Thượng đỉnh Mỹ – Nga: Cơ hội bình thường hóa

Hãng thông tấn ITAR-TASS dẫn lời ông Yuri Ushakov cho biết, cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Mỹ sẽ bắt đầu vào lúc 17 giờ (theo giờ Hà Nội) ngày 16-7, tại Dinh Tổng thống ở thủ đô Helsinki của Phần Lan.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hội nghị cấp cao APEC ở Việt Nam, tháng 11-2017. Ảnh: Getty Images

Trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov cho biết: “Mục đích của cuộc gặp là bắt đầu các nỗ lực nhằm cải thiện tình hình tiêu cực hiện nay trong quan hệ Nga - Mỹ, tiến hành các bước đi cụ thể để bình thường hóa quan hệ, tái xây dựng lòng tin ở mức ít nhiều chấp nhận được, tìm cách vạch ra các bước để tạo điều kiện nối lại hợp tác đôi bên cùng có lợi trong nhiều vấn đề có chung lợi ích”.

Cũng theo ông Yuri Ushakov, quan hệ song phương giữa Nga và Mỹ đang “rất tệ”, và hai nước “cần bắt đầu một cái gì đó để thay đổi thực trạng này”. Ông cho rằng Matxcơva và Washington có lợi ích tương đồng trong nhiều vấn đề, chẳng hạn như an ninh quốc tế, chống chủ nghĩa khủng bố, giải quyết các cuộc xung đột khu vực và nhu cầu cải thiện quan hệ song phương. Bên cạnh đó, trợ lý của Tổng thống Nga nhận định rằng, hợp tác trong lĩnh vực kinh tế cũng có thể là một “mạng lưới an toàn” trong quan hệ giữa hai nước.

Hiện vẫn chưa rõ những vấn đề nào sẽ được đưa ra bàn thảo trong cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới, song theo Trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov, Matxcơva sẵn sàng “cân nhắc mọi vấn đề quan trọng trong quan hệ song phương và trên trường quốc tế”. Trong đó, vấn đề ổn định chiến lược, bao gồm phòng thủ tên lửa và vũ khí tấn công chiến lược, có thể trở thành một chủ đề chính. Ngoài ra, hai bên có thể sẽ bàn thảo về các cuộc khủng hoảng trên thế giới như khủng hoảng tại Syria, vấn đề bán đảo Triều Tiên, thỏa thuận hạt nhân Iran hay cuộc xung đột tại Ukraine...

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng, cuộc gặp sắp tới với người đồng cấp Nga có lẽ là cuộc gặp dễ dàng nhất trong chuyến thăm châu Âu lần này của ông. Ông cũng nhấn mạnh, Nga là một đối tác của Mỹ, không phải kẻ thù. Tổng thống Mỹ cũng bày tỏ hy vọng, một ngày nào đó, Tổng thống Nga Putin sẽ trở thành một người bạn của ông.

Những hành động gây rạn nứt của ông Trump tại Hội nghị Thượng đỉnh NATO trong ngày 11 và 12-7 vừa qua khiến Nga hài lòng. Tổng thống Mỹ dọa rút Mỹ khỏi NATO nếu các thành viên không tăng chi tiêu quốc phòng nhanh hơn, không ngần ngại chỉ trích Đức phụ thuộc Nga về khí đốt và để ngỏ khả năng công nhận việc Matxcơva sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014.

Theo các nhà phân tích, ngoài việc thu hẹp khoảng cách, hai ông chủ Nhà Trắng và Điện Kremlin còn dự kiến tìm kiếm thỏa thuận, lĩnh vực hợp tác mới. Một ứng viên tiềm tàng là thỏa thuận vũ khí hạt nhân mới. Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới, được thương thảo thời Tổng thống Barack Obama, sẽ hết hạn năm 2021 và hai bên đều muốn gia hạn cũng như mở rộng nó. Ngoài ra, hai nhà lãnh đạo có thể bàn về tranh cãi liên quan đến việc thực thi Hiệp ước cấm triển khai tên lửa tầm trung trên đất liền ký từ năm 1987.

Tuy nhiên, trước thềm cuộc gặp quan trọng này, quan hệ Nga - Mỹ tiếp tục đón nhận tin không vui khi ngày 13-7, Bộ Tư pháp Mỹ đã công bố kết quả một cuộc điều tra, trong đó chính thức kết tội 12 công dân Nga tấn công mạng cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016.

Ngay sau đó, Bộ Ngoại giao Nga cũng ra tuyên bố khẳng định kết quả điều tra của Mỹ là “vô căn cứ”. Phía Matxcơva nhấn mạnh “không có bằng chứng nào” để buộc tội và truy tố các công dân Nga, và đây chỉ là động thái nhằm hủy hoại bầu không khí trước cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump. Về vấn đề này, Tổng thống Trump tiếp tục chỉ trích cuộc điều tra của công tố viên Mueller là “chuyện ngớ ngẩn”. Tuy nhiên, ông cũng tuyên bố sẽ thẳng thắn đề cập nghi án Nga can thiệp bầu cử trong cuộc gặp với Tổng thống Putin.

NGUYỄN TẤN tổng hợp