Bài 1: Khi nông dân làm mới mình

Cơ hội vàng cho xuất khẩu nông sản ĐBSCL.MP3

Mạnh dạn thay đổi tư duy, nhanh nhạy nắm bắt biến động thị trường, đặc biệt là đẩy mạnh sản xuất xanh - sạch, bảo quản theo các tiêu chuẩn khắt khe đang mở ra cơ hội lớn cho nông sản ĐBSCL chinh phục thị trường quốc tế.

Nông dân miền Tây đang dần chuyển từ “tư duy sản xuất nông nghiệp” sang “tư duy kinh tế nông nghiệp”, đưa khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao chất lượng hướng đến nền nông nghiệp xanh, bền vững.

Mô hình nuôi cá thát lát của ông Lê Hoàng Duyên, ở thị xã Long Mỹ.

Đổi mới tư duy

Gần 35 năm gắn bó với cây sầu riêng, trong đó có 15 năm tập trung vào trồng sầu riêng xuất khẩu, hơn ai hết, ông Lê Văn Sáu, ở xã Tân Bình, huyện Phụng Hiệp, hiểu rõ những kỹ thuật chăm sóc cho trái cây tỉ đô này. Ông Sáu đã thành một tỉ phú nông dân và là một trong số ít những nông dân của tỉnh Hậu Giang đạt danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc” năm 2024.

Tuy nhiên, trước khi có được khoảng 1.000 gốc sầu riêng, năng suất khoảng 15 tấn/ha như hiện tại, ông Sáu đã có nhiều đêm trăn trở. Ông Sáu chia sẻ: “Năm đầu tiên, tôi trồng có 180 gốc thôi, chỉ có 1 mẫu đất. Thấy lợi nhuận thành ra tiếp tục trồng thêm 1 mẫu nữa, trúng luôn. Rồi có tiền, mua đất thêm, nảy nở làm tới luôn. Cây sầu riêng đặc tính rất khó nên phải có kỹ thuật. Nông dân bây giờ phải chịu khó tìm tòi học hỏi. Tôi tiếp cận nhà khoa học, tìm tòi nghiên cứu thành ra bây giờ mới thành công”.

Tự làm mới trong cách nghĩ, cách làm cũng là chìa khóa thành công của lão nông Lê Hoàng Duyên, ở xã Long Bình, thị xã Long Mỹ. Hiện tại, ông Duyên đang sở hữu trại nuôi cá nước ngọt rộng khoảng 7,5ha với hàng chục ao cá nuôi theo hướng an toàn, quy mô lớn. Trong đó phần lớn nuôi cá thát lát, còn lại là cá sặc rằn, cá trê vàng, cá lóc...

Ông Lê Hoàng Duyên bày tỏ: “Nuôi cá không khó, trong quá trình nuôi chỉ cần lưu ý về nguồn nước và con giống. Để thu lợi nhuận chắc ăn, mình phải luân phiên thời điểm nuôi cũng như nuôi kết hợp nhiều loại cá khác nhau, cá này rớt giá cũng còn cá khác gỡ lại. Quá trình nuôi phải đảm bảo các tiêu chuẩn và tìm hiểu mở rộng thị trường để đảm bảo đầu ra”.

Không riêng ông Sáu, ông Duyên mà cả các HTX trên địa bàn tỉnh cũng đã và đang có những thay đổi mạnh mẽ để theo kịp yêu cầu của thị trường. Đặc biệt trong việc thay đổi tư duy sản xuất, áp dụng khoa học kỹ thuật nhằm thu được giá trị kinh tế cao hơn.

Với hơn 30ha ban đầu, đến nay diện tích của Liên hiệp Hợp tác xã lúa gạo Xà No Mekong đã tăng lên 1.000ha. Nông dân thấy được lợi ích của việc sản xuất theo mô hình “Đề án 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030” (Đề án 1 triệu héc-ta) nên ai nấy cũng mạnh dạn tham gia. Năm 2024, tỉnh triển khai thực hiện các mô hình điểm cấp tỉnh, huyện với tổng diện tích 180ha, áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến.

