Ngành Công thương khu vực phía Nam: Vươn lên từ khó khăn, khẳng định vị thế

Đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhưng ngành công thương 20 tỉnh, thành phố khu vực phía Nam đã nỗ lực và đạt được nhiều thành tựu nổi bật.

Chín tháng đầu năm 2023, ngành công thương Hậu Giang đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà với giá trị sản xuất công nghiệp đạt khoảng 28.000 tỉ đồng.

Từ những mô hình, cách làm sáng tạo

Tại tỉnh Đồng Tháp đã thành lập Hội ngành hàng sen và xây dựng mô hình liên kết sản xuất - tiêu thụ sen: Hội đã tổ chức kết nối thành công giữa Tổ hợp tác trồng sen xã Hưng Thạnh, huyện Tháp Mười (18 hộ nông dân, diện tích khoảng 36,6ha) với Công ty CP thực phẩm Sen Đại Việt. Hai bên đã ký kết hợp đồng tiêu thụ 360 tấn gương sen/năm, với giá bình ổn khoảng 9 tỉ đồng/năm.

Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý mạng lưới bán buôn, bán lẻ như: xây dựng phần mềm quản lý thông tin trung tâm thương mại, chợ, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng xăng dầu, doanh nghiệp, hợp tác xã; cho phép các đơn vị là thành viên của hệ thống cung cấp và cập nhật thường xuyên thông tin, đảm bảo tính chính xác giúp người tiêu dùng, đối tác dễ dàng truy cập tìm kiếm thông tin…

Tại thành phố Cần Thơ, Chương trình hợp tác phát triển kinh tế - xã hội giữa thành phố Cần Thơ và tỉnh Quảng Ninh; khai trương đường bay Cần Thơ - Vân Đồn; tổ chức Hội nghị trực tuyến kết nối giao thương giữa các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long với tỉnh Quảng Ninh… đã mở ra cơ hội giao thương giữa các doanh nghiệp, đưa hàng hóa của thành phố Cần Thơ đến với người dân trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh và các tỉnh Đông Bắc bộ, đồng thời mở ra cơ hội cho hàng hóa của thành phố Cần Thơ đi trực tiếp sang Trung Quốc thông qua các cửa khẩu tại tỉnh Quảng Ninh và du khách quốc tế đến tham quan, du lịch tại tỉnh Quảng Ninh.

Còn tại Thành phố Hồ Chí Minh, Sở Công thương đã phối hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh thành phố tổ chức Hội nghị kết nối Ngân hàng - Doanh nghiệp năm 2023 với chủ đề “Ngành ngân hàng đồng hành cùng doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển” nhằm hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh. Hội nghị có sự tham gia của 16 ngân hàng thương mại đã ký kết với 64 doanh nghiệp, tổng gói tín dụng khoảng 11.000 tỉ đồng.

Cùng với đó là đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm nguồn cung nguyên, vật liệu phục vụ sản xuất, triển khai các chương trình kết nối các doanh nghiệp trong nước tham gia vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI. Ngoài ra, Sở Công thương còn tổ chức nhiều sự kiện như: Hội chợ hàng Việt Nam Xuất khẩu, Diễn đàn Liên kết vùng hướng đến xuất khẩu xanh, Hội nghị Kết nối thông tin thị trường xuất khẩu, tổ chức Hội thảo quốc tế “Định hướng phát triển công nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” nhằm lắng nghe ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức quốc tế, các hội ngành nghề, doanh nghiệp thành phố về cách tiếp cận, định hướng các ngành công nghiệp ưu tiên phát triển trong giai đoạn tới và đề xuất giải pháp, chính sách phát triển các ngành công nghiệp.

