Bản tin Kinh tế - Thị trường ngày 27-5-2025: 5 tháng xuất khẩu cà phê đạt 4,2 tỷ USD

Cùng những tin tức đáng chú ý khác, mời Quý độc giả theo dõi: Liên minh châu Âu sắp cử đoàn thanh tra sầu riêng Việt Nam; Sẽ cảnh báo nghi lừa đảo khi chuyển tiền; Phát hiện hàng loạt vụ gian lận xuất xứ, “đội lốt” hàng Việt.

5 tháng xuất khẩu cà phê đạt 4,2 tỷ USD

Ảnh minh họa

Theo số liệu từ Cục Hải quan, tính đến giữa tháng 5/2025, Việt Nam xuất khẩu gần 740.000 tấn cà phê với kim ngạch đạt 4,2 tỷ USD.

Dù giảm cà phê về lượng nhưng nhờ giá xuất khẩu cao nên kim ngạch tăng tới 56% so với cùng kỳ năm trước. Theo đó, giá xuất khẩu cà phê trung bình trong kỳ đạt hơn 5.700 USD/tấn. Liên minh châu Âu tiếp tục là thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 40% kim ngạch xuất khẩu và ghi nhận mức tăng trưởng vượt trội.

Trong thời gian tới, xuất khẩu cà phê của Việt Nam vào thị trường Hoa Kỳ được dự báo sẽ gặp bất lợi khi cạnh tranh với cà phê Brazil do chính sách thuế. Tuy nhiên, theo các chuyên gia trong ngành, xuất khẩu cà phê cả năm 2025 vẫn có thể đạt mốc 7 tỷ USD.

Châu Âu - thị trường cà phê lớn nhất của Việt Nam đang ngày một khắt khe về chất lượng và nguồn gốc xuất xứ, đòi hỏi xu thế tái cơ cấu ngành nông nghiệp cũng phải theo hướng thân thiện với môi trường.

Việc chủ động, sáng tạo, ứng dụng công nghệ cao để kiểm soát chất lượng nông sản từ vùng nguyên liệu, đến sơ chế, chế biến sản phẩm đang được áp dụng mạnh mẽ ở Tây Nguyên.

Nhiều hô dân trồng cà phê tại Tây Nguyên đang chấp nhận mất nhiều thời gian để cải tạo lại đất, nuôi cỏ, trồng cây che bóng, chỉ sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh để cây cà phê phát triển tự nhiên, bền vững. Kiên trì chờ cà phê chín đỏ đồng loạt mới thu hoạch. Chấp nhận sống "chậm", bỏ ra công sức lớn, song nhiều nông dân lại thu được những giá trị vô cùng lớn khi sản xuất cà phê đặc sản.

Quá trình theo đuổi đam mê khởi nghiệp từ nông nghiệp, nhiều nông dân cũng đã kết nối đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng chuyên canh cà phê cùng nhau tham gia chuỗi sản xuất sạch. Nhờ đó, tại tỉnh Gia Lai đã có trên 50.000 ha, trong số 100.000 ha cà phê đạt chứng nhận chất lượng trong nước, cũng như quốc tế.

Tây Nguyên là vùng trồng trọng điểm cà phê với 650.00 ha, chiếm hơn 90% về diện tích và sản lượng của cả nước. Từ hạt cà phê trên vườn rẫy, đến sản phẩm chế biến, hầu hết nông dân đều đang hướng đến phát triển cà phê chất lượng cao, để nâng tầm giá trị thương hiệu nông sản quốc gia.

Liên minh châu Âu sắp cử đoàn thanh tra sầu riêng Việt Nam

EU sắp cử đoàn thanh tra sầu riêng Việt Nam. Ảnh minh họa

Đoàn thanh tra EU sẽ đến trực tiếp vùng trồng và cơ sở sơ chế để đánh giá việc tuân thủ quy định về an toàn thực phẩm và khả năng truy xuất nguồn gốc của sản phẩm.

Trả lời PV Báo Điện tử VTC News, đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật - Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) cho biết, Liên minh châu Âu (EU) vừa có văn bản đề xuất cử đoàn thanh tra đến Việt Nam để kiểm tra, đánh giá các biện pháp kiểm soát thuốc bảo vệ thực vật trong một số loại nông sản xuất khẩu sang khu vực này.

Sầu riêng, thanh long và ớt là 3 loại nông sản EU sẽ tập trung kiểm tra. Thời gian thanh tra dự kiến từ ngày 3 - 20/6/2025.

Đoàn thanh tra EU sẽ đến trực tiếp vùng trồng và cơ sở sơ chế, đóng gói tại các địa phương: Bình Thuận, Long An, Tiền Giang và TP.HCM. Tại đây, đoàn thực hiện đánh giá việc tuân thủ quy định pháp luật về an toàn thực phẩm và khả năng truy xuất nguồn gốc.