Ông Nguyễn Văn Thích, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Tổng Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã lúa gạo Xà No Mekong, cho biết tham gia thực hiện sản xuất theo tiêu chuẩn của đề án, các thành viên HTX giảm được chi phí đầu vào, giảm giống, giảm phân, thuốc bảo vệ thực vật. Bên cạnh đó, thể hiện được 2 trách nhiệm rất lớn về môi trường và xã hội, thực phẩm của người nông dân làm ra cho cộng đồng.

“Nông dân ngày trước bán những gì mình có nhưng hiện tại chúng tôi đang làm là bán những gì thị trường đang cần. Yêu cầu của người tiêu dùng hiện nay rất cao, khi sản xuất và phục vụ được theo nhu cầu của người tiêu dùng, cung cấp được sản phẩm thị trường cần thì lợi nhuận chúng tôi rất cao”, ông Thích bày tỏ. 

Hướng đến nông nghiệp xanh

Ông Ngô Minh Long, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang, chia sẻ: Trong giai đoạn hiện nay, Bộ NN&PTNT và các đơn vị liên quan đều chỉ đạo tập trung phát triển chuyển đổi số trong nông nghiệp cũng như làm sao đẩy nhanh chuyển đổi xanh, hạn chế thấp nhất việc phát thải, phân bón, thuốc trừ sâu. Mục tiêu là giảm giá thành, nâng cao lợi nhuận cho người nông dân.

“Chúng ta chuyên môn hóa, chuyên nghiệp hóa lên. Hậu Giang đang có nhiều đề án, chương trình tập trung vào những mô hình kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi xanh (hỗ trợ phân hữu cơ, chế phẩm sinh học) để tạo sản phẩm mới không ảnh hưởng môi trường hoặc ảnh hưởng thấp nhất để làm sao giữ và tăng năng suất cây trồng, chất lượng sản phẩm nhưng hạ giá thành để tăng lợi nhuận cho người nông dân”, ông Ngô Minh Long thông tin.

Ông Trương Cảnh Tuyên, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, chia sẻ: Đối với lĩnh vực nông nghiệp, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh cũng đã xác định phải chuyển đổi cơ cấu theo hướng gia tăng giá trị, tối ưu hóa giá trị trên một đơn vị sản xuất. Thay đổi phương thức sản xuất từ kinh tế nhỏ lẻ thành tổ hợp tác, hợp tác xã. Là sản xuất nông nghiệp trong thời gian tới của tỉnh phải đi theo hướng bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính. Chúng tôi xác định nông nghiệp là một trong những nền tảng kinh tế, xã hội của tỉnh.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nhận định, có ba cái biến rất lớn đối với nông nghiệp Việt Nam mà nó hiện hữu rõ nhất ở ĐBSCL. Biến thứ nhất là biến đổi khí hậu. Biến thứ hai là biến động thị trường. Biến thứ ba là biến chuyển xu thế tiêu dùng, tức là tiêu dùng xanh. Tiêu dùng xanh, nó sẽ là một xu thế, người ta không phải ăn gạo để no, để ngon nữa mà người ta ăn cái sản phẩm đó, nó phải được chứng minh rằng nó không bị đánh đổi bởi môi trường.

“Chúng ta phải tích hợp rất nhiều giải pháp. Đầu tiên phải có cách tiếp cận mới vào một cái vấn đề trên cái cũ, chúng ta cần cái tư duy mới. Xưa giờ chúng ta tiếp cận nông nghiệp là chúng ta tiếp cận qua quy mô, sản lượng, kim ngạch. Bây giờ chúng ta tiếp cận từ cái người tạo ra nông sản đó. Chúng ta tiếp cận ngành hàng lúa gạo qua những người nông dân trồng lúa. Chúng ta tiếp cận trái cây qua những người làm vườn. Chúng ta tiếp cận nuôi trồng thủy sản qua những người nuôi trồng thủy sản. Xây dựng lại những tổ nhóm, những người nông dân để họ liên kết với nhau, dần dần trở thành một hệ sinh thái ngành hàng”, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

MỘNG TOÀN

-------------------

Bài 2: Chuyển đổi số - Sức bật mới cho nông sản