Tại tỉnh Bình Dương, Sở Công thương luôn theo dõi nắm bắt tình hình để hỗ trợ, vận động doanh nghiệp vượt qua khó khăn trở lại hoạt động sản xuất kinh doanh. Tổ chức thành công Hội nghị tiếp xúc các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp đầu tư trong nước năm 2022 với tổng số đại biểu tham dự là 180 người. Mặt khác, công tác xúc tiến thương mại được tăng cường với nhiều hoạt động nổi bật như: tổ chức Bình Dương Expo với chuỗi sự kiện Hội nghị kết nối cung cầu hàng hóa tỉnh Bình Dương và Triển lãm Trà và Cà phê, có sự tham gia của hơn 110 doanh nghiệp với hơn 167 gian hàng, 3 hệ thống phân phối và 10 doanh nghiệp nước ngoài tham gia. Kết quả doanh thu đạt 500 triệu đồng, 47 lượt doanh nghiệp ký kết biên bản ghi nhớ với 3 hệ thống siêu thị, hơn 20 doanh nghiệp chào hàng cho 4 tập đoàn nước ngoài (Marbuchi, Northern, Soa, Fujikura).

Tham gia trưng bày tại Triển lãm máy chế biến gỗ và nguyên phụ liệu ngành gỗ - BIFA WOOD Việt Nam năm 2022 tại Trung tâm Triển lãm quốc tế WTC Expo Bình Dương. Kết quả là có 101 doanh nghiệp tham gia với khoảng 6.500 lượt khách tham quan, 12 quốc gia và vùng lãnh thổ trong đó khách nước ngoài chiếm 40% và đối tác trong nước chiếm 60%.

Đối với tỉnh Hậu Giang, trong năm 2022, Sở Công thương tỉnh đã tổ chức thành công 3 phiên chợ hàng Việt về nông thôn. Quy mô mỗi phiên chợ từ 100-180 gian hàng với trên 60 doanh nghiệp tham gia. Tổng cộng thu hút hơn 56.000 lượt khách đến tham quan, mua sắm. Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý mạng lưới bán buôn, bán lẻ; thành lập chợ 4.0 trên địa bàn tỉnh, giúp người dân tiếp cận với phương thức thanh toán không dùng tiền mặt; đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm qua các sàn thương mại điện tử như PostMart, VOSO…

Hoạt động sản xuất công nghiệp của 20 tỉnh, thành khu vực phía Nam trong năm 2022 và 8 tháng đầu năm 2023 đạt được nhiều kết quả nổi bật.

Đến nhiều kết quả nổi bật

Khu vực phía Nam là đầu tàu kinh tế lớn nhất cả nước, phát triển năng động, có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, bền vững; đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; là đầu mối trong hội nhập, mở rộng giao thương, hợp tác kinh tế có hiệu quả với các nước trong khu vực Đông Nam Á và thế giới. Trong đó vùng Đông Nam bộ (mà hạt nhân là Thành phố Hồ Chí Minh) là trung tâm lớn, năng động về kinh tế, khoa học công nghệ; vùng đồng bằng sông Cửu Long là vùng trọng điểm sản xuất lương thực, thủy sản, trái cây, góp phần quan trọng vào đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, đóng góp lớn vào xuất khẩu nông, thủy sản của cả nước.

Theo báo cáo từ Bộ Công thương, năm 2022 và 8 tháng đầu năm 2023, công tác quản lý nhà nước của các Sở Công thương phía Nam ngày càng rõ nét và đi vào chiều sâu, giảm dần các hoạt động giải quyết các công việc mang tính sự vụ, sự việc. Công tác cải cách hành chính, hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp thông qua công tác khuyến công, xúc tiến thương mại, công nghiệp hỗ trợ ngày càng phát huy hiệu quả.

Cụ thể, về công nghiệp, dù tình hình sản xuất kinh doanh còn gặp nhiều khó khăn nhưng nhìn chung các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp vẫn ổn định và phát triển sản xuất. Tốc độ tăng trưởng sản xuất công nghiệp toàn khu vực năm 2022 đạt khá; có 13/20 tỉnh, thành phố có chỉ số sản xuất công nghiệp tăng trên 7,8%.

Quy mô sản xuất công nghiệp tiếp tục được mở rộng, cơ cấu nội bộ ngành công nghiệp đã có bước chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng của các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, giảm dần tỷ trọng của ngành công nghiệp thâm dụng lao động, các ngành gây ô nhiễm môi trường. Đáng chú ý là các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm tỷ trọng lớn tiếp tục đạt tốc độ tăng trưởng khá, tạo đòn bẩy kinh tế kích thích các ngành khác phát triển. Đa số các doanh nghiệp hoạt động ổn định và hiệu quả, nhiều doanh nghiệp mới đi vào hoạt động, hình thành nhiều chủng loại sản phẩm mới; doanh nghiệp chú trọng đầu tư, đổi mới máy móc, thiết bị sản xuất, mở rộng nhà xưởng.