Cùng với đó, đoàn thanh tra cũng sẽ đến khảo sát và trao đổi với các đơn vị kiểm định chất lượng tại Việt Nam. Hai đơn vị được chọn tiếp đoàn là Công ty Cổ phần Khoa học Công nghệ Hoàn Vũ và Công ty TNHH SGS Việt Nam.

Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật yêu cầu các cơ sở trong diện thanh tra chuẩn bị đầy đủ hồ sơ liên quan đến điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm, quá trình sản xuất, truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, mỗi cơ sở cần xây dựng báo cáo tóm tắt về thực trạng sản xuất để làm việc với đoàn thanh tra.

Hiện nay, tỷ lệ nông sản của Việt Nam xuất vào EU đang phải kiểm tra tại cửa khẩu khá cao: Ớt chuông và đậu bắp ở mức 50%, thanh long 20%, sầu riêng 20%. Do đó, việc chuẩn bị tốt cho đợt thanh tra này có ý nghĩa quan trọng nhằm duy trì và mở rộng thị phần tại EU - một thị trường tiềm năng nhưng đầy thách thức.

Trước đó, EU đã lấy ý kiến các thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đối với dự thảo quy định lại mức dư lượng cho phép của một số hoạt chất như thuốc diệt nấm zoxamide, chất diệt rệp acetamiprid.

Động thái này phản ánh những tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường EU đang ngày càng trở nên khắt khe, ảnh hưởng không nhỏ đến xuất khẩu nông sản của Việt Nam.

Theo ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, sầu riêng là một trong những sản phẩm nông sản chủ lực của Việt Nam. Loại "trái cây vua” này có kim ngạch xuất khẩu lớn, góp phần nâng cao đời sống bà con nông dân.

Hiện, diện tích trồng sầu riêng cả nước đạt gần 180.000ha, sản lượng khoảng 1,55 triệu tấn. Sầu riêng tươi và đông lạnh của nước ta được xuất khẩu sang 20 quốc gia và vùng lãnh thổ, nhưng Trung Quốc vẫn là thị trường chủ lực, chiếm tỷ trọng lớn.

Tuy vậy, từ đầu năm 2025, việc kiểm tra sầu riêng tại các cửa khẩu Trung Quốc được tăng cường. Không ít lô hàng bị kiểm tra bổ sung, nhiều lô bị trả lại. Theo ông Đạt, điều này không bất thường mà hoàn toàn nằm trong quy trình kiểm soát chất lượng theo nghị định thư giữa hai nước.

Sẽ cảnh báo nghi lừa đảo khi chuyển tiền

Ảnh minh họa

NHNN sẽ triển khai cảnh báo lừa đảo ngay trên ứng dụng khi chuyển tiền và đề xuất cấm sử dụng tài khoản bí danh nhằm siết chặt quản lý, bảo vệ người dùng.

Đây là một số thông tin được ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán - Ngân hàng Nhà nước, chia sẻ tại buổi họp báo công bố sự kiện Chuyển đổi số ngành ngân hàng năm 2025 diễn ra ngày 26/5.

Theo đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ triển khai cảnh báo nghi ngờ lừa đảo khi người dùng chuyển tiền qua ứng dụng ngân hàng. Nếu tài khoản nhận tiền thuộc diện nghi ngờ, hệ thống sẽ hiển thị thông báo để khách hàng tự quyết định tiếp tục giao dịch.

Giải pháp này đã được BIDV thí điểm từ ngày 1/4/2025. Sau gần hai tháng triển khai, đã có hơn 100 tỷ đồng của khách hàng được giữ lại nhờ nhận cảnh báo và dừng giao dịch kịp thời. Các ngân hàng lớn như Vietcombank, VietinBank, MB và Agribank sẽ triển khai lần lượt từ cuối tháng 6 đến tháng 7/2025, hướng tới áp dụng toàn hệ thống trong năm nay.

Sau khi hoàn thiện triển khai tại các ngân hàng lớn và đánh giá hiệu quả, Ngân hàng Nhà nước dự kiến áp dụng trên toàn hệ thống trong năm nay.

Song song, ngành ngân hàng cũng xây dựng kho dữ liệu tài khoản nghi gian lận, kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác thực. Hiện có khoảng 113/200 triệu tài khoản ngân hàng là xác thực đầy đủ.

Việc cho thuê tài khoản, sử dụng "người nộm" để tiếp tay cho lừa đảo vẫn diễn ra. Bộ Công an đang đề xuất sửa Bộ luật Hình sự để xử lý các hành vi này.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước đang hoàn thiện dự thảo sửa đổi Thông tư 17/2024 (dự kiến hiệu lực từ 1/9), với điểm mới đáng chú ý là cấm sử dụng tài khoản bí danh (alias), yêu cầu tài khoản hiển thị số cụ thể.

