Bài 3: Khi chính sách trở thành đòn bẩy phát triển vùng

ĐBSCL tìm “cú hích” phát triển từ đầu tư công (3).mp3

Đầu tư công đang tạo lực đẩy mạnh mẽ giúp ĐBSCL tháo gỡ điểm nghẽn hạ tầng, mở ra dư địa lớn để bứt phá. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội này, các địa phương phải vượt qua nhiều thách thức về giải phóng mặt bằng, năng lực tổ chức thực hiện và phối hợp vùng.      

Hậu Giang đứng trước thời cơ, tiềm năng, hội đủ thiên thời, địa lợi, nhân hòa.    

Tạo môi trường thông thoáng

Trong bức tranh thu hút đầu tư của ĐBSCL những tháng đầu năm 2025, Long An tiếp tục khẳng định vai trò đầu tàu. Chỉ trong 2 tháng đầu năm, toàn vùng đón nhận 20 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với tổng vốn đăng ký đạt 79,34 triệu USD. Đáng chú ý, Long An chiếm tới 17 dự án, với tổng vốn hơn 53,5 triệu USD. Tiền Giang theo sau với 2 dự án, tổng vốn 9,7 triệu USD. Kiên Giang góp mặt với 1 dự án, số vốn đăng ký khiêm tốn 0,04 triệu USD.

Không chỉ bứt phá về thu hút FDI đầu năm 2025, Long An hiện đang là một trong những “cực tăng trưởng” hấp dẫn nhất của vùng. Tính đến nay, tỉnh thu hút tổng cộng 1.512 dự án FDI đến từ 40 quốc gia trên thế giới. Bên cạnh đó, lĩnh vực đầu tư trong nước, Long An cũng ghi nhận sự bứt phá rõ rệt. Tỉnh hiện có 2.269 dự án đầu tư trực tiếp trong nước (DDI) với tổng vốn lên đến 507.581 tỉ đồng.

Để đạt được kết quả ấn tượng đó, ông Trần Văn Tươi, Phó Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Long An cho biết, địa phương đã tập trung thực hiện nhiều giải pháp như: Khai thác tối đa lợi thế vị trí địa lý vừa là cửa ngõ ĐBSCL, vừa là địa phương kết nối với Thành phố Hồ Chí Minh và Đông Nam bộ. Quy hoạch tỉnh đã xác định ba vùng kinh tế - xã hội, sáu vùng kinh tế động lực, hai hành lang kinh tế. Bên cạnh đó, làm tốt công tác quy hoạch, địa phương quan niệm, quy hoạch tốt sẽ thu hút nhà đầu tư.

“Huy động nguồn lực để đầu tư kết cấu hạ tầng, tập trung đào tạo nguồn nhân lực. Trường nghề Long An liên kết với các cơ sở đào tạo ở Thành phố Hồ Chí Minh nhằm chuẩn bị nguồn nhân lực cho 16.000ha đất công nghiệp quy hoạch, trong đó mới lấp đầy khoảng 5.000ha. Bên cạnh đó, đẩy mạnh liên kết vùng, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh giải quyết điểm nghẽn giao thông giữa hai địa phương cũng là giải quyết cho cả ĐBSCL”, ông Trần Văn Tươi cho hay.

Cũng theo ông Trần Văn Tươi, Long An còn tập trung việc cải thiện chỉ số, đặc biệt là chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI). Từ hạng 10 năm 2023, tỉnh đặt mục tiêu vươn lên hạng nhì PCI, bởi khi chỉ số cải thiện, nhà đầu tư sẽ đến nhiều hơn. Ông Tươi cho rằng, trong 10 chỉ số thành phần của PCI, tính năng động của lãnh đạo là yếu tố then chốt. Đặc biệt, tỉnh triển khai hiệu quả công tác xúc tiến đầu tư, thành lập tổ công tác đặc biệt để xử lý vướng mắc doanh nghiệp phản ánh.

