Mỹ – Trung: Xung đột thương mại tiếp tục leo thang

Trung Quốc hôm 3-8 đã tuyên bố đánh thuế trả đũa lên 60 tỉ USD hàng hóa Mỹ và cảnh báo sẽ có các biện pháp tiếp theo, cho thấy Bắc Kinh sẽ không lùi bước trong cuộc chiến thương mại với Mỹ.

Một mô hình máy bay của Tập đoàn Công nghệ điện tử Trung Quốc, một trong các công ty bị ảnh hưởng bởi lệnh hạn chế. Ảnh: Simon Song/SCMP

Trung Quốc đã công bố gói thuế mới lên 5.207 mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ, với mức thuế suất từ 5-25%. Thời gian sẽ phụ thuộc vào hành động của Mỹ. Bộ Tài chính Trung Quốc nói các biện pháp của Mỹ vi phạm quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và làm hại đến lợi ích của Trung Quốc. “Mỹ liên tục phản bội các thỏa thuận đạt được bên bàn đàm phán và đơn phương làm căng thẳng cuộc chiến thương mại thêm một lần nữa. Họ đã xâm phạm nghiêm trọng các nguyên tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới… Trung Quốc phải có biện pháp đối phó cần thiết để bảo vệ phẩm giá của mình và lợi ích của người dân”.

3. sản phẩm của Mỹ bị Bắc Kinh nhắm mục tiêu đánh thuế là các sản phẩm nông nghiệp và năng lượng như thịt bò và khí hóa lỏng. Các hàng hóa khác của Mỹ được Trung Quốc nhắm đến bao gồm chất bán dẫn, một số máy bay trực thăng, máy bay cỡ nhỏ đến trung bình, bao cao su, thịt bò, sản phẩm thép và cà phê.

Theo Derek Scissors, một học giả tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, mức thuế đề xuất tăng lên là để đáp lại sự sụt giảm mạnh gần đây của đồng tiền Trung Quốc. “Trong 6 tháng qua... Trung Quốc đã cho phép đồng tiền của mình (đồng nhân dân tệ) liên tục giảm giá. Nó mất giá tổng cộng 8% kể từ mùa xuân. Nếu bạn đang áp dụng thuế 10% và tiền tệ của họ đang giảm giá trị 8%, tác dụng của thuế gần như bị triệt tiêu hết”.

Washington và Bắc Kinh đã áp thuế lên 34 tỉ USD hàng hóa của nhau trong tháng 7. Washington dự kiến sẽ sớm áp thuế lên thêm 16 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc. Giữa lúc căng thẳng thương mại đang leo thang, Washington tiếp tục ra thông báo Mỹ sẽ hạn chế xuất khẩu với hàng loạt công ty quan trọng của Trung Quốc vì lý do an ninh quốc gia.

Washington đã hạn chế xuất khẩu đối với hàng chục công ty quan trọng của Trung Quốc - bao gồm các công ty nhà nước phát triển công nghệ sử dụng trong quân đội như hệ thống phòng không và vệ tinh - vì lý do an ninh quốc gia. Bộ Thương mại Mỹ thêm 44 công ty Trung Quốc vào danh sách kiểm soát xuất khẩu ngày 1-8 khi cho rằng họ là “mối đe dọa đáng kể” đối với an ninh quốc gia hoặc các lợi ích chính sách đối ngoại của Mỹ. Lệnh kiểm soát của Mỹ sẽ hạn chế sự tiếp cận của các công ty Trung Quốc với những sản phẩm mà Bộ Thương mại Mỹ cho là có thể sử dụng cả trong hoạt động quân sự và dân sự, bên cạnh đó từ chối cho họ tiếp cận với các thành phần quan trọng như vật liệu hạt nhân, thiết bị viễn thông, laser và cảm biến.

Những động thái mới nhất từ Washington đã gây sức ép lên thị trường tài chính Trung Quốc, khiến chứng khoán nước này giảm mạnh trong phiên giao dịch ngày thứ 5. Hãng tin Bloomberg của Mỹ vừa công bố số liệu cho thấy, thị trường chứng khoán (TTCK) Trung Quốc đã chính thức đánh mất vị trí số 2 thế giới vào tay của người Nhật sau gần 4 năm chỉ đứng sau TTCK Mỹ.

Số liệu tính tới ngày 2-8-2018 cho thấy, giá trị vốn hóa của TTCK Trung Quốc đã sụt giảm xuống còn 6,09 ngàn tỉ USD, thấp hơn mức vốn hóa 6,17 ngàn tỉ của TTCK Nhật Bản.

Trong khi đó, thâm hụt thương mại của Mỹ vẫn tăng trong thời gian qua bất chấp những biện pháp cứng rắn của chính quyền nhằm cân bằng lại cán cân thương mại với nhiều đối tác lớn. Theo số liệu mới nhất của Bộ Thương mại Mỹ, thâm hụt thương mại của nước này trong tháng 6 đã lên mức 46,3 tỉ USD. Đây là mức thâm hụt thương mại trong tháng lớn nhất mà nền kinh tế số một thế giới phải gánh chịu kể từ tháng 11-2016. Đây là một trong những nguyên nhân khiến cuộc chiến thương mại vẫn còn tiếp diễn trong thời gian dài - các chuyên gia phân tích.

NGUYỄN TẤN tổng hợp