Vấn đề  “nóng” Jerusalem

Việc Tổng thống Donald Trump tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel làm cho hàng loạt quốc gia trên thế giới, bao gồm nhiều nước Hồi giáo và thậm chí cả đồng minh của Mỹ ở phương Tây, lên án động thái này, cảnh báo nguy cơ gây bất ổn, kích ngòi xung đột.

Cảnh sát Israel dùng hơi cay để giải tán người biểu tình Palestine ở khu Bờ Tây ngày 7-12. Ảnh: AFP

Cho đến nay, chỉ có duy nhất Israel hoan nghênh quyết định của Tổng thống Donald Trump. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu gọi đây là “bước ngoặt lịch sử và quan trọng nhằm hướng đến hòa bình”.

Trong khi đó nhiều nước trên thế giới yêu cầu Washington rút lại tuyên bố ngày 6-12. Giáo hoàng Francis cùng các lãnh đạo Anh, Pháp, Đức và Italia cũng phản đối động thái “đơn phương” của ông Trump. Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres nhấn mạnh giải pháp hai nhà nước là duy nhất và vấn đề Jerusalem phải được dàn xếp thông qua đàm phán trực tiếp. Thứ trưởng Ngoại giao Nga Gennady Gatilov tuyên bố Matxcơva sẽ kịch liệt phản đối quyết định của Tổng thống Trump trong phiên họp Hội đồng Bảo an LHQ diễn ra hôm nay. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov chỉ trích Mỹ làm phức tạp tình hình Trung Đông và gây chia rẽ cộng đồng thế giới. Còn Ngoại trưởng Palestine Riyad al-Maliki tuyên bố người Palestine sẽ tìm kiếm trung gian đàm phán hòa bình thay thế Mỹ và muốn Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc ra nghị quyết bác bỏ tuyên bố của ông Trump. Ngoại trưởng Maliki đồng thời lưu ý Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas sẽ không tiếp Phó Tổng thống Mỹ Pence trong chuyến công du Trung Đông của ông Pence. Nhà Trắng vẫn chưa có thông báo gì liên quan đến cuộc gặp giữa ông Abbas và Pence được lên kế hoạch vào ngày 19-12.

Quyết định gây tranh cãi về việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel đã thực sự làm thổi bùng ngọn lửa giận dữ của người Palestine ở Trung Đông. Hàng nghìn người Palestine đã xuống đường biểu tình và đụng độ với giới chức Israel ở khu vực Bờ Tây. Những người biểu tình hô vang khẩu hiệu “Jerusalem là thủ đô của Nhà nước Palestine” và bắt đầu đốt lốp xe, ném gạch đá vào các binh sĩ Israel. Quân đội Israel đã bắn đạn cao su và hơi cay để đáp trả và giải tán biểu tình. Ở Dải Gaza, lực lượng của Tel Aviv đã dùng súng đạn thật để tấn công người biểu tình Palestine. Các cuộc đụng độ khiến ít nhất 104 người Palestine bị thương, trong đó một số người trong tình trạng nguy kịch.

Ngay tại Mỹ, Phó cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống về chính sách Trung Đông Dina Powell đã công khai kế hoạch từ chức sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Theo đó bà Dina Powell sẽ từ chức vào đầu năm 2018. Bà Powell trước đây phục vụ trong chính quyền Tổng thống George W.Bush, là một trong những cố vấn thân cận của Tổng thống Trump cũng như cố vấn an ninh quốc gia H. R. McMaster. Cùng với con rể - cố vấn cấp cao Jared Kushner của Tổng thống Trump, bà Powell tham gia định hướng các chính sách về Trung Đông cho chính quyền.

Trong bối cảnh có liên quan, Ngoại trưởng Lebanon Gebran Bassil cho rằng các quốc gia Arab nên xem xét áp đặt lệnh trừng phạt kinh tế đối với Mỹ liên quan vấn đề Jerusalem. Theo Reuters dẫn phát biểu của ông Bassil tại cuộc họp các ngoại trưởng Liên đoàn Arab ở thủ đô Cairo của Ai Cập, các biện pháp trừng phạt là nhằm ngăn chặn Mỹ chuyển đại sứ quán đến Jerusalem. Ông nói: “Các biện pháp ngăn chặn phải được thực hiện để chống lại quyết định này, bắt đầu bằng các biện pháp ngoại giao, sau đó là lệnh trừng phạt về chính trị, rồi kinh tế và tài chính”.

Dù chưa đưa ra phản ứng chính thức với lời kêu gọi trừng phạt Mỹ của phía Lebanon, ông Aboul-Gheit vẫn nhấn mạnh sự thay đổi chính sách của Mỹ đã làm suy giảm lòng tin của thế giới Arab đối với chính quyền Tổng thống Trump.

LONG TẤN tổng hợp