Bản tin Kinh tế - Thị trường ngày 23-6-2025: Việt Nam nằm trong nhóm tăng trưởng kinh tế nhanh nhất

Cùng những tin tức đáng chú ý khác, mời Quý độc giả theo dõi: 7 doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang Mỹ được hưởng thuế chống bán phá giá 0%; Nhật Bản tăng cường nhập khẩu gạo; Dự báo giá dầu tăng vọt.

Việt Nam nằm trong nhóm tăng trưởng kinh tế nhanh nhất

Ảnh minh họa

Việt Nam đã có mức tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước ấn tượng trong suốt những năm qua.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam cao hơn nhiều so với các quốc gia trong cùng khu vực. Đây là nhận định của Tổ chức Hợp tác và phát triển Kinh tế (OECD) trong buổi công bố Báo cáo Kinh tế Việt Nam năm nay diễn ra vào cuối tuần qua.

Các chuyên gia OECD đều nhận định, Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới và sẽ tiếp tục duy trì đà này trong năm nay và những năm tiếp theo. Trong bối cảnh nền kinh tế dự kiến sẽ đối mặt với khó khăn, khi xuất khẩu bị ảnh hưởng hàng rào thuế quan cao hơn, thị trường nội địa sẽ là điểm tựa đưa nền kinh tế bứt tốc.

Quốc hội mới đây đã thông qua Nghị quyết về giảm 2% thuế giá trị gia tăng, áp dụng với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang chịu mức thuế 10%. Đây là lần thứ 5 chính sách này được áp dụng liên tục từ năm 2022. Chính sách lần này mở rộng thêm đối tượng được thụ hưởng và kéo dài thời gian giảm thuế đến hết năm 2026.

Các chuyên gia đánh giá, để kích cầu tiêu dùng nội địa, có thể hướng đến những mức giảm sâu hơn cho một số mặt hàng, đồng thời triển khai các giải pháp gián tiếp.

Ông Nguyễn Minh Cường - Chuyên gia kinh tế trưởng tại Việt Nam, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) - cho rằng: "Không nhất thiết giảm trên toàn bộ VAT của tất cả các ngành hàng, mà chú trọng giảm VAT cho các ngành như hàng hoá thiết yếu, lương thực thực phẩm, hàng tiêu dùng để kích cầu tiêu dùng trong nước".

Ông Alvaro Pereira - Kinh tế trưởng Tổ chức Hợp tác và phát triển Kinh tế (OECD) - nhận định: "Việt Nam cần tăng cường đầu tư cho hạ tầng, tăng chi tiêu công, từ đó tạo sức bật cho nền kinh tế. Mô hình hợp tác công - tư cần được thúc đẩy hơn nữa, tạo cơ hội cho khu vực tư nhân tăng trưởng nhanh".

Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đặt ra yêu cầu dành tối thiểu 3% tổng chi ngân sách hàng năm cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số - những động lực tăng trưởng mới. Đây là nhu cầu thiết yếu để Việt Nam làm chủ công nghệ lõi.

Bà Trận Thị Thúy Ngọc - Phó Tổng Giám đốc Công ty Deloitte Việt Nam - cho rằng: "Việt Nam cần tập trung vào toàn bộ các vấn đề R&D. Đây là vấn đề cốt lõi để Việt Nam có tài nguyên, có hàm lượng chất xám cao. Dựa vào R&D thì chúng ta có những sản phẩm riêng của Việt Nam để cạnh tranh trên trường quốc tế. Nó sẽ được đóng góp bằng câu chuyện có làm sao có năng suất, hiệu suất cao. Không có gì khác ngoài đào tạo lại toàn bộ nhân lực mà chúng ta đang có".

Bên cạnh đó, OECD cũng khuyến nghị Việt Nam thúc đẩy phát triển bền vững thông qua đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo, hoàn thiện hệ thống định giá carbon và triển khai hệ thống giao dịch phát thải.

7 doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang Mỹ được hưởng thuế chống bán phá giá 0%

Xuất khẩu cá tra sang Mỹ trong tháng 5/2025 đạt 41 triệu USD, tăng 35% so với tháng 5/2024 - Ảnh: Vasep

Mỹ mới công bố kết quả chính thức mức thuế chống bán phá giá cá tra phile đông lạnh Việt Nam (POR20), trong đó 7 doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ được miễn thuế chống bán phá giá, tăng thêm 6 đơn vị so với kỳ POR19.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, ngày 18/6, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã công bố kết quả chính thức về mức thuế chống bán phá giá (CBPG) trong kỳ rà soát hành chính lần thứ 20 (POR20) đối với phile cá tra đông lạnh Việt Nam nhập khẩu vào Mỹ. Thời điểm điều tra từ ngày 1/8/2022 tới ngày 31/7/2023.

