Gỡ khó công tác giám định tư pháp

Trong những năm qua, công tác giám định tư pháp luôn được quan tâm và đạt được những kết quả quan trọng, góp phần phục vụ tốt cho hoạt động tố tụng. Song thực tế đang đặt ra nhiều khó khăn về đội ngũ giám định viên, cơ chế, chính sách, cơ sở vật chất...

Giám định viên tại Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh trao đổi công việc.

Theo Sở Tư pháp, hiện trên địa bàn tỉnh có 2 tổ chức giám định tư pháp công lập là Trung tâm Pháp y tỉnh (thuộc Sở Y tế), Phòng Kỹ thuật hình sự, Công an tỉnh; một tổ chức chuyên môn có đăng ký chức năng giám định tư pháp là Trung tâm Kiểm định chất lượng xây dựng, Sở Xây dựng.

Từ năm 2018 đến nay, các tổ chức giám định tư pháp, các sở, ngành quản lý giám định đã thực hiện giám định hơn 2.000 vụ việc, trong đó có trên 400 vụ việc giám định pháp y, 1.200 vụ việc giám định kỹ thuật hình sự...

Theo đánh giá, nhìn chung hoạt động giám định tư pháp cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, góp phần hỗ trợ đắc lực cho hoạt động tố tụng, giúp các cơ quan điều tra, truy tố, xét xử giải quyết các vụ án được chính xác, khách quan và đúng pháp luật.

Ông Đồng Việt Phương, Phó Giám đốc Sở Tư pháp, cho biết: Thời gian qua, không có vụ việc giám định nào để xảy ra sai sót dẫn đến oan, sai trong tố tụng và không để tồn đọng các vụ giám định. Đặc biệt, đối với hoạt động điều tra, công tác giám định tư pháp được xem là một mắt xích quan trọng, góp phần mở hướng điều tra các vụ án.

Mặc dù đạt được kết quả quan trọng nhưng hiện nay công tác giám định tư pháp còn gặp nhiều khó khăn. Theo Sở Tư pháp, tính đến tháng 6-2019, toàn tỉnh có 70 giám định viên tư pháp được bổ nhiệm. Tuy nhiên, hầu hết, hoạt động giám định của các giám định viên tư pháp tại các sở, ngành cấp tỉnh chủ yếu là kiêm nhiệm. Một số giám định viên đã nghỉ hưu nhưng chưa có lực lượng thay thế.

Bên cạnh đó, những lĩnh vực khác như: văn hóa - thể thao - du lịch, tài chính, xây dựng,… cũng không có giám định viên tư pháp chuyên trách. Mỗi khi có nhu cầu của hoạt động tố tụng đối với từng lĩnh vực cần giám định thì cơ quan, tổ chức có đủ điều kiện về chuyên môn cử người giám định theo vụ việc. Điều này gây khó khăn trong công tác giám định, nhất là những kết quả giám định này liên quan tới quá trình điều tra, truy tố và định tội của các cơ quan tiến hành tố tụng.

Ông Nguyễn Minh Tâm, Giám đốc Trung tâm Pháp y tỉnh, chia sẻ, hàng năm tại trung tâm có khoảng 100 trường hợp tử thi cần phải khám nghiệm, tuy nhiên do hạn chế về nhân lực nên việc một giám định viên phải thường xuyên tham gia khám nghiệm, tiếp xúc với tử thi hay môi trường độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe là không thể tránh khỏi.

Trên thực tế, đây cũng là khó khăn chung trong công tác giám định tư pháp ở tỉnh. Các tổ chức giám định chưa có đủ số lượng giám định viên theo quy định. Trang thiết bị phục vụ công tác chuyên môn thiếu, điều kiện môi trường làm việc không thuận lợi, nhất là trong lĩnh vực pháp y, trách nhiệm nặng nề nhưng chế độ đãi ngộ chưa cao…

Cùng với khó khăn về nhân lực, theo đại tá Lâm Phước Nguyên, Phó Giám đốc Công an tỉnh, thực tế đối với công tác giám định liên quan đến các vụ án xâm hại tình dục, hiếp dâm… thường được yêu cầu làm ngay để phục vụ công tác điều tra. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp sau khi bị xâm hại một thời gian dài bị hại mới trình báo cơ quan chức năng khiến công tác giám định gặp rất nhiều khó khăn. Hay một số vụ án cố ý gây thương tích, sau khi được bồi thường một khoản tiền thì bị hại từ chối giám định. Trong khi đó, nếu không xác định được tỷ lệ thương tật thì cơ quan điều tra không có cơ sở khởi tố vụ án để điều tra.

Trước những khó khăn trên, theo ông Đồng Việt Phương, Phó Giám đốc Sở Tư pháp, thời gian tới, các cơ quan tố tụng và tổ chức giám định tư pháp phải có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa để kịp thời giải quyết vướng mắc. Đồng thời, cần có sự đầu tư hợp lý cho trang thiết bị; củng cố, kiện toàn bộ máy tổ chức giám định tư pháp cũng như đào tạo, lựa chọn người đủ tiêu chuẩn bổ nhiệm giám định viên… Qua đó nhằm sớm khắc phục những khó khăn, hướng đến việc xây dựng đội ngũ giám định viên có chất lượng, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong hoạt động tố tụng và nhu cầu xã hội.

Bài, ảnh: ĐÌNH BẢO