Sửa đổi nhiều quy định liên quan đến chơi hụi

Như Báo Hậu Giang thông tin, Nghị định 144/2006 về họ, hụi, biêu, phường (hụi) đang được Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các ngành liên quan nghiên cứu, sửa đổi. Trong đó, dự thảo nghị định bổ sung một số quy định về nội dung của sổ hụi, điều kiện làm chủ hụi và quy định thêm về giấy biên nhận, nhằm đảm bảo thiết lập cơ sở pháp lý cho việc giải quyết khi phát sinh tranh chấp.

Các thành viên Ban soạn thảo nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 144/2006 trao đổi ý kiến tại Sở Tư pháp tỉnh.

Sửa đổi cho phù hợp ?

Theo Bộ Tư pháp, Nghị định 144 được ban hành từ năm 2006 với nhiều quy định ghi nhận tập quán tốt đẹp, tạo hành lang pháp lý an toàn hơn cho người dân trong các giao dịch về hụi. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của xã hội, nhu cầu cho vay, đi vay thông qua phương thức hụi ngày càng đa dạng, phức tạp, thậm chí có sự biến tướng và bản thân các quy định của nghị định đã bộc lộ những hạn chế, bất cập.

Thực tế đã xảy ra không ít vụ vỡ hụi gây hậu quả nghiêm trọng cho cá nhân, tổ chức. Theo Viện kiểm sát nhân dân tối cao, từ khi Nghị định 144 có hiệu lực thi hành đến nay, ngành đã kiểm sát giải quyết trên 33.800 vụ, việc dân sự liên quan đến hoạt động hụi. Còn theo Bộ Công an, từ năm 2006 đến nay, cả nước xảy ra rất nhiều vụ vỡ hụi thiệt hại lên tới hàng nghìn tỉ đồng.

Tại Hậu Giang, nhiều vụ vỡ hụi lớn gây xôn xao dư luận thời gian qua, ảnh hưởng cuộc sống đối với nhiều gia đình hụi viên, như vụ vỡ hụi do bà Nguyễn Thị Thu Nhung làm chủ, ở phường Bình Thạnh, thị xã Long Mỹ vào năm 2016.

Được biết trong thời gian làm chủ hụi, Nguyễn Thị Thu Nhung lợi dụng việc các hụi viên không tham gia bỏ thăm khui hụi đầy đủ dùng nhiều thủ đoạn gian dối như dùng tên khống, số phần khống, tự ý lấy hụi của hụi viên để hốt, bán hụi khống. Qua đó, chiếm đoạt số tiền trên 19 tỉ đồng của hơn 30 bị hại.

Qua những vụ vỡ hụi, ngành chức năng nhận thấy Nghị định 144 còn nhiều hạn chế, bất cập trong các quy định về người tham gia hụi, hình thức thỏa thuận hụi, sổ hụi, lãi suất khi chơi hụi,… nên cơ quan có thẩm quyền gặp khó trong công tác thi hành pháp luật.

 Cụ thể như vấn đề xác minh họ, tên, lai lịch của những người tham gia trong các dây hụi lớn; xác định chứng cứ; xác định đường lối giải quyết hành vi là khởi tố hình sự hay giải quyết tranh chấp dân sự,… hiện đang gặp rất nhiều khó khăn.

Mặt khác, Bộ luật Dân sự năm 2015 (có hiệu lực từ ngày 1-1-2017) có nhiều quy định mới liên quan đến địa vị pháp lý của chủ thể; về việc xác lập, thực hiện, bảo vệ các quyền dân sự; về các giao dịch dân sự; về lãi suất trong hợp đồng vay,… trong đó, chế định hợp đồng vay tài sản đã được sửa đổi, bổ sung khá cơ bản. Đặc biệt, Bộ luật Dân sự năm 2015 có quy định rõ việc tổ chức hụi có lãi thì mức lãi phải tuân theo quy định của bộ luật này.

Vì vậy, theo Bộ Tư pháp, việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 144 là cần thiết trên cơ sở yêu cầu của thực tiễn xã hội cũng như yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật và đảm bảo thực thi Bộ luật Dân sự năm 2015 một cách hiệu quả.

Nhiều vấn đề được điều chỉnh

Một trong những quy định được điều chỉnh lần này là về điều kiện làm chủ hụi, cụ thể sẽ quy định theo hướng: Chủ hụi là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; làm chủ không quá 2 dây hụi (xuất phát từ đề nghị của nhiều địa phương)… Việc chủ hụi sử dụng tài sản chung của vợ chồng, tài sản riêng của vợ chồng để tham gia quan hệ về hụi phải tuân thủ các quy định tại Điều 31, Điều 35, Điều 44 và các quy định khác có liên quan của Luật Hôn nhân và gia đình. Trường hợp dây hụi do nhiều thành viên lập thì chủ hụi là người được trên 1/2 thành viên bầu.

Ngoài quy định về điều kiện chủ hụi, dự thảo nghị định cũng quy định các thành viên tham gia hụi phải là người đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự. Tương tự như chủ hụi, việc thành viên sử dụng tài sản chung của vợ chồng, tài sản riêng của vợ chồng để tham gia quan hệ về hụi cũng phải tuân thủ các quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.

Bên cạnh đó, điểm sửa đổi mới quan trọng theo ban soạn thảo là về áp dụng pháp luật trong quan hệ hụi.

Điều 2, Nghị định 144 quy định: “Quyền và lợi ích hợp pháp của những người tham gia hụi nhằm mục đích tương trợ trong Nhân dân theo quy định của nghị định này và các văn bản pháp luật khác có liên quan được pháp luật bảo vệ” sẽ được sửa đổi theo hướng: “Quyền và lợi ích hợp pháp của những người tham gia hụi nhằm mục đích tương trợ trong Nhân dân theo quy định của Bộ luật Dân sự và các văn bản pháp luật khác có liên quan”.

Đối với quyền và nghĩa vụ của các chủ thể chơi hụi, ban soạn thảo cho biết nghị định mới sẽ bổ sung quy định về cơ chế tự kiểm soát lẫn nhau giữa những người tham gia hụi, góp phần định hướng hành vi của người tham gia hụi; sửa đổi, bổ sung các quy định về quyền, nghĩa vụ của các bên để tăng cường ý thức, trách nhiệm tự bảo vệ quyền dân sự.

Về lãi suất khi chơi hụi, theo ông Đinh Dũng Sỹ, Vụ trưởng Vụ pháp luật - Văn phòng Chính phủ, nghị định mới sẽ bổ sung các quy định để tính toán lãi suất trong các trường hợp cụ thể trên cơ sở đảm bảo nguyên tắc phải tuân thủ quy định tại Điều 466, Điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015. Như bao gồm lãi suất trong trường hợp hụi có lãi và xác định được mức lãi, hụi có lãi nhưng không thỏa thuận rõ lãi suất, lãi suất trong trường hợp chậm trả… Tất cả sẽ được điều chỉnh để đảm bảo không phát sinh tiêu cực trong quá trình chơi hụi.

 Bài, ảnh: Đ.BẢO