Mỹ tăng cường ngoại giao con thoi tại Trung Đông

Sau thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và UAE hôm 13-8, Mỹ đã có động thái tiến thêm bước nữa nhằm củng cố thế lực của đồng minh Israel ở Trung Đông.

Tổng thống Trump tuyên bố bình thường hóa quan hệ Israel - UAE tại Nhà Trắng ngày 13-8. Ảnh: WHITEHOUSE.GOV

Theo đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đang có chuyến công du 5 ngày tới Trung Đông nhằm tiếp tục vận động thêm nhiều quốc gia nơi đây bình thường hóa quan hệ với Israel. Chuyến thăm Trung Đông của ông Mike Pompeo diễn ra chưa đầy 2 tuần sau thông báo về thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE).

Thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và UAE được dư luận khu vực và quốc tế hoan nghênh. Đây là thỏa thuận đầu tiên của một quốc gia vùng Vịnh với Israel và là quốc gia thứ ba trong các nước Ả-rập sau Ai Cập ký năm 1979 và sau Jordan ký vào năm 1994. Dư luận cho rằng thỏa thuận này là một đột phá để các quốc gia khác noi theo bởi trước đó nhiều quốc gia Ả-rập cũng đã có những sự hợp tác không chính thức với Israel và đang hướng tới bình thường hóa quan hệ.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã hoan nghênh chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ và gọi ông Mike Pompeo là “người bạn thân thiết” và cho biết hai bên sẽ thảo luận về việc mở rộng “vòng hòa bình tại khu vực”. Về phần mình, Thủ tướng Netanyahu khẳng định thỏa thuận với UAE do Tổng thống Mỹ Donald Trump làm trung gian sẽ đem lại lợi ích đối với hòa bình và ổn định của khu vực.

Bởi lẽ, sau thỏa thuận giữa Israel và UAE, đã xuất hiện nhiều thông tin đồn đoán về những cái tên tiếp theo có thể ký thỏa thuận bình thường hóa quan hệ với Israel như Bahrain, Oman hay Sudan.

Điều này càng có cơ sở hơn khi Sudan sẽ là chặng dừng chân thứ 2 trong chuyến công du Trung Đông lần này của ông Mike Pompeo. Sau Sudan, Ngoại trưởng Mỹ sẽ tới Bahrain và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất.

Giới phân tích cho rằng Sudan đang rất mong muốn được Mỹ dỡ bỏ khỏi danh sách các nước bảo trợ khủng bố và việc bình thường hóa quan hệ với Israel sẽ là một bước đi hướng tới mục tiêu này. Tuy nhiên, để dỡ bỏ Sudan khỏi danh sách các nước bảo trợ khủng bố còn phụ thuộc vào việc hoàn tất thỏa thuận bồi thường cho các nạn nhân trong vụ đánh bom các Đại sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania năm 1998.

Cũng trong chuyến công du này, ông Pompeo dự kiến sẽ gặp Thái tử Bahrain Hamad Al-Khalifa trước khi gặp Ngoại trưởng UAE Abdullah bin Zayed Al-Nahyan bàn về thỏa thuận với Israel. Chuyến công du của Ngoại trưởng Pompeo, là một trong hai chuyến thăm của hai quan chức cấp cao trong chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump tới Trung Đông trong tuần này.

Sau Ngoại trưởng Pompeo, Cố vấn Nhà Trắng Jared Kushner cũng sẽ tới thăm khu vực Trung Đông. Theo kế hoạch, ông Kushner sẽ bắt đầu chuyến công du tới Israel, Bahrain, Oman, Saudi Arabia và Maroc vào cuối tuần này.

Hai chuyến thăm Trung Đông liên tiếp diễn ra trong bối cảnh Washington đang thúc đẩy tham vọng hòa bình giữa Israel với các nước Arab mà Tổng thống Trump hy vọng có thể “đánh bóng” thành tựu trong chính sách đối ngoại của mình trước thềm cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 tới.

Trong một phát biểu mới đây, Tổng thống Donald Trump lại một lần nữa nhấn mạnh tới những “thành quả không thể tin được” mà ngành ngoại giao Mỹ đã làm được cho hòa bình Trung Đông.

Tuy nhiên về sâu xa hơn, Mỹ muốn phát huy sức mạnh ở Trung Đông thông qua đồng minh Irael để hạn chế sự ảnh hưởng của Iran trong khu vực và khống chế năng lực hạt nhân của Tehrran. Mặt khác, Washington cũng muốn nhân cơ hội này tác động và ngăn chặn sự trỗi dậy của Palestine.

HN tổng hợp