Nếu Long An tận dụng lợi thế vị trí địa lý và hạ tầng kết nối với Thành phố Hồ Chí Minh để thu hút đầu tư thì Trà Vinh cũng nỗ lực phát triển kinh tế bằng việc nâng cao năng lực cạnh tranh gắn với bảo vệ môi trường. Ông Nguyễn Quỳnh Thiện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh chia sẻ, toàn tỉnh có 5.813 doanh nghiệp, trong đó có 40 doanh nghiệp FDI. Công tác thu hút đầu tư đạt kết quả tích cực với 15 dự án được cấp phép, gồm 14 dự án trong nước với tổng vốn đầu tư 5.693 tỉ đồng và 1 dự án nước ngoài với tổng vốn đầu tư 2 triệu USD. Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) tăng 2 bậc, xếp hạng 24/63 tỉnh, thành trong cả nước. Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) đạt 22,93 điểm, xếp hạng 13/63 tỉnh, thành phố trong cả nước, cho thấy những nỗ lực trong phát triển kinh tế bền vững gắn với bảo vệ môi trường.

Trà Vinh cam kết tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, minh bạch và ổn định cho các nhà đầu tư phát triển lâu dài; đồng thời sẽ đồng hành, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi và bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các nhà đầu tư kinh doanh trên địa bàn tỉnh...

“Thực hiện chủ trương của Trung ương về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, qua đó sẽ mở rộng không gian, tạo động lực phát triển, phát huy lợi thế của từng địa phương và phù hợp định hướng phát triển trong giai đoạn mới. Trà Vinh cùng các tỉnh sau khi sáp nhập, sẽ tiếp tục tận dụng tốt các Hiệp định thương mại tự do, mở rộng thị trường xuất khẩu, phát triển sản xuất kinh doanh theo hướng đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, lấy doanh nghiệp làm trung tâm phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư mạnh mẽ hơn”, ông Nguyễn Quỳnh Thiện thông tin.

Đột phá từ nội lực

Ông Trần Văn Huyến, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang, cho biết từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Hậu Giang đã xoay chuyển một cách ấn tượng. Tốc độ tăng trưởng kinh tế liên tục tăng cao; giai đoạn 2021-2024, tăng bình quân mỗi năm 9,45%; quy mô nền kinh tế tăng gần 2 lần so với đầu nhiệm kỳ, từ 37.570 tỉ đồng lên 68.643 tỉ đồng; thu ngân sách tăng mỗi năm khoảng 20% so với năm trước, gấp hai lần so đầu nhiệm kỳ. Tổng nguồn vốn toàn xã hội huy động trên địa bàn tăng nhanh (khoảng 89.000 tỉ đồng); GRDP bình quân đầu người đạt 93,78 triệu đồng, tăng gần 2 lần so đầu nhiệm kỳ; tỷ lệ hộ nghèo thấp hơn bình quân chung của cả nước.

Chủ tịch UBND tỉnh phân tích, Hậu Giang đang có tiềm năng, lợi thế mới. Trong đó, về thiên thời Trung ương đang triển khai nhiều công trình, dự án trong vùng ĐBSCL, trong đó Hậu Giang hưởng lợi nhiều nhất, khi 2 tuyến cao tốc đi qua địa bàn tỉnh trên 100km, với 7 nút giao, dự kiến cuối năm 2025 và 2026 đưa vào sử dụng.

Về địa lợi, Hậu Giang nằm ở trung tâm tiểu vùng Tây Sông Hậu và là cửa ngõ kết nối giữa các tỉnh Nam Sông Hậu (Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng) với phần còn lại của vùng ĐBSCL, gần với thành phố Cần Thơ có sân bay, có cảng sông quy mô khá lớn; có 6 tuyến quốc lộ đi qua địa bàn. Cùng với đó là hệ thống hạ tầng giao thông đang được đầu tư đồng bộ với các tuyến cao tốc, các tuyến quốc lộ. Đây sẽ là các trục động lực mở ra không gian phát triển công nghiệp - đô thị - dịch vụ hiện đại, giúp Hậu Giang chuyển mình. Về nhân hòa, tỉnh có 1 tập thể trong hệ thống chính trị đồng tâm, nỗ lực, đoàn kết và quyết tâm chính trị rất cao.

Đồng thời, để góp phần tạo dựng thương hiệu đầu tư Hậu Giang, tỉnh thực hiện nhất quán tuyên ngôn “Một văn hóa, một ngôn ngữ”, Với phương châm “Doanh nghiệp đến Hậu Giang vui”, và khẩu hiệu hành động “2 nhanh - 3 tốt”: Nhanh giải phóng mặt bằng, nhanh thủ tục đầu tư; Cơ hội tốt - Chính sách tốt - Hạ tầng tốt.

