Bài 3: Thúc đẩy động lực tăng trưởng

Tăng tốc giải ngân Kích hoạt động lực phát triển (2).mp3

Dù kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 được giao sớm và đầy đủ ngay từ đầu tháng 12-2024, nhưng tỷ lệ giải ngân đến nay vẫn chưa đạt như mong muốn. Trong bối cảnh đó, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ quyết liệt chỉ đạo để thúc đẩy giải ngân đạt 100% kế hoạch.

Các chủ đầu tư quyết tâm giải ngân đạt 100% kế hoạch giao.

Quyết liệt từ đầu năm

Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn quan tâm, chỉ đạo quyết liệt, sâu sát thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc gia và thực hiện các dự án sử dụng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương hàng năm ngay từ những ngày đầu, tháng đầu năm 2025. Cụ thể, tập trung hoàn thiện thể chế về đầu tư công, trong đó trình Quốc hội thông qua Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15 ngày 29-11-2024 và tổ chức triển khai từ 1-1-2025 với nhiều quy định mới theo hướng tạo đột phá, đẩy mạnh cải cách, tăng cường phân cấp, phân quyền.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 1 chỉ thị, 3 công điện và nhiều văn bản chỉ đạo đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Bên cạnh đó, các công điện, chỉ thị khác của Thủ tướng Chính phủ về thúc đẩy tăng trưởng đều đề ra các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Các cuộc họp Thường trực Chính phủ, Phiên họp Chính phủ thường kỳ đều có nội dung về đầu tư công. Bên cạnh đó, 7 tổ công tác của Chính phủ thường xuyên làm việc với các địa phương để kiểm tra, đôn đốc công tác giải ngân vốn đầu tư công. Các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đã thành lập các tổ công tác thúc đẩy giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước.

Đầu tháng 12-2024, Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2025 hơn 829.000 tỉ đồng cho bộ, cơ quan và địa phương, đạt 100% kế hoạch vốn được Quốc hội phân bổ để quyết tâm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm 2025.

Kết quả 4 tháng đầu năm 2025, giải ngân vốn đầu tư công đạt hơn 128.000 tỉ đồng, tăng khoảng 18.000 tỉ đồng so với cùng kỳ 2024 nhưng tỷ lệ đạt 15,56%, thấp hơn mức 16,64% của năm trước. Đáng chú ý, gần 8.000 tỉ đồng chưa được phân bổ chi tiết và nhiều bộ, ngành, địa phương có tiến độ giải ngân dưới mức trung bình cả nước.

Tại tỉnh Trà Vinh, tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 là hơn 4.300 tỉ đồng. Đến ngày 30-4-2025, địa phương đã giải ngân 602 tỉ đồng, đạt 13,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, Trà Vinh đã thành lập tổ công tác tập trung thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp về giải ngân vốn đầu tư công. Tỉnh cũng rà soát các dự án giải ngân thấp và dự án dự kiến đến cuối năm không giải ngân hết vốn để điều chuyển sang các dự án có khả năng giải ngân vốn tốt để đẩy nhanh tiến độ.

Ông Nguyễn Trung Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh, cho biết: “Tỉnh tập trung chỉ đạo các chủ đầu tư sớm hoàn thiện thủ tục đầu tư các dự án đến nay chưa đủ điều kiện giao vốn để làm cơ sở giao hết kế hoạch vốn còn lại. Đối với các dự án trọng điểm của tỉnh, vốn đầu tư lớn thì UBND tỉnh chỉ đạo các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ lựa chọn nhà thầu; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu đầu để đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình xây dựng cơ bản”.

Còn tại Bến Tre, đến nay, tỉnh đã được phân bổ vốn cho 30 chủ đầu tư với tổng kế hoạch vốn hơn 7.400 tỉ đồng. Tính đến ngày 14-5 vừa qua, địa phương đã giải ngân được gần 11%. Ước tính hết tháng 5-2025 này, tỉnh sẽ giải ngân trên 14%. Theo UBND tỉnh Bến Tre, để thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh việc hoàn thiện thủ tục đầu tư và đôn đốc các chủ đầu tư triển khai dự án theo kế hoạch.

Ông Nguyễn Minh Cảnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre, chia sẻ: “Thành lập các tổ công tác hướng dẫn thực hiện chuyển tiếp xử lý các công trình, dự án để thực hiện việc sắp xếp, tổ chức thực hiện chính quyền 2 cấp. Song song với việc ban hành quyết định, UBND tỉnh cũng ban hành kế hoạch hướng dẫn các chủ đầu tư, các địa phương tổ chức thực hiện. Ngoài ra, UBND tỉnh đang tập trung tháo gỡ các vướng mắc, đặc biệt là vướng mắc liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng để đẩy nhanh thực hiện dự án.

