Mỹ cáo buộc Iran gây bất ổn ở Trung Đông

Khôi phục lại chương trình hạt nhân gắn với phát triển tên lửa đạn đạo của Iran khiến nhiều quốc gia quan ngại về một cuộc chạy đua vũ trang.

Tên lửa Iran. Ảnh: GETTY

Trưởng Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran Ali Akbar Salehi cho biết, nước này đã khởi công xây dựng hai tổ máy nhằm mở rộng Nhà máy điện hạt nhân Bushehr.

Theo đó, Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên Bushehr với công suất 1.000MW đã được Nga hoàn tất xây dựng cho Iran từ tháng 5-2011. Sau đó, Iran và Nga đã nhất trí mở rộng nhà máy Bushehr. Theo thỏa thuận, giai đoạn hai của nhà máy Bushehr sẽ gồm có hai tổ máy với tổng công suất nâng lên đến 2.100MW.

Việc Tehran tiếp tục giai đoạn 2 nâng công suất nhà máy lên đến 2.100MW sẽ góp phần làm giàu năng lượng hạt nhân của quốc gia này. Đây cũng là điều kiện để Iran phát triển vũ khí hạt nhân để đối phó lại việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân được Iran ký với Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc cùng với Đức) vào năm 2015 hay còn gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).

Trong một động thái liên quan, theo dự kiến trong tháng 4 tới Iran sẽ công bố nhiều thành tựu hạt nhân mới bao hàm nhiều lĩnh vực khác nhau như thăm dò, chiết xuất, chu trình nhiên liệu, khoa học và công nghệ, cũng như laser. Truyền thông Trung Đông ngày 16-3 dẫn nguồn tin Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI) cho biết, nước Cộng hòa Hồi giáo này sẽ công bố 112 thành tựu hạt nhân mới trong dịp này.

Người phát ngôn AEOI Behrouz Kamalvandi, khẳng định việc Iran công bố những thành tựu này trong bối cảnh hiện nay sẽ phát đi thông điệp mạnh mẽ tới những “kẻ thù” của Tehran rằng Iran đã vượt qua những trừng phạt kinh tế của Mỹ và biến những mối đe dọa đó thành cơ hội. Iran sẽ tận dụng tối đa năng lực của mình để chống lại cuộc chiến kinh tế và hóa giải những sức ép của phương Tây.

Trước đó, Iran đã thử thành công tên lửa hành trình Hoveizeh, đánh trúng mục tiêu cách 1.200km nhân dịp nước này kỷ niệm 40 năm cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979. Động thái trên của Tehran đã khiến Mỹ lo lắng. Một quan chức cấp cao Mỹ ngày 19-3 cáo buộc, chương trình tên lửa của Iran đang gây bất ổn ở khu vực Trung Đông. Quan chức này cũng cho rằng, việc Iran cung cấp vũ khí cho các nhóm vũ trang ở Lebanon và Yemen khiến gia tăng rủi ro về một cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực.

Phát biểu tại Hội nghị về giải giáp vũ khí dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ đặc trách Kiểm soát vũ khí, kiểm chứng và tuân thủ Yleem Poblete cho rằng, chương trình tên lửa của Iran là nguyên nhân chính dẫn tới gia tăng căng thẳng và bất ổn ở khu vực cũng như rủi ro về một cuộc chạy đua vũ trang. Đồng thời kêu gọi Tehran phải dừng ngay các hoạt động liên quan tới tên lửa đạn đạo được thiết kế nhằm mang theo vũ khí hạt nhân. Bà Poblete cũng kêu gọi tất cả các quốc gia có trách nhiệm cùng thực thi các nghị quyết của Hội đồng Bảo an, giới hạn việc chuyển giao các công nghệ liên quan tới tên lửa cho Iran.

Cùng thời gian này, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã có chuyến thăm đầu tiên tới Iraq kể từ khi ông lên nắm quyền. Chuyến thăm nhằm tạo ra một bước ngoặt mới trong mối quan hệ giữa hai nước láng giềng. Mục đích sâu xa hơn của chuyến thăm này làm giảm bớt tác động của các lệnh trừng phạt của Mỹ, cố gắng đạt được lợi ích lớn hơn từ Iraq, đặc biệt là liên quan đến thương mại, tài chính, quân sự, cũng như tăng cường ảnh hưởng chính trị và kinh tế dọc theo một hành lang đã được kiểm soát từ Tehran đến khu vực Địa Trung Hải qua Iraq, Syria và Lebanon.

Giới quan sát nhận định, “cái bắt tay” giữa lãnh đạo hai quốc gia Iran và Iraq này còn là một thông điệp gửi tới Mỹ và các đồng minh trong khu vực về tầm ảnh hưởng của Iran ở khu vực Trung Đông cho dù Mỹ có gia tăng thêm các biện pháp trừng phạt đối với quốc gia này.

HN tổng hợp