 “Trong thời gian tới, tỉnh sẽ triển khai 3 khu công nghiệp và 5 cụm công nghiệp mới; các khu, cụm công nghiệp này nằm gần các tuyến cao tốc đi qua địa bàn tỉnh, tạo ra quỹ đất sạch hàng trăm héc-ta, sẵn sàng tiếp nhận các nhà đầu tư công nghệ cao, chế biến sâu, phụ trợ công nghiệp. UBND tỉnh sẽ công nhận nhà đầu tư 2 khu công nghiệp, với quy mô khoảng 614ha; đồng thời, chúng tôi đang có 2 nhà đầu tư rất lớn của Việt Nam đang quan tâm đầu tư, đó là: Khu đô thị du lịch nghỉ dưỡng Mekong quy mô khoảng 3.000ha tại huyện Châu Thành; Khu du lịch Lung Ngọc Hoàng khoảng 2.800ha và các khu vực xung quanh khoảng 8.000ha”, ông Trần Văn Huyến nhấn mạnh.

Theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký VCCI, để ĐBSCL có thể bứt phá và phát triển bền vững, rất cần một chiến lược rõ ràng, tập trung vào một số ưu tiên quan trọng. Trong đó, cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào hạ tầng giao thông, logistics và năng lượng tái tạo. Việc phát triển hệ thống cao tốc kết nối nội vùng và liên kết với Thành phố Hồ Chí Minh, Đông Nam bộ, Tây Nguyên là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy tăng trưởng. Cùng với đó, xây dựng cảng biển nước sâu và hệ thống kho vận hiện đại sẽ giúp nâng cao năng lực xuất khẩu của vùng. Thu hút đầu tư tư nhân và FDI vào các ngành công nghiệp chế biến, nông nghiệp công nghệ cao.

Ông Tuấn nhấn mạnh: “ĐBSCL cần chuyển đổi mô hình kinh tế từ xuất khẩu thô sang chế biến sâu, gia tăng giá trị sản phẩm, nâng cao năng suất lao động và ứng dụng công nghệ số vào quản lý chuỗi cung ứng. Đẩy mạnh liên kết vùng và hợp tác công - tư. Thích ứng chủ động với biến đổi khí hậu và phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn. Chúng ta cần có chiến lược tổng thể về quản lý tài nguyên nước, ứng phó với xâm nhập mặn và bảo vệ đa dạng sinh học. Đồng thời, khuyến khích mô hình kinh tế xanh, tiết kiệm tài nguyên, sử dụng năng lượng tái tạo và thúc đẩy sản xuất bền vững”.

Ở góc nhìn khác, Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh bày tỏ: “Để vỗ tay thì phải có 2 bàn tay. Tư nhân và nhà nước cần hợp tác với nhau trong bối cảnh rộng lớn để giúp cho các doanh nghiệp ĐBSCL nâng cấp và hiện đại hóa nhưng đồng thời gắn với nền kinh tế bản địa. Nếu cứ chạy theo làm giống người khác - họ sản xuất giày, mình cũng làm giày; họ may quần áo, mình cũng may quần áo - thì sớm muộn gì họ cũng rời đi và ĐBSCL sẽ không giữ được lợi thế cạnh tranh”.

Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh cho rằng, ĐBSCL hiện không có lợi thế và cũng khó có lợi thế trong tương lai do tình trạng di cư lao động, khiến nguồn lực lao động tại chỗ bị thiếu hụt. Ông nhấn mạnh, các địa phương cần gắn với những đặc trưng cơ bản như sinh thái, nông nghiệp xanh, môi trường thân thiện và sự bền vững về kinh tế, tài nguyên xã hội, vì đây mới là xung lực cho sự phát triển của vùng. Đặc biệt, việc chú trọng phát triển các ngành kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường và khai thác bền vững tài nguyên sẽ tạo ra sự khác biệt, giúp ĐBSCL phát triển một cách vững chắc và lâu dài.

MỘNG TOÀN

Bài 4: Điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư quốc tế