Tiếp lửa cho những ý tưởng khoa học

Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh dành cho học sinh trung học năm học 2021-2022 được thay đổi bằng hình thức trực tuyến. Tuy vậy, chất lượng cuộc thi vẫn được đánh giá cao, với nhiều dự án mang tính thực tiễn.

Học sinh tự tin trả lời câu hỏi từ ban giám khảo cuộc thi qua hình thức trực tuyến.

Thời sự và thực tế

Qua màn hình máy vi tính, em Huỳnh Ngọc Yến, học sinh Trường THPT Ngã Sáu, huyện Châu Thành, tự tin thuyết trình dự án “Những trở ngại khi học online của học sinh THPT hiện nay” một cách lưu loát. Em Yến chia sẻ: “Em lên ý tưởng cho dự án sau khoảng 1 tháng học trực tuyến. Sở dĩ em nghiên cứu dự án này vì cũng xuất phát từ chính những khó khăn mà em đã gặp phải khi học trực tuyến. Em đã tiến hành khảo sát thực tế những khó khăn ở nhiều bạn học trong nhà trường và các trường bạn qua mạng xã hội… để tìm ra các giải pháp phù hợp giúp việc học tập online của em và các bạn hiệu quả, an toàn, hấp dẫn”.

Năm nay, khá nhiều dự án tập trung vào chủ đề dạy và học trực tuyến. Nổi bật có các dự án: “Nâng chất lượng học online trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đối với học sinh Trường THPT Chiêm Thành Tấn”, “Nghiên cứu ảnh hưởng tâm lý của học sinh THPT Vị Thủy”, “Sử dụng mạng xã hội - tối ưu hóa việc học tập online của học sinh đạt hiệu quả”… Ông Nguyễn Quốc Sở, Hiệu trưởng Trường THPT Chiêm Thành Tấn, thành phố Vị Thanh, cho biết: “Học sinh trường có đến 2 dự án về chủ đề học trực tuyến tham gia cuộc thi. Xuất phát từ thực tiễn trải qua, nên nhiều đề xuất hay của các em được nhà trường linh động vận dụng hỗ trợ, giúp học sinh học tập tốt hơn trong thời gian tới”.

Hấp dẫn là nhiều ý tưởng của học sinh đã được hình thành từ mảng đề tài thời sự về dịch Covid-19. Các em đã nghiên cứu, sáng tạo ra các sản phẩm phòng chống dịch Covid-19 gây ấn tượng với ban giám khảo. Chẳng hạn như dự án:  “Nghiên cứu chế tạo khẩu trang than hoạt tính tự phân hủy từ cây sậy” của nhóm học sinh Trường THPT chuyên Vị Thanh, “Thiết bị giao nhận hàng khử khuẩn tự động mùa Covid-19” của nhóm học sinh Trường THCS Phương Phú, huyện Phụng Hiệp, “Đồ bảo hộ an toàn” của học sinh Trường THCS Trường Long Tây, huyện Châu Thành A, “Thiết bị xịt sát khuẩn tay” của học sinh Trường THCS Trương Tấn Lập, huyện Long Mỹ…

Em Võ Văn Tây, học sinh Trường THCS Trương Tấn Lập, huyện Long Mỹ, chia sẻ: “Em rất vui khi nhờ thầy cô hướng dẫn tận tình mà em đã thực hiện thành công “Thiết bị xịt sát khuẩn tay”, một sản phẩm có ích cho mọi người. Sản phẩm của em được lắp đặt tại trường, giúp các bạn đến trường sát khuẩn an toàn, phòng dịch Covid-19 khi đến trường học trực tiếp”.

Không bị giới hạn bởi thời gian và không gian

Năm nay thí sinh chỉ thi 2 phần: trình bày dự án và trả lời phỏng vấn trực tuyến. Riêng cuộc thi năm trước có phần thi trình bày poster dự án. Các thí sinh thi trực tuyến thông qua phòng họp ảo trên trang web tại địa chỉ https://taphuan.csdl.edu.vn. Mỗi đơn vị dự thi bố trí một phòng thi trực tuyến, đảm bảo các yêu cầu có máy tính, âm thanh, camera kết nối với phòng thi của Ban tổ chức, đảm bảo thấy được toàn bộ hoạt động của phòng thi… Ông Trần Hiền Hòa, Trưởng phòng Giáo dục trung học - Giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên, Sở Giáo dục và Đào tạo, đánh giá: “Các trường dành rất nhiều sự quan tâm, hỗ trợ, tạo điều kiện về phương tiện, thiết bị để học sinh thi trực tuyến an toàn, thuận tiện, có chất lượng. Tuy việc kết nối mạng vẫn có đôi lúc chưa được như ý muốn, mạng chập chờn nhưng đó chỉ là phần phụ. Học sinh rất tự tin trong việc thuyết trình đề tài, trả lời rõ ràng, thuyết phục. Tôi ấn tượng nhất là các dự án về đề tài Covid-19, dạy và học trực tuyến, đề tài về cải tiến phương thức sản xuất… của các em”.

Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhưng không vì thế mà hoạt động nghiên cứu khoa học trong nhà trường bị gián đoạn. Nhiều thầy cô, học sinh đã linh động, sử dụng mạng zalo, họp trực tuyến qua phần mềm tiện ích… tận dụng mọi thời gian để lên ý tưởng và thực hiện các dự án gắn liền với thực tế cuộc sống, mang lợi ích cho cộng đồng.

Có 122 dự án của học sinh thuộc các trường THCS và THPT trong tỉnh tham gia. Vào trung khảo cuộc thi có 108 dự án, tăng 6 dự án so với năm trước. Các dự án thuộc các lĩnh vực khoa học xã hội và hành vi có nhiều học sinh tham gia nhất, kế đến là hệ thống nhúng, lĩnh vực cơ khí kỹ thuật môi trường, năng lực vật lý…

Với những giá trị thực tiễn mà học sinh mang đến trong hội thi, nhiều năm qua, Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh dành cho học sinh trung học đã trở thành sân chơi trí tuệ, bổ ích, góp phần giáo dục toàn diện theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Nhất là trong tình dịch dịch bệnh Covid-19 diễn ra trong năm nay, hoạt động đã chứng minh nghiên cứu khoa học không bị giới hạn bởi thời gian và không gian. Đây cũng là nền tảng, bệ phóng để nhiều dự án của học sinh tỉnh nhà vinh dự đạt nhiều giải thưởng cấp quốc gia thời gian qua.

Ông Nguyễn Văn Hiền, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, cho biết: Đa số các dự án dự thi năm nay thể hiện được nhiều ý tưởng khoa học mới, học sinh có kỹ năng nghiên cứu, đề xuất các giải pháp khá hoàn chỉnh. Nhiều dự án mang tính thực tiễn, có tính khả thi cao, thể hiện sự đam mê trong nghiên cứu khoa học. Nhiều đề tài tiếp cận những vấn đề lớn có tính khái quát hoặc đã sử dụng những kỹ thuật cao ở phòng thí nghiệm các trường đại học, bệnh viện, các cơ quan chuyên môn... Điều này giúp rèn luyện năng lực nghiên cứu khoa học của các em và cho thấy sự kết nối giữa trường phổ thông với các trường đại học, các cơ quan chuyên môn.

Bài, ảnh: CAO OANH