Thành phố Cần Thơ được Thủ tướng Chính phủ giao tổng kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách năm 2025 hơn 12.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, theo Sở Tài chính thành phố Cần Thơ, đến ngày 30-4 vừa qua, tỷ lệ giải ngân của thành phố mới đạt hơn 11% so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Ông Trương Cảnh Tuyên, Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ cho rằng, có nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan khiến tỷ lệ giải ngân đạt thấp. Trong đó có công tác giải phóng mặt bằng một số dự án còn chậm; nguồn vật liệu cát chưa đáp ứng được yêu cầu.

Xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ trọng tâm, Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ đã đề nghị các đơn vị cần có biện pháp phù hợp, hiệu quả đẩy nhanh tiến độ giải ngân đạt tỷ lệ cao nhất kế hoạch vốn năm 2025. Kịp thời báo cáo khó khăn, vướng mắc và tham mưu, đề xuất UBND thành phố xem xét chỉ đạo, định hướng thực hiện, quyết tâm hoàn thành mục tiêu giải ngân.

Gắn với trách nhiệm người đứng đầu

Nhiều dự án trên toàn quốc được triển khai thi công khẩn trương với khí thế “vượt nắng, thắng mưa, không thua gió bão”, “ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương”, “thi công 3 ca 4 kíp”, “làm việc xuyên ngày nghỉ, ngày lễ, ngày tết”, “chỉ bàn làm, không bàn lùi”... Trong đó, các dự án trọng điểm, quan trọng về đường bộ cao tốc, đường sắt tốc độ cao, sân bay, cảng biển, hạ tầng giáo dục, y tế, xã hội… được ưu tiên bố trí vốn và tập trung triển khai.

Tại Hội nghị thúc đẩy động lực tăng trưởng đầu tư công năm 2025 diễn ra cách đây ít ngày, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ ra nhiều hạn chế cản trở giải ngân đầu tư công như: Kỷ luật chưa nghiêm, chuẩn bị đầu tư sơ sài, giải phóng mặt bằng chậm, năng lực thực thi yếu và tâm lý né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ; sự phối hợp giữa các cơ quan, địa phương còn thiếu chặt chẽ.

Trước những tồn tại, hạn chế đang cản trở hiệu quả đầu tư công, Thủ tướng yêu cầu cần quán triệt đầy đủ, thực hiện nghiêm túc, triển khai quyết liệt, hiệu quả các nghị quyết, chỉ đạo về giải ngân vốn đầu tư công. Phát huy vai trò người đứng đầu phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm, các địa phương cần tự lực, tự cường, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, kiểm tra, đôn đốc và kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn theo nguyên tắc “lãnh đạo, chỉ đạo từ trên xuống nhưng tổ chức thực hiện, tháo gỡ vướng mắc phải từ dưới lên” và theo tinh thần “6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả”.

Huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, giải phóng mặt bằng phải nhanh chóng, dứt điểm và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, chăm lo tốt đời sống người dân. Phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà, phát huy trách nhiệm, lựa chọn đúng nhà thầu, phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Sơ kết, tổng kết, biểu dương, khen thưởng, xử lý kỷ luật kịp thời, công khai, minh bạch.

Thủ tướng nhấn mạnh, thời gian tới, quyết tâm giải ngân đạt 100% kế hoạch giao để thúc đẩy tăng trưởng, tạo công ăn, việc làm, sinh kế cho người dân, tạo không gian, động lực phát triển mới; giảm chi phí logistics, tăng khả năng cạnh tranh của hàng hóa, sản phẩm, doanh nghiệp và nền kinh tế; góp phần khơi thông các nguồn lực, lấy nguồn lực nhà nước dẫn dắt và kích hoạt mọi nguồn lực xã hội, giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong phát triển.

Chỉ rõ 6 nhiệm vụ tổng quát, Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo các bộ ngành, cơ quan, địa phương căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn nêu cao tinh thần trách nhiệm, phát huy vai trò của người đứng đầu, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, chủ động, tích cực tổ chức thực hiện, thường xuyên rà soát, đôn đốc, tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc tại đơn vị mình, tại công trường kịp thời, hiệu quả; triển khai, cụ thể hóa và vận dụng sáng tạo, linh hoạt, hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; quan tâm xây dựng cơ sở dữ liệu để theo dõi, đánh giá đầu tư công, nhất là dữ liệu về đất đai, môi trường và dữ liệu đánh giá các nhà thầu; quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm với tinh thần “Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ thống nhất, Quốc hội đồng tình, Nhân dân ủng hộ, Tổ quốc mong đợi, thì chỉ bàn làm, không bàn lùi”.

“Cần huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc để giải phóng mặt bằng; những dự án khó, phức tạp thì Bí thư cấp ủy phải trực tiếp chỉ đạo; vận dụng sáng tạo các quy định, trong đó lưu ý quan tâm những người dân khó khăn về chỗ ở, đất ở”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng lưu ý, phải bảo đảm tiến độ, chất lượng các dự án, không đội vốn, bảo đảm kỹ thuật, mỹ thuật, an toàn, vệ sinh môi trường và đặc biệt là phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Coi kết quả giải ngân đầu tư công là căn cứ quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, đánh giá cán bộ.

MỘNG TOÀN