Cụ thể, có 7 doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ được miễn thuế CBPG, tăng thêm 6 đơn vị so với kỳ POR19. Danh sách bao gồm: Công ty TNHH Thủy sản Biển Đông; Công ty CP Thủy sản Biển Đông Hậu Giang; Công ty CP Seavina, cty CP Xuất nhập khẩu Thủy sản Cần Thơ; Công ty TNHH Thủy sản Đại Thành; Công ty TNHH MTV Hải sản Đông Á, cty CP Hùng Cá 6; Công ty Nam Việt; Công ty CP Thủy sản NTSF.

Đáng chú ý, Công ty CP Vĩnh Hoàn (HoSE: VHC) không có tên trong danh sách miễn thuế, do đã được đưa ra khỏi phạm vi áp dụng CBPG từ các kỳ POR sau năm 2025. Điều này đến từ thỏa thuận đạt được giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) liên quan đến vụ kiện DS5368, khép lại vào ngày 17/1/2025. Mức thuế suất toàn quốc của POR20 chính thức giữ nguyên ở mức 2,39 USD/kg đối với các doanh nghiệp khác.

Cá tra là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực, mang về doanh số nhiều tỷ USD cho thủy sản Việt Nam. Trong đó, sản phẩm phile cá tra truyền thống chiếm tỷ trọng 80% trong tổng cá tra Việt Nam xuất khẩu sang các thị trường thế giới. Mỹ là một trong những thị trường tiêu thụ cá tra trọng điểm của Việt Nam nên vấn đề thuế tại thị trường Mỹ tác động lớn đến toàn ngành.

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, xuất khẩu cá tra sang Mỹ trong tháng 5/2025 đạt 41 triệu USD, tăng 35% so với tháng 5/2024. Tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra trong 5 tháng đầu năm 2025 sang Mỹ đạt 142 triệu USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm 2024.

Nhật Bản tăng cường nhập khẩu gạo

Giá gạo tại Nhật Bản tăng mạnh. Ảnh minh họa

Chính phủ Nhật Bản đã quyết định nhập khẩu gạo khẩn cấp nhằm ứng phó với các tình huống bất ngờ như thiên tai, trong bối cảnh lượng gạo dự trữ sụt giảm.

Sau nhiều đợt đưa gạo dự trữ ra thị trường nhằm bình ổn giá, lượng gạo dự trữ của Nhật Bản hiện đã giảm xuống còn 150.000 tấn.

Mỗi năm, Nhật Bản nhập khẩu khoảng 770.000 tấn gạo miễn thuế theo thỏa thuận "tiếp cận tối thiểu" của Tổ chức Thương mại Thế giới, trong đó 100.000 tấn được dùng làm lương thực chính, phần còn lại dành cho thức ăn chăn nuôi và chế biến nguyên liệu.

Thông thường, các phiên đấu giá gạo nhập khẩu làm lương thực chính được tổ chức sớm nhất vào tháng 9, còn gạo làm thức ăn chăn nuôi và chế biến sẽ đấu giá vào tháng 8.

Tuy nhiên năm nay, chính phủ Nhật Bản đã quyết định đẩy sớm thời điểm đấu giá đầu tiên lên cuối tháng 6.

Trước đó, giá gạo tại Nhật Bản đã tăng gấp hai lần trong tháng 5/2025, vọt lên 101,7% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu mức tăng hàng năm lớn nhất trong hơn 5 năm qua.

Mức tăng đột biến này diễn ra sau khi đã tăng 98,4% trong tháng 4/2025 và tăng 92,1% so với cùng kỳ trong tháng 3/2025. Giá gạo Nhật Bản đã trở thành tâm điểm chú ý gần đây, buộc chính phủ phải xả kho dự trữ khẩn cấp nhằm bình ổn giá mặt hàng lương thực thiết yếu này.

Mức tăng của giá gạo xảy ra đồng thời với việc tỷ lệ lạm phát cơ bản của Nhật Bản, không bao gồm chi phí thực phẩm tươi sống, tăng lên 3,7% trong tháng 5/2025, mức cao nhất kể từ tháng 1/2023. Con số này cao hơn mức dự báo 3,6% của các nhà kinh tế do Reuters khảo sát và cũng vượt mức 3,5% của tháng 4/2025.

Trong khi đó, lạm phát toàn phần ở mức 3,5%, thấp hơn so với mức 3,6% của tháng 4/2025. Đây đã là tháng thứ 38 liên tiếp lạm phát tại Nhật Bản duy trì trên mức mục tiêu 2% của Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ). Tỷ lệ lạm phát lõi, không tính giá thực phẩm tươi sống và năng lượng và được BoJ theo dõi chặt chẽ, đã tăng lên 3,3% so với mức 3% của tháng trước.