Hoạt động thương mại và dịch vụ trong khu vực trong năm 2022 và 8 tháng năm 2023 tiếp tục phát triển với tốc độ khá, có 15/20 tỉnh, thành phố có tốc độ tăng tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2022 trên 20%; thị trường sôi động, phát triển ổn định; hàng hóa phong phú, đa dạng, cung - cầu các hàng hóa thiết yếu được đảm bảo; quyền lợi của người sản xuất và người tiêu dùng ngày được quan tâm. Hạ tầng thương mại được đầu tư xây dựng theo quy hoạch, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội chung của khu vực; đầu tư cho phát triển thương mại nông thôn chuyển biển tích cực, nhất là tiêu chí về chợ.

Đặc biệt Chương trình bình ổn thị trường, gắn kết với các mục tiêu của Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” ngày càng được nhân rộng, đã góp phần thúc đẩy lưu thông hàng hóa, tạo đòn bẩy quan trọng cho phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong khu vực; đồng thời, củng cố thêm niềm tin của người tiêu dùng đối với hàng hóa sản xuất trong nước. Mạng lưới điểm bán hàng bình ổn, nhất là các mặt hàng thiết yếu đã được nhân rộng đến vùng nông thôn, vùng dân cư và công nhân tập trung, góp phần đưa hàng hóa đến tay người tiêu dùng với giá cả hợp lý.

Hoạt động xuất khẩu của nhiều tỉnh, thành tiếp tục ổn định và phát triển. Mặc dù, vẫn còn gặp nhiều khó khăn nhưng đa số các doanh nghiệp đã chủ động trong việc tìm kiếm khách hàng mới, mở rộng thị trường, nên kim ngạch xuất khẩu của nhiều sản phẩm tăng lên.

Ông Đồng Văn Thanh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang, cho biết: Trong 9 tháng đầu năm 2023, tăng trưởng kinh tế của Hậu Giang đạt 13,3%, đứng thứ nhất cả nước. Trong đó, ngành công thương đã đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội với giá trị sản xuất công nghiệp đạt khoảng 28.000 tỉ đồng, tăng 10,87% so với cùng kỳ và đạt 72,4% kế hoạch năm. Chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 12,22% so với cùng kỳ. Kim ngạch xuất khẩu đạt 584 triệu USD, tăng 12% so với cùng kỳ, đạt 79,27% so với kế hoạch. Doanh thu bán lẻ hàng hóa trên 30.000 tỉ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ.

Tại Hội nghị ngành công thương các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam lần thứ IX - năm 2023, Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng cho rằng, nhìn chung mặt bằng phát triển công nghiệp, thương mại, xuất nhập khẩu các tỉnh, thành phố phía Nam gần như đều đạt cao hơn mặt bằng chung cả nước. Tuy vậy, trong bối cảnh tình hình kinh tế, chính trị xã hội, an ninh toàn cầu tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Sự bất ổn, không chắc chắn của kinh tế toàn cầu đang ở mức cao nhất trong nhiều năm, điều này dễ tác động đến ổn định kinh tế vĩ mô và triển vọng tăng trưởng của Việt Nam trong thời gian tới.

Do đó, Thứ trưởng Bộ Công thương đề nghị các sở công thương cần tiếp tục cập nhật, rà soát các nội dung về phát triển công nghiệp, thương mại, năng lượng để tích hợp vào quy hoạch tỉnh, phù hợp với quy hoạch vùng, quy hoạch quốc gia. Đẩy mạnh các giải pháp tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh, tập trung thúc đẩy có trọng tâm, trọng điểm 3 động lực tăng trưởng là đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng; đồng thời, tiếp tục tập trung vực dậy lĩnh vực công nghiệp, tập trung vào công nghiệp chế biến, chế tạo…

Bài, ảnh: Y.LINH