Khi trẻ sáng tạo

Ngày phát giải Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng, ai cũng rạng rỡ. Nhưng có lẽ các em gây ấn tượng với tôi nhất chính là gương mặt trẻ thơ, trong sáng nhưng có thể làm những điều kỳ diệu dù chỉ đang ở độ tuổi rất nhí.

Nguyễn Lê Gia Thịnh (thứ 2 từ phải qua) xuất sắc giành giải nhất tại Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng tỉnh Hậu Giang lần thứ II, năm 2015.

Sáng tạo vì cộng đồng

Vì muốn công việc khám chữa bệnh của cha mẹ và đội ngũ y, bác sĩ đỡ vất vả hơn, người bệnh ít tốn kém tiền bạc, thời gian đến phòng khám, Nguyễn Lê Gia Thịnh, học sinh lớp 8A1, Trường THCS Lê Quí Đôn, thành phố Vị Thanh, đã cho ra đời phần mềm “Sức khỏe cho mọi người”. Được sự trợ sức và động viên của cha mẹ, anh trai đang công tác trong ngành y, Gia Thịnh đã thành công với sản phẩm này chỉ trong vòng 6 tháng nghiên cứu. Gia Thịnh chia sẻ: “Em thực hiện phần mềm vào tháng 6 năm 2014. Ban đầu, em gặp nhiều khó khăn bởi đối với độ tuổi và trình độ cấp 2 của em thì kiến thức y khoa rất rộng lớn và xa lạ. Đặc biệt là phần thiết kế các giao diện và các chức năng của phần mềm. Khó nhất và mất nhiều thời gian trong quá trình nghiên cứu là tập hợp các kiến thức y khoa. Từ ngữ đòi hỏi phải đúng chuyên ngành, đầy đủ và chính thống mới được đưa vào phần mềm. May mắn là em được cha, mẹ, anh trai hỗ trợ rất nhiều nên những khó khăn rồi cũng được giải quyết”.

Theo các bác sĩ, y tá, điều dưỡng và những ai từng tiếp xúc qua phần mềm “Sức khỏe cho mọi người” thì phần mềm này được ví như cuốn y khoa tổng hợp bỏ túi. Bởi nó rất tiện lợi cho các bác sĩ, điều dưỡng trong việc tra cứu bệnh lý, phác đồ điều trị, tiếp cận kiến thức mới. Khi cần, bác sĩ, điều dưỡng, sinh viên y khoa có thể ôn lại và trau dồi kiến thức y khoa thông qua những tài liệu, bài tập được cập nhật hàng tháng... Chỉ bằng một động tác click chuột chưa đến 5 giây, với mã số sẵn có, người sử dụng có thể tìm ngay phác đồ điều trị của bệnh lý muốn tra cứu. Hàng ngàn trang sách từ các tài liệu y khoa có giá trị và đáng tin cậy nhất từ các nguồn sách y khoa nước ngoài, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Việt Đức... đã được tích hợp làm dữ liệu nằm gói gọn trong 1 chiếc đĩa nhỏ xíu, nặng chưa bằng quyển tập. Trong chiếc đĩa diệu kỳ ấy còn chứa gần 7.000 loại thuốc của danh mục tương tác thuốc, gần 300 phác đồ điều trị từ những bệnh thường gặp đến những bệnh hiếm thấy. Tất cả đều được Gia Thịnh cập nhật vào phần mềm của mình, rất tiện, giúp người sử dụng tiết kiệm rất nhiều thời gian, công sức. Điểm độc đáo của phần mềm là thiết kế nhiều chuyên mục như phác đồ điều trị, tương tác thuốc, quy trình kỹ thuật, vươn tầm kiến thức y khoa, tư vấn sức khỏe và có cả phần trao đổi, góp ý... của người sử dụng, nhằm mục tiêu từng bước hoàn thiện phần mềm đạt hiệu quả tối ưu nhất.

Ngoài thành tích học giỏi, sáng tạo, Nguyễn Huỳnh Giang Tân (trái) còn là vận động viên sáng giá của đội tuyển bóng bàn Hậu Giang.

