Phòng ngừa trẻ hóa tội phạm

Từ năm 2020 đến nay, trong 457 vụ án hình sự sơ thẩm được tòa án 2 cấp trong tỉnh xét xử với 772 bị cáo thì có đến gần 280 vụ án có các bị cáo phạm tội nằm trong độ tuổi từ 18 đến dưới 30. Điều này đặt ra nhiều thách thức và cần có giải pháp đồng bộ, quyết liệt từ các cơ quan chức năng để kéo giảm tình trạng trẻ hóa tội phạm hiện nay.

Một đối tượng trong độ tuổi thanh thiếu niên tham gia cướp tài sản bị bắt.

Tòa án nhân dân huyện Châu Thành vừa đưa ra xét xử vụ án trộm cắp tài sản, trong đó đối tượng Phạm Vũ Linh (sinh năm 1996), đã thực hiện 4 vụ trộm cắp tài sản liên tục từ năm 2019 đến năm 2020. Điều đáng nói, trước đó vào năm 2016 (khi mới 20 tuổi), đối tượng này cũng từng thực hiện 2 vụ trộm và bị xử phạt 8 tháng tù giam về tội trộm cắp tài sản.

Còn vào tháng 9-2020, qua thời gian theo dõi, bằng các biện pháp nghiệp vụ, Công an huyện Châu Thành A phối hợp với các đơn vị liên quan đã bắt giữ 7 đối tượng thực hiện 17 vụ cướp tài sản trên địa bàn huyện Châu Thành A, huyện Vị Thủy, huyện Châu Thành, thành phố Vị Thanh, thành phố Ngã Bảy; huyện Trà Ôn (tỉnh Vĩnh Long) và huyện Phong Điền (thành phố Cần Thơ). Thời điểm bị bắt, tất cả các đối tượng đều dưới 20 tuổi.           

Theo Tòa án nhân dân tỉnh, từ năm 2020 đến nay, trong 457 vụ án hình sự sơ thẩm được tòa án 2 cấp xét xử thì có đến gần 280 vụ án có các bị cáo phạm tội nằm trong độ tuổi từ 18 đến dưới 30. Trong đó, chiếm tỷ lệ cao là các tội trộm cắp tài sản, cướp tài sản, tội gây rối trật tự công cộng, tội cố ý gây thương tích, hủy hoại tài sản, quy phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông…

Theo đánh giá của các cơ quan chức năng, tình hình tội phạm do thanh, thiếu niên gây ra có những diễn biến rất phức tạp. Thủ đoạn phạm tội của các đối tượng này không còn đơn giản do bồng bột, thiếu suy nghĩ, mà đã có sự tính toán, chuẩn bị kỹ càng và khá tinh vi để lại những hậu quả nghiêm trọng, gây bức xúc, làm xôn xao dư luận xã hội. Việc gia tăng các vụ án có bị cáo là thanh thiếu niên phạm tội không chỉ tăng về số lượng các bị cáo, mà tuổi đời phạm tội của các bị cáo là người chưa thành niên cũng trẻ hóa.

Tham gia đấu tranh nhiều vụ án tội phạm về trật tự xã hội trên địa bàn tỉnh, trung tá Lê Quốc Hội, Phó trưởng Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội, Công an tỉnh, cho rằng, nguyên nhân dẫn đến tình trạng thanh thiếu niên phạm pháp hình sự gia tăng là do một bộ phận giới trẻ hiện nay đang tiêm nhiễm từ việc tiếp nhận không chọn lọc nhiều nội dung giải trí có tính chất bạo lực qua phim ảnh, internet, gây ảnh hưởng đến tâm sinh lý và dễ có hành vi kích động bạo lực.

Bên cạnh đó, qua điều tra và xét xử các vụ án, cơ quan chức năng cho biết có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ hóa tội phạm. Đó là xuất phát từ hoàn cảnh gia đình khó khăn, bị các đối tượng xấu lôi kéo, tụ họp thành những nhóm đi trộm, cướp để có tiền tiêu xài. Đó là từ việc gia đình tan vỡ, các em bị khủng hoảng tâm lý, ít được quan tâm, dạy bảo nên rơi vào con đường tội lỗi; nhiều em do thiếu hiểu biết pháp luật, không có kỹ năng sống sẽ dẫn đến những hành vi vi phạm pháp luật...

Ông Phạm Hoàng Lâm, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh, nhận định: Để xảy ra trường hợp phạm tội ở độ tuổi thanh thiếu niên hiện nay có phần trách nhiệm rất lớn từ phía gia đình. Trong thực tiễn xét xử cho thấy, nhiều vụ việc phạm tội xuất phát từ việc gia đình không quan tâm, quản lý con cái chặt chẽ,  nhất là trong lứa tuổi vị thành niên đã dẫn đến nhiều hệ lụy đáng buồn.

Trước thực trạng tội phạm thanh thiếu niên gia tăng đặt ra cho ngành chức năng và chính quyền địa phương cần có những biện pháp phù hợp để đấu tranh với loại tội phạm này.

Đại tá Lâm Phước Nguyên, Phó Giám đốc Công an tỉnh, cho biết: Để kéo giảm tình hình phạm pháp hình sự, đặc biệt là việc trẻ hóa tội phạm, trong thời gian tới, bên cạnh việc tăng cường công tác trấn áp, truy quét các loại tội phạm thì cũng sẽ đẩy mạnh việc phối hợp với các ban, ngành, địa phương trong việc tuyên truyền cho gia đình cách quản lý con mình. Ngành cũng đang sơ kết và nhân rộng những mô hình phòng, chống tội phạm hiệu quả như: “Mô hình quản lý những đối tượng lầm lỗi, có nguy cơ vi phạm pháp luật”; “Mô hình phòng ngừa người chưa thành niên vi phạm pháp luật”, để kéo giảm tỷ lệ trẻ hóa tội phạm.

Tội phạm ngày càng trẻ hóa hiện nay không còn là câu chuyện riêng của các cơ quan tư pháp, mà đó là chuyện của mỗi gia đình, xã hội và chính bản thân những thanh thiếu niên. Đằng sau mỗi vụ án bao giờ cũng có những nỗi đau, nhưng nỗi đau ấy sẽ còn lớn hơn nếu chính thủ phạm lại là những người mới chập chững bước vào đời để rồi đánh mất tương lai, tuổi trẻ.

Bài, ảnh: Đ.B