Nguy cơ Chính phủ Mỹ đóng cửa lâu dài

Dù diễn biến tích cực, song các cuộc đàm phán giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo phe Dân chủ vẫn chưa thể đi đến kết quả cuối cùng - là chấm dứt tình trạng Chính phủ bị đóng cửa một phần, vốn đã bước sang ngày thứ 14 liên tiếp.

Tổng thống Trump phát biểu sau cuộc gặp với lãnh đạo đảng Dân chủ hôm 4-1. Ảnh: ABC NEWS

Phát biểu tại cuộc họp báo sau cuộc gặp ở Nhà Trắng với Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và thủ lĩnh phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer hôm 4-1, Tổng thống Donald Trump đe dọa sẽ sử dụng quyền khẩn cấp để xây dựng bức tường biên giới với Mexico mà không cần sự phê chuẩn của Quốc hội. Bên cạnh đó, Tổng thống Mỹ xác nhận đã tuyên bố trong cuộc gặp với lãnh đạo phe Dân chủ, rằng tình trạng chính phủ đóng cửa một phần hiện nay có thể “kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm”.

Tuy nhiên, ông cũng khẳng định cuộc gặp đã diễn ra rất hữu ích: “Vâng, hôm nay chúng tôi đã có một cuộc họp hữu ích với lãnh đạo phe Dân chủ. Tôi nghĩ đó thực sự là một cuộc họp rất tốt. Tất cả chúng tôi đều đi trên một con đường, là muốn mở cửa chính phủ. Chúng tôi sẽ tiếp tục gặp nhau. Tôi đã chỉ định một nhóm và chúng tôi sẽ họp vào cuối tuần này, để xác định những gì chúng tôi sẽ làm về biên giới”.

Dự kiến, Phó Tổng thống Mike Pence sẽ dẫn đầu nhóm quan chức chính phủ gặp gỡ với các nghị sĩ Dân chủ, để tìm cách phá vỡ thế bế tắc hiện nay. Trong khi đó, Tân Chủ tịch Hạ viện Mỹ - nơi đảng Dân chủ chiếm đa số, bà Nancy Pelosi đã xác nhận, cuộc gặp với Tổng thống là một cuộc đối thoại dài, đôi khi là tranh cãi.

Việc Chính phủ Mỹ tiếp tục đóng cửa đã khiến hàng trăm nghìn công nhân viên chức lao đao, đồng thời ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực trong xã hội. Trong thời gian này, khoảng 25% cơ quan trong chính phủ liên bang sẽ không có kinh phí hoạt động. Chỉ các nhân viên thực sự cần thiết mới tiếp tục làm việc nhưng họ cũng chưa được trả lương.

Chín bộ, ngành của Mỹ đã bị ảnh hưởng, trong đó có Bộ An ninh nội địa, Bộ Tư pháp, Bộ Nông nghiệp, Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính. Khoảng 800.000 công nhân viên chức liên bang đang mất việc (tạm thời bị sa thải do thiếu kinh phí) hoặc đi làm mà không được trả lương.

Cơ quan quản lý công viên quốc gia Mỹ đã tạm dừng tất cả các dịch vụ phi khẩn cấp trong đó có dịch vụ dành cho du khách như nhà vệ sinh công cộng, dọn dẹp rác thải, bảo trì các tuyến đường và trung tâm hỗ trợ. Rác thải bắt đầu chất cao thành đống ở bên ngoài nhiều địa danh, kể cả quanh Nhà Trắng và Công viên quốc gia National Mall ở trung tâm thủ đô Washington.

Việc đóng cửa chính phủ cũng ảnh hưởng đến 62 tòa án xử lý tình trạng nhập cư của Mỹ. Hàng trăm thẩm phán tạm thời phải nghỉ việc và chỉ những trường hợp người nhập cư đang bị giam giữ mới được xét xử. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã mở rộng hệ thống tòa án này, vốn được điều hành bởi Bộ Tư pháp, nhằm xử lý hồ sơ tồn đọng của hơn 800.000 trường hợp, nhưng đợt đóng cửa lần này khiến công việc đó trở nên phức tạp hơn.

Các phòng thí nghiệm trên khắp nước Mỹ cũng đang phải chịu tác động tiêu cực do nhiều nhà khoa học được chính phủ thuê đã phải ngừng làm việc tại những cơ quan như Hiệp hội Khoa học quốc gia. Còn giới nghiên cứu thì lo ngại bị giới hạn khả năng tiếp cận các dữ liệu liên bang và kết nối với các quan chức chịu trách nhiệm tài trợ dự án của họ.

Việc đóng cửa chính phủ làm dấy lên nhiều lo ngại trên toàn nước Mỹ về sự gián đoạn các chương trình phúc lợi. Hiệp hội Hỗ trợ phụ nữ, trẻ em và trẻ sơ sinh (WIC), vốn cung cấp lương thực và giáo dục cho các bà mẹ mang thai có thu nhập thấp hay trẻ em nghèo đã tuyên bố hối thúc các nhà lập pháp Mỹ sớm chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ trước khi các cơ quan liên bang cạn kiệt ngân quỹ.

Các cuộc điều tra của Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) vẫn tiếp tục theo kế hoạch được đưa ra trước thời điểm chính phủ đóng cửa của Bộ Tư pháp. Tuy nhiên, tại cơ quan điều tra tội phạm tài chính của Bộ Tài chính, một số cuộc điều tra vẫn không bị ảnh hưởng nhưng một số khác sẽ phải tạm dừng cho đến khi ngân sách được khôi phục.

NGUYỄN TẤN tổng hợp