Bài 3: Nâng cao chất lượng để chinh phục thị trường

Cơ hội vàng cho xuất khẩu nông sản ĐBSCL.mp3

Nhờ uy tín, chất lượng ngày càng được cải tiến, nhiều mặt hàng nông sản ở ĐBSCL đã khẳng định được vị thế trong xuất khẩu, mang về giá trị cao cho doanh nghiệp và người dân.

Công ty Cổ phần Hạnh Nguyên Logistics đưa vào hoạt động máy chiếu xạ với công suất 1.000 tấn/ngày đêm.

Bước tiến mới

Chanh không hạt là một trong những loại nông sản thế mạnh của Hậu Giang, được nhiều bà con chọn trồng để phát triển kinh tế, với diện tích theo Cục Thống kê tỉnh hiện hơn 2.970ha. Bà Nguyễn Thị Thuyết, Giám đốc HTX nông nghiệp Thạnh Phước, huyện Châu Thành, cho biết nhờ đẩy mạnh liên kết xuất khẩu cùng với việc tuân thủ các tiêu chuẩn sản xuất mà chanh không hạt của HTX đã thành công có mặt ở nhiều nước trên thế giới.

“Mình tự đóng, ra hàng, chế biến xuất khẩu luôn. Còn đối tác bên kia người ta lấy tiền cho mình. Ngoài chanh của Hậu Giang, HTX còn mua chanh của các tỉnh khác để đảm bảo cung ứng đủ cho các đơn hàng xuất khẩu”, bà Thuyết thông tin.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp thuận lợi trong xuất khẩu nông sản, các cơ sở hạ tầng hiện đại cũng được đầu tư mạnh mẽ. Cuối tháng 11-2024, Công ty Cổ phần Hạnh Nguyên Logistics đã khai trương Nhà máy chiếu xạ nông sản công suất 1.000 tấn sản phẩm/ngày đêm tại Cụm công nghiệp tập trung Phú Hữu A, thị trấn Mái Dầm, huyện Châu Thành. Nhà máy giúp chiếu xạ nhanh chóng các mặt hàng trái cây tươi, trái cây chế biến, nông thủy hải sản...

Ông Phạm Tiến Hoài, Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Hạnh Nguyên Logistics, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh cho biết, Trung tâm logistics dành cho nông sản là chìa khóa vàng mở cánh cửa cho ngành nông sản Việt Nam phát triển và hướng ra thế giới.

“Chi phí logistics của nông sản Việt Nam rất cao, chiếm 30% nên mất lợi thế so với nhiều nước trong khu vực. Nhà máy hoạt động sẽ góp phần tiết kiệm chi phí xuống còn 15%, cải thiện chất lượng nông sản, tạo ra các thế mạnh giúp cho ngành nông sản đủ sức cạnh tranh với các sản phẩm nông sản của các nước trong khu vực cũng như thế giới, nhất là các mặt hàng trái cây tươi, trái cây chế biến”, ông Hoài khẳng định.

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ước tính kim ngạch xuất khẩu rau quả năm 2024 của nước ta đạt 7,12 tỉ USD, tăng 27,1% so với năm 2023. Đây là năm đầu tiên, ngành rau quả đã chạm và vượt qua ngưỡng 7 tỉ USD. Với dư địa xuất khẩu còn rất lớn, dự báo ngành hàng rau quả có khả năng bứt phá trong thời gian tới, đạt mốc 10 tỉ USD vào năm 2027.

Cần có chiến lược bền vững

Thống kê của Bộ Công thương, đến nay, vùng ĐBSCL đang đóng góp khoảng 31% GDP toàn ngành nông nghiệp với khoảng 50% sản lượng lúa, 95% lượng gạo xuất khẩu, 65% sản lượng thủy sản nuôi, khai thác, 60% lượng cá xuất khẩu và xấp xỉ 70% trái cây các loại... Trong tốp các địa phương có sản lượng nuôi, khai thác thủy hải sản cung ứng cho thị trường toàn cầu, tập trung hầu hết tại vùng ĐBSCL gồm: Cà Mau, Bạc Liêu, Kiên Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre, Kiên Giang (con tôm); các tỉnh như An Giang, Ðồng Tháp nổi tiếng với cá da trơn.

