Thoát khỏi “ngăn kéo” để phát huy hiệu quả trong thực tiễn

Để kết quả nhiệm vụ KH&CN không còn nằm trong “ngăn kéo” và phát huy hiệu quả trong thực tiễn, cần xác định rõ nguyên nhân để khắc phục kịp thời.

Bài 3: Đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực phát triển

Hậu Giang quyết tâm đưa nhiệm vụ KH&CN phát huy hiệu quả trong thực tiễn, để KH&CN thực sự trở thành động lực, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Lãnh đạo tỉnh đã lưu ý việc đặt hàng, nghiên cứu các nhiệm vụ KH&CN cần bám sát, tập trung vào định hướng phát triển của tỉnh.

Nguyên nhân do đâu?

Tháng 5 vừa qua, Đoàn giám sát chuyên đề về “Tình hình nghiên cứu, triển khai và ứng dụng các đề tài, nhiệm vụ KH&CN trên địa bàn tỉnh” của HĐND tỉnh đã có các buổi giám sát, khảo sát với UBND tỉnh, Sở KH&CN và các sở, ngành liên quan. Qua đó, thấy được những “kẽ hở”, “điểm nghẽn”, là nguyên nhân dẫn đến một số vấn đề còn tồn tại, hạn chế trong việc triển khai các nhiệm vụ KH&CN trên địa bàn tỉnh thời gian qua.

Bà Mã Thị Tươi, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh, cho biết: “Qua khảo sát thực tế cho thấy nhiều nhiệm vụ thực hiện chưa đạt hiệu quả, chưa được nhân rộng, triển khai ứng dụng. Một số nhiệm vụ ứng dụng không mang lại hiệu quả cao, chưa phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương. Quá trình chuyển giao nhiệm vụ còn chung chung, chưa được lượng hóa, chưa có phương pháp luận khoa học trong triển khai thực hiện. Các nhiệm vụ liên quan đến ứng dụng công nghệ thông tin thiếu tính kết nối, không đồng bộ từ trang thiết bị đến hạ tầng phần mềm ứng dụng, không sử dụng được trên điện thoại...”.

Việc tuyển chọn, nghiên cứu và chuyển giao kết quả nghiên cứu của các nhiệm vụ KH&CN hiện nay được đánh giá từng lúc, từng nơi vẫn chưa thực sự chặt chẽ và quyết liệt. Bà Nguyễn Thị Thùy Linh, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, nhận thấy: “Từ trước đến nay, nhiều cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị của tỉnh chưa có đề xuất, thực hiện nhiệm vụ KH&CN nào. Do đó, các cơ quan, đơn vị cần quan tâm, lãnh chỉ đạo đối với việc thực hiện các nhiệm vụ KH&CN. UBND tỉnh cần chỉ đạo, thúc đẩy việc nghiên cứu KH&CN ứng dụng vào trong công việc của các cơ quan đơn vị”.

Việc lồng ghép, huy động các nguồn lực, xã hội hóa cho hoạt động nghiên cứu và triển khai ứng dụng KH&CN còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu về cơ cấu nguồn lực thực hiện nhiệm vụ. Chưa thực hiện tốt việc báo cáo, đánh giá hiệu quả, đề xuất giải pháp xử lý vướng mắc,... trong hoạt động chuyển giao kết quả nhiệm vụ KH&CN. Chưa tiến hành sơ, tổng kết công tác chuyển giao, ứng dụng, nhân rộng kết quả nhiệm vụ KH&CN vào thực tiễn.

Đặc biệt là một bộ phận người dân còn chưa “mặn mà” với việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất và đời sống. Một số khác chấp nhận ứng dụng, nhưng do khả năng tiếp cận còn hạn chế nên chưa mang lại lợi ích. Điều này đã góp phần làm cho các nhiệm vụ KH&CN khó phát huy hiệu quả trong thực tiễn vào thực tiễn.

Quyết tâm cho giai đoạn tới

Theo ông Trần Văn Huyến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh: “Hậu Giang đã nhận diện được các mặt còn tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ phát triển KH&CN trong thời gian qua. Vấn đề là tìm giải pháp hữu hiệu và hành động quyết liệt để khắc phục, để KH&CN, đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực tăng trưởng của tỉnh”.

Tỉnh tiếp tục áp dụng cơ chế đặt hàng thực hiện nhiệm vụ KH&CN. Các nhiệm vụ sau khi triển khai đều có địa chỉ chuyển giao, ứng dụng cụ thể. Quá trình xác định nhiệm vụ được thực hiện kỹ lưỡng, với sự tham gia tư vấn của các chuyên gia đầu ngành. Trong đó, mục tiêu, nội dung nghiên cứu của từng đề tài được xem xét cụ thể. Bên cạnh tính mới, tính khả thi, cần lưu ý thêm tính rủi ro và độ trễ trong nghiên cứu để đảm bảo kết quả nhiệm vụ có thể được ứng dụng hiệu quả sau thời gian thực hiện.

Ông Nguyễn Huỳnh Phước, Phó Giám đốc phụ trách Sở KH&CN tỉnh, cho biết: “Chúng tôi sẽ ưu tiên nghiên cứu khoa học và ứng dụng, chuyển giao các công nghệ cao, công nghệ mới hướng đến chuyển đổi số, công nghệ thay thế, công nghệ sử dụng nguồn nguyên liệu từ chất thải tái chế, góp phần xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh theo các chuỗi giá trị và cụm liên kết ngành. Tập trung phát triển các sản phẩm chủ lực, tiềm năng, sản phẩm OCOP của tỉnh. Ứng dụng tiến bộ KH&CN trong nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới có lợi thế cạnh tranh, giá trị tăng cao, thân thiện với môi trường, tham gia có hiệu quả vào chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị của địa phương”.

Trong giai đoạn tới, việc triển khai nhiệm vụ KH&CN sẽ được kiểm soát kỹ lưỡng hơn để đảm bảo chất lượng kết quả nghiên cứu. Từ sau đợt giám sát của HĐND tỉnh, quá trình chuyển giao kết quả nhiệm vụ KH&CN đã được thực hiện chặt chẽ hơn, với sự tham gia của người đứng đầu cơ quan quản lý, cơ quan, đơn vị chủ trì và cơ quan tiếp nhận. Tỉnh còn thường xuyên kiểm tra, giám sát việc ứng dụng kết quả nghiên cứu trong thực tiễn. Huy động nguồn lực để tiếp tục duy trì, nhân rộng kết quả các nhiệm vụ KH&CN trên địa bàn.

Ông Trần Văn Huyến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, chỉ đạo: “Việc đặt hàng, nghiên cứu các nhiệm vụ KH&CN cần bám sát, tập trung vào định hướng phát triển của tỉnh, nhất là các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh. Trong đó đề xuất các nhiệm vụ KH&CN với quy mô lớn, mang tính đột phá thuộc “4 trụ cột” công nghiệp, nông nghiệp, du lịch, đô thị,… Lưu ý công tác phối hợp giữa các ngành trong tham gia xét duyệt các nhiệm vụ KH&CN. Tăng cường triển khai ứng dụng những thành tựu KH&CN vào thực tế sản xuất,...”.

Tiến trình phát triển hiện nay không thể tách rời KH&CN, tỉnh kỳ vọng việc triển khai các nhiệm vụ lĩnh vực này trong giai đoạn tới sẽ tạo bước đột phá để chuyển nhanh nền kinh tế của tỉnh sang mô hình tăng trưởng dựa trên năng suất lao động, tiến bộ KH&CN, đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao.

ĐANG THƯ