Bà Marcella Chow, chiến lược gia Thị trường Toàn cầu tại JP Morgan Asset Management, lưu ý rằng gạo chiếm khoảng 50% trong rổ tính lạm phát cơ bản của Nhật Bản. Bà nhận định xu hướng lạm phát trong tương lai sẽ phụ thuộc nhiều vào giá lương thực, đặc biệt là giá gạo. Trả lời CNBC, bà Chow cho rằng các biện pháp gần đây của chính phủ nhằm giảm giá gạo có thể thúc đẩy chi tiêu hộ gia đình trong nền kinh tế thực, nếu việc giảm giá này lan sang cả các thực phẩm chế biến từ gạo và giúp giá cả tại nhà hàng giảm theo.

Trong một diễn biến khác, ông Kei Okamura, nhà quản lý danh mục đầu tư tại Neuberger Berman, cho rằng các số liệu lạm phát không nằm ngoài dự đoán do giá lương thực tăng cao. Tuy nhiên, ông dự đoán sức ép từ giá lương thực thực phẩm sẽ giảm bớt trong vài tháng tới. Ngoài ra, căng thẳng địa chính trị gia tăng ở Trung Đông có thể tác động đến giá năng lượng.

Dự báo giá dầu tăng vọt

Dự báo giá dầu tăng vọt, nhà đầu tư đổ xô vào tài sản trú ẩn an toàn - Ảnh minh họa: THX

Sau khi Mỹ tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran, giới đầu tư toàn cầu lo ngại giá dầu sẽ tăng mạnh.

Giám đốc đầu tư tại Potomac River Capital, Washington DC, ông Mark Spindel nhận định các thị trường sẽ phản ứng hoảng loạn và đẩy giá dầu cao hơn khi mở cửa phiên giao dịch. Điều này sẽ làm gia tăng bất ổn và biến động, đặc biệt là trong lĩnh vực dầu mỏ.

Đồng quan điểm, ông Jamie Cox - giới chức điều hành tại Harris Financial Group ở Richmond (Virginia) - cho rằng giá dầu chắc chắn sẽ tăng đột biến ngay sau tin tức ban đầu trước khi dần ổn định trở lại trong vài ngày tới.

Các nhà kinh tế cảnh báo giá dầu tăng mạnh sẽ gây tổn hại cho “sức khỏe” kinh tế toàn cầu, vốn đã căng thẳng do chính sách thuế quan của chính quyền Mỹ. Theo nhận định của ông Jack Ablin, Giám đốc đầu tư tại Cresset Capital, diễn biến mới đang làm phức tạp thêm những rủi ro hiện tại và ảnh hưởng đến giá năng lượng cũng như nguy cơ lạm phát.

Kể từ ngày 10/6 vừa qua, giá dầu Brent tương lai đã tăng 18%, lên 79,04 USD/thùng, mức cao nhất trong gần 5 tháng. Trong khi đó, các thị trường chứng khoán thay đổi không nhiều, dù ban đầu có bị ảnh hưởng sau khi Israle không kích Iran đêm 12, rạng sáng 13/6. Tuy nhiên, với quyết định can dự của Mỹ, các nhà đầu tư cho rằng có thể sẻ xảy ra hiện tượng bán tháo cổ phiếu, trong khi giá đồng USD và các tài sản trú ẩn an toàn khác sẽ tăng lên. Mọi phản ứng tiếp theo của thị trường sẽ phụ thuộc nhiều vào diễn biến của cuộc xung đột.

Ông Steve Sosnick, chiến lược gia trưởng tại Interactive Brokers, chia sẻ: “Khó có thể nói rằng thị trường chứng khoán sẽ không phản ứng tiêu cực và câu hỏi chỉ là phản ứng ở mức độ nào. Nó sẽ tùy thuộc vào hành động tiếp theo của Iran".

Trước khi Mỹ tấn công Iran đêm 21/6, giới phân tích tại Oxford Economics đã mô hình hóa 3 kịch bản gồm: xung đột giảm leo thang, Iran ngừng sản xuất dầu mỏ và eo biển Hormuz bị phong tỏa. Mỗi kịch bản đều tác động mạnh đến giá dầu toàn cầu và theo đánh giá của Oxford trong kịch bản xấu nhất, giá dầu toàn cầu có thể tăng lên 130 USD/thùng, đẩy lạm phát của Mỹ lên gần 6% vào cuối năm nay.

HOÀI TÂM tổng hợp