Theo Cục Xúc tiến thương mại, các thị trường lớn như EU, Hoa Kỳ, Trung Quốc đang ổn định trở lại, mở ra cơ hội cho các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là vùng ĐBSCL, với nhiều hoạt động xúc tiến thương mại gia tăng cả về tần suất và quy mô.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công thương, cho rằng: “Xây dựng cơ chế, hợp tác trong xúc tiến xuất khẩu của vùng, có thể tính đến chuyện xây dựng thương hiệu cho một nhóm hoặc một vài nhóm ngành hàng của vùng. Phải có một hoặc một vài hội chợ chuyên ngành quốc tế cho cả vùng để tạo ra được thương hiệu vùng và cộng hưởng được nguồn lực sức mạnh của hoạt động xúc tiến thương mại của mỗi địa phương và đóng góp cho cả vùng”.

Ngoài lợi thế về chất lượng, nhiều loại trái cây Việt Nam có đặc tính rải vụ nên xuất khẩu rau quả được đánh giá còn nhiều dư địa. Số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổng diện tích rải vụ của 5 loại cây (thanh long, xoài, chôm chôm, sầu riêng và nhãn) tại các tỉnh ĐBSCL đã chiếm trên 62% tổng diện tích thu hoạch, sản lượng rải vụ chiếm trên 54% tổng sản lượng. Vấn đề cốt lõi là phải quan tâm đến chất lượng nông sản để giữ vững uy tín trên thị trường.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt, ngành rau quả là một ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam hiện nay, ngành hàng đã tăng trưởng liên tục trong thời gian qua. Trong đó, vùng ĐBSCL đóng góp khoảng 60-70% tổng sản lượng rau quả của cả nước.

“Chúng ta phải đẩy mạnh chất lượng. Muốn đẩy mạnh chất lượng thì có nhiều cách, nhưng trong đó các địa phương cần có những chương trình tập huấn, nâng cao trình độ công nghệ thông tin để giúp cho nông dân có thể áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất, dễ dàng thực hiện truy xuất nguồn gốc. Khi làm được như vậy sẽ tạo ra thương hiệu của vùng nguyên liệu, từ đó hình thành thương hiệu quốc gia sẽ không còn sợ không có người mua”, ông Đặng Phúc Nguyên nhấn mạnh.

Cũng theo ông Nguyên, đối với sản xuất rau quả ĐBSCL cần hướng đến tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP để xúc tiến vào các thị trường, nhất là những thị trường khó tính, yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn, chất lượng.

Liên quan đến vấn đề này, ông Trần Quốc Toản, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương, chia sẻ: “Xây dựng những vùng, những chuỗi liên kết sản xuất lớn vì khi xuất khẩu chúng ta phải đảm bảo được số lượng hàng hóa. Thứ hai là chất lượng. Thứ ba là đảm bảo truy xuất nguồn gốc, xuất xứ cũng như nhãn hiệu, thương hiệu trên các thị trường. Để làm được điều này cần có sự liên kết, phối hợp. Thời gian tới, chúng ta cần phối hợp, đẩy mạnh xuất khẩu theo hình thức chính ngạch để các sản phẩm đi vào các thị trường lớn, khó tính”.

Bên cạnh đó, để xuất khẩu bền vững rất cần có chiến lược phát triển bền vững, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu hàng hóa xuất khẩu theo chiều sâu. Đặc biệt là có sự gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất, chế biến, tiêu thụ, lưu thông. Cùng với đó, các doanh nghiệp cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định trong Nghị định thư đã ký.

MỘNG TOÀN