Quan hệ Nga - Ukraine “ấm dần” lên

Ngừng bắn, rút binh sĩ và ân xá cho tù nhân là kết quả đạt được của đối thoại hòa bình ở Donbass, Ukraine.

Đối thoại hòa bình ở Donbass, Ukraine, đạt được bước đột phá đầu tiên.  Ảnh: REUTERS 

Quyết định này được đưa ra sau cuộc họp Nhóm tiếp xúc ba bên về giải pháp hòa bình cho tình hình Donbass, với sự tham gia của Ukraine, Nga và Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE). Đặc phái viên của OSCE Martin Sajdik thông báo, nhóm tiếp xúc ba bên về Ukraine đã nhất trí về thể thức thực thi một lệnh ngừng bắn, rút các binh sĩ và ân xá liên quan tình hình ở vùng Donbass, miền Đông Ukraine. Thể thức Steinmeier được đặt theo tên của đương kim Tổng thống Đức Frank - Walter Steinmeier, người có sáng kiến đề xuất đối thoại hòa bình này.

Theo đó, vùng Donbass không do Kiev kiểm soát sẽ tạm thời nhận vị thế đặc biệt trong giai đoạn tổ chức các cuộc bầu cử địa phương, được tổ chức theo luật của Ukraine. Nếu OSCE công nhận các cuộc bầu cử này diễn ra một cách tự do và công bằng thì đạo luật về vị thế đặc biệt của Donbass sẽ bắt đầu có hiệu lực và hoạt động trên cơ sở đang diễn ra. Sự kiện này sẽ mở đường cho một Hội nghị thượng đỉnh quốc tế để thảo luận về hòa bình cho khu vực sẽ diễn ra trong tuần tới.

Thỏa thuận hòa bình ở Donbass, miền Đông Ukraine là bước đột phá giữa các bên liên quan. Kết quả trên đã mở đường chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 5 năm tại miền Đông nước này. Tổng thống Pháp Macron nêu rõ: “Những thỏa thuận Minsk là điều mà chúng tôi muốn thúc đẩy cùng với Thủ tướng Đức Angela Merkel, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Trong những tuần tới, chúng tôi sẽ có một cuộc gặp theo định dạng bộ tứ Normandy (Đức, Pháp, Nga và Ukraine) ở cấp nguyên thủ quốc gia và chúng tôi muốn sẽ bước sang một giai đoạn mới, thực thi những thỏa thuận Minsk”.

Hơn 5 năm qua, nội chiến giữa quân đội chính phủ và phe đối lập (do Nga hậu thuẫn) diễn ra ác liệt đã làm cho hàng ngàn người thương vong. Tháng 12-2015, các nhà lãnh đạo của Nga, Ukraine, Đức và Pháp đã ký tại Minsk một thỏa thuận nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng ở Ukraine. Thỏa thuận này yêu cầu Ukraine thông qua luật trao quyền tự trị lớn hơn cho những khu vực đòi độc lập, và ân xá cho lực lượng nổi dậy. Tuy nhiên, kết quả chưa như mong muốn và nhiều lần các bên liên quan đã vi phạm thỏa thuận này. Do vậy, thành công của đối thoại hòa bình ở Donbass lần này được kỳ vọng sẽ lập lại hòa bình thật sự ở miền Đông Ukraine.

Mặt khác, kết quả đạt được từ thỏa thuận hòa bình trên đã đánh dấu mối quan hệ tốt đẹp hơn giữa Ukraine với Nga. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy nhấn mạnh, Ukraine muốn một lệnh ngừng bắn, rút các lực lượng do Nga ủng hộ ra khỏi khu vực và kiểm soát lại biên giới nước này, trước khi các cuộc bỏ phiếu được tiến hành. Ông khẳng định, các cuộc bầu cử phải được tổ chức theo luật Ukraine.

Hiện đã có nhiều dấu hiệu tan băng giữa Nga và Ukraine trong thời gian gần đây, khi hai bên tiến hành việc trao đổi tù nhân quy mô lớn, bao gồm 24 thủy thủ Ukraine bị Nga bắt giữ vào năm 2018.

Giới phân tích nhận định, chuyện trao đổi tù nhân này tưởng đơn giản và nhỏ nhoi nhưng lại có ý nghĩa rất quan trọng đối với cả Nga lẫn Ukraine. Bởi lẽ đây là phép thử của lòng tin giữa ông Zelensky với ông Putin nhằm mở đường cho những quan hệ ngoại giao lâu dài. Ông Zelensky cho rằng, động thái trên của Nga có ý nghĩa rất quan trọng trong quan hệ giữa hai nước. Đây được xem là tín hiệu mới mở đường để Ukraine xích lại gần hơn với Nga.

Tuy nhiên, Liên minh châu Âu (EU) sẽ không thích thú gì về thoả thuận trao đổi tù nhân giữa Nga và Ukraine bởi nguy cơ bị mất đi một con chủ bài gây áp lực đối với Nga. Điều này cũng có nghĩa là Nga đã thành công với việc chia rẽ Ukraine với EU. Thông điệp Ukraine xích lại gần với Nga cũng đồng nghĩa quốc gia này sẽ xa dần với Mỹ, EU và NATO nếu mọi chuyện diễn ra như dự định.

HN Tổng hợp