Cũng với mục tiêu hướng đến cộng đồng khỏe mạnh, một môi trường sống trong lành, bộ đôi bạn thân Nguyễn Anh Nam và Lê Chí Khang, học sinh Trường THCS Ngô Quốc Trị, huyện Vị Thủy, đã mày mò thiết kế “Mô hình thí nghiệm tác hại của khói thuốc lá”. Chỉ với 2 keo chao nhựa đã qua sử dụng, 1 mô tơ phun nước loại nhỏ, một bình ắc quy xe máy đã qua sử dụng,... là đôi bạn này đã gửi đến một thông điệp vô cùng cấp thiết về tác hại giết người của thuốc lá. Các bạn mong muốn từ mô hình sẽ giúp những người đang nghiện thuốc lá “chứng kiến” tác hại của nó mà dần từ bỏ chất độc hại “giết người thầm lặng” này. Không dừng lại đó, mô hình thí nghiệm tác hại của khói thuốc lá của 2 bạn còn là một dụng cụ trợ sức cho cô giáo bộ môn sinh lớp 7. Có mô hình này, mỗi tiết học đều trở nên sống động hơn do học sinh nhìn trực quan bằng mắt với hình ảnh thực. Nhờ đó, việc tiếp thu bài học của học sinh cũng dễ dàng và sâu sắc hơn. Cô Trần Thị Diễm Phương, giáo viên hướng dẫn mô hình, cho biết: “Khi các em chế tạo ra mô hình này, tiết học môn sinh của mình sôi động và hào hứng hẳn lên. Các bạn trong lớp vừa nghe cô giảng vừa nhìn thấy trực tiếp tác hại của khói thuốc thông qua bình chứa khí độc thu được từ điếu thuốc nên hiểu mau, nhớ lẹ. Qua đây, mô hình còn giúp các học sinh hình thành ngay ý thức là tránh xa và tẩy chay thuốc lá ngay từ bây giờ. Có em thấy sợ quá về nhà “năn nỉ” ba, anh trai mình hãy bỏ thuốc lá hoặc hạn chế hút thuốc nơi công cộng để gìn giữ môi trường sống trong lành hơn”.

Giúp bạn học tốt môn văn

Huỳnh Thương, Chí Linh, Quế Thư, Anh Thư, Yến Xuân là học sinh Trường THPT Cây Dương. Mỗi bạn đều có hoàn cảnh riêng nhưng các em đều có cái chung là đam mê sáng tạo. Điểm chung này đã đoàn kết các em lại để tạo ra những sản phẩm có ý nghĩa giúp ích cho cộng đồng. Đó là sản phẩm “Vận dụng trò chơi học tập ngữ văn trong chương trình trung học phổ thông”. Từ ý tưởng muốn môn văn học đi vào cuộc sống, lòng người một cách trọn vẹn, nhẹ nhàng, các em đã tạo ra một môn văn học với phong cách mới. Nút thắt nhàm chán bấy lâu đeo đẳng môn học này đã được tháo gỡ thông qua những sáng tác thơ, truyện ngắn dí dỏm, ngộ nghĩnh của các em. Bạn Anh Thư chia sẻ: “Bọn em nhận thấy học văn cũng hay nhưng quá đơn điệu, không có hình ảnh minh họa trực quan hay có sự tác động nào đó giúp các bạn thấm sâu, nhớ lâu được. Vì vậy, bọn em nghĩ nên thay đổi cách học”. Nghĩ là làm, các em vẽ ý tưởng và hỏi ý “quân sư” là cô giáo dạy bộ môn văn trong trường. Rồi nhờ sự trợ giúp của công nghệ thông tin, các em tập hợp hình ảnh bổ sung vào bài thơ, truyện ngắn. Độc đáo hơn nữa là các em còn tự sáng tác nhiều bài thơ với vần điệu dễ nhớ thay cho các bài truyện ngắn khô khan. Hay những bài thơ với ngôn ngữ học trò, phù hợp với tâm lý rất dễ dàng đi vào lòng người đọc. Hai câu thơ trong bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi là “Tôi nhớ những ngày thu đã xa, Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội” thật đầy đủ, dạt dào cảm xúc được Huỳnh Thương miêu tả độc đáo theo phong cách riêng trong dòng thơ sau: “Ôi tiếng ngày xưa vọng nói về/ Hà Nội đẹp giữa lòng mùa thu”. Cảm xúc về một sáng mùa thu, mùa thu thiên nhiên, đất trời, gợi nhớ về mùa thu đã xa của Hà Nội được Huỳnh Thương chuyển tải nhẹ nhàng, gọn gàng hơn nhưng vẫn giữ lại vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời, gợi nhớ về mùa thu của đất nước, mùa thu của cách mạng với niềm xúc động đầy tự hào được làm chủ đất nước.

