các biện pháp trừng phạt nhằm vào quốc gia này, yêu cầu mọi quốc gia ngừng nhập khẩu dầu Iran.

Tổng thống Trump khẳng định thỏa thuận hạt nhân Iran không đủ nghiêm ngặt và ông muốn ép Iran thương lượng thỏa thuận mới. Căng thẳng giữa Iran và Mỹ đã leo thang trong thời gian gần đây sau khi tăng hiện diện quân sự trong vùng. Mỹ đã triển khai một nhóm tàu sân bay tấn công, 1.500 quân và một phi đội máy bay ném bom B-52 tới Trung Đông để chống lại “mối đe dọa” từ Iran.

Về phía Iran cũng đã cứng rắn đáp trả những mối đe dọa từ Mỹ khi cho rằng không còn lo sợ tàu sân bay Mỹ vì họ đã tìm ra công cụ đối phó.

Ông Yahya Rahim Safavi, cố vấn quân sự cấp cao của lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei cho biết: “Người Mỹ thừa hiểu rằng, lực lượng của họ trong khu vực đang trong tầm bắn của tên lửa Iran và tất cả các tàu hải quân Mỹ đều có thể trúng tên lửa chống hạm của quân đoàn vệ binh cách mạng. Viên đạn đầu tiên được bắn ra ở vùng Vịnh sẽ đẩy giá dầu lên 100 USD. Đó sẽ là điều không thể chịu đựng nổi với Mỹ, châu Âu và các đồng minh của Mỹ như Nhật Bản hay Hàn Quốc”.

Hạn mức tầm bắn tên lửa đạn đạo của Iran đang được quyết định bởi lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei, người cũng là Tư lệnh lực lượng vũ trang Iran. Hiện nay các tên lửa của Iran có tầm bắn đều dưới 2.000km, tuy nhiên, Lực lượng Vệ binh cách mạng Iran (IRGC) đã khẳng định họ hoàn toàn có thể nâng giới hạn này lên nếu muốn.

Trong khi đó, lãnh đạo nhóm Hezbollah cảnh báo Mỹ không nên tấn công Iran vì rằng toàn vùng sẽ chống lại Mỹ và các lợi ích của nước này ở Trung Đông.

“Mỹ biết rõ rằng bất kỳ một cuộc chiến chống Iran nào sẽ không giới hạn ở trong biên giới của Iran. Toàn vùng sẽ bốc cháy, dẫn tới việc tất cả lực lượng và lợi ích của Mỹ ở trong vùng bị hủy diệt”, Sputniks dẫn lời lãnh đạo nhóm quân vũ trang Hezbollah nói.

Mỹ và Iran thừa hiểu rằng hậu quả sẽ khó lường khi xảy ra chiến tranh, vì vậy cùng ngồi vào bàn đàm phán để hạ nhiệt căng thẳng là việc cần làm ngay.

NGUYỄN TẤN tổng hợp