Bộ đôi bạn thân Nguyễn Anh Nam và Lê Chí Khang.

Ý tưởng táo bạo mà đầy ý nghĩa của “ngũ thư sinh” trường THPT đã lọt vào tầm ngắm của Ban Giám khảo cuộc thi toàn quốc. Các em nhận được giải mà lòng không khỏi bồi hồi khó tả. Bạn Quế Thư thổ lộ: “Bọn em thật bất ngờ với kết quả nhận được từ Ban tổ chức cuộc thi. Ban đầu chúng em chỉ mong muốn môn học của mình đỡ nhàm chán hơn mà thôi”. Thủ lĩnh nhóm - Mai Chí Linh tự tin tiết lộ: “Kỳ nghỉ hè này, nhóm bọn em sẽ tiếp tục phát triển sản phẩm ra nhiều môn học khác, ví dụ như môn sinh học, địa lý. Bọn em sẽ tích hợp thật nhiều hình ảnh vào trình chiếu powerpoint để mỗi tiết học đều là một niềm vui”. Hy vọng, với những khối học trí tuệ, trong sáng của các em, sinh học, địa lý sẽ không còn khô khan, là nỗi ám ảnh của những sĩ tử mỗi độ mùa thi về. 

Chủ nhân của “cây đèn thần”

Tranh thủ lắm Nguyễn Huỳnh Giang Tân mới sắp xếp được lịch hẹn với tôi trong một buổi tập bóng bàn cho giải thi đấu toàn quốc sắp tới. Tân chia sẻ về sản phẩm đèn sách (Magic Book) - đoạt giải nhì Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng cấp tỉnh, giải III cấp quốc gia: “Cảm hứng thiết kế của em bắt đầu từ một chuyến về thăm quê. Do mải mê chơi nên chúng em đi xa nhà khi trời tối. Bóng đêm và đoạn đường xa đã gây sự sợ hãi cho bọn chúng em. Lúc đó, đứa nào cũng ước mơ có một cuốn sách chứa đủ thức ăn, có đèn cầy để ấm áp hơn trong đêm lạnh lẽo. Trong phút tưởng tượng ấy, em đã nảy sinh ra ý định sẽ tạo ra một cuốn sách huyền diệu, mang lại ánh sáng ấm áp cho người cầm nó trên tay mà có thể di chuyển mọi nơi”.

Nhóm bạn: Huỳnh Thương, Chí Linh, Quế Thư, Anh Thư, Yến Xuân là học sinh Trường THPT Cây Dương, đang trao đổi về dự án mới.

Magic Book được ra đời chỉ với cấu tạo bằng những vật dụng rẻ tiền, dễ kiếm như pin 4V dung lượng 0,3Ah, 9 bóng đèn led (màu vàng cam, trắng và đèn 7 màu), 2 công tắc hành trình, 3 viên nam châm bán kính 5mm và một số vật linh tinh khác. Magic Book rất nhỏ gọn, được thiết kế đèn bên trong, có thể thay đổi nhiều màu sắc và độ sáng phù hợp theo từng tính năng sử dụng như làm đèn học bằng đèn sáng trắng, giúp bạn đọc sách một cách thoải mải mà không gây mỏi mắt khi sử dụng; làm đèn trang trí trong phòng học, phòng khách, phòng ngủ ấm áp của ánh đèn màu vàng cam hay cảm giác trẻ trung, sôi động của đèn 7 màu thay đổi liên tục nhấp nháy; làm đèn ngủ với ánh đèn vàng cam đem lại cho bạn không khí lãng mạn, dễ dàng đi vào giấc ngủ.

Sản phẩm của Tân rất thu hút sự chú ý, nhiều người khách khi đến chơi nhà em đã thích và đặt mua với giá 300.000 đồng/chiếc. Một người khách hàng của Tân chia sẻ: “Tôi rất thích Magic Book nên mua ngay một chiếc về cho con sử dụng và cháu luôn mang nó theo vào mỗi tối cùng đi chơi, học bài và cả đi ngủ. Thoe tôi, Magic Book luôn là giải pháp mỗi khi bị cúp điện, đi dạo chơi trong đêm cùng bạn bè”.

TRÚC LINH