Dự thảo cũng yêu cầu tổ chức mở tài khoản phải đến trực tiếp, xác thực sinh trắc học với tổ chức mới thành lập dưới 9 tháng, đặc biệt là loại hình tương tự hộ kinh doanh cá thể. Các doanh nghiệp lớn, công ty niêm yết, tập đoàn Nhà nước… sẽ được miễn trừ vì đã có thông tin xác thực đầy đủ.

Việc sử dụng VNeID được khuyến khích để xác minh thông tin.

Phát hiện hàng loạt vụ gian lận xuất xứ, “đội lốt” hàng Việt

Lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra hàng hóa. Ảnh minh họa

Cục Hải quan cho biết, thời gian qua đã phát hiện nhiều vụ việc vi phạm, trong đó, đáng chú ý, đã phát hiện 3 vụ việc vi phạm về xuất xứ hàng hoá, ghi nhãn hàng hoá.

Cụ thể, ngày 24/4, tại Bãi kiểm tra thực tế hàng hoá thuộc khu vực Cửa khẩu Hữu Nghị - Lạng Sơn, Tổ công tác thuộc Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Đội 1) đã phối hợp với Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Chi cục Hải quan khu vực VI) kiểm tra thực tế 1 lô hàng quá cảnh từ Trung Quốc đi Lào có nghi vấn vi phạm về khai báo hải quan.

Theo khai báo của doanh nghiệp, hàng hóa trong lô hàng gồm 35 mục hàng. Kết quả kiểm tra thực tế hàng hoá cho thấy, đối với 35 mục hàng theo bảng kê doanh nghiệp xuất trình chỉ có 02/35 mục hàng phù hợp với khai báo hải quan. Trong số 33/35 mục hàng còn lai có 11 mục hàng khai thừa hoặc thiếu số lượng so với thực tế hàng hoá; 1 mục hàng không rõ nhãn hiệu và xuất xứ hàng hoá; 16 mục hàng không có hàng hoá thực tế; 05 mục hàng khai sai nhãn hiệu và tên hàng.

Ngoài ra, cơ quan Hải quan còn phát hiện 91 mục hàng không có trong khai báo hải quan; trong đó có 23 mục hàng (trên 5.000 sản phẩm dép, giày, áo thể thao, tất, dây thắt lưng, túi, đồng hồ,…) nghi vấn vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Đáng chú ý, trong số hàng hoá không khai báo hải quan nêu trên, có gần 2.000 sản phẩm (trong đó có gần 1.700 sản phẩm giày, dép nghi vấn vi phạm sở hữu trí tuệ) đã dán sẵn tem nhãn "Made in Vietnam". Vụ việc đang trong quá trình xác minh, làm rõ vi phạm để xử lý nghiêm theo quy định.

Bên cạnh đó, ngày 13/5 tại một địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá thuộc khu vực cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh), Tổ công tác thuộc Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Đội 1) đã phối hợp với Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái (Chi cục Hải quan khu vực VIII) kiểm tra thực tế 1 lô hàng quá cảnh đi Campuchia. Lô hàng do Công ty X (tên doanh nghiệp viết tắt) đăng ký ngày 11/5/2025 tại Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái. Hàng hóa theo khai báo của doanh nghiệp gồm 11 mục hàng.

Theo kết quả kiểm tra thực tế hàng hoá, đối với 11 mục hàng theo bảng kê doanh nghiệp xuất trình, chỉ có 2/11 mục hàng phù hợp với khai báo hải quan; 9/11 mục hàng còn lại có số lượng thực tế ít hơn so với lượng khai báo.

Lực lượng hải quan phát hiện 25 mục hàng hoá không có trong khai báo của doanh nghiệp. Trong số đó có 1 mục hàng có gắn sẵn nhãn mác thể hiện dòng chữ "Made in Vietnam" và 3 mục hàng có dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, cụ thể gồm: 3.200 đôi dép sục nhựa có gắn nhãn hiệu Crocs (trên nhãn hàng hoá thể hiện dòng chữ "Made in Vietnam"); 1.720 áo thun dài tay có gắn nhãn hiệu Chanel, Dior và Loewe (trên nhãn hàng hoá thể hiện dòng chữ "Made in Thailand"). Cơ quan Hải quan đang tiếp tục xác minh, làm rõ dấu hiệu vi phạm để xử lý nghiêm theo quy định.

Tiếp đó, ngày 10/5, tại Địa điểm kiểm tra hàng hoá xuất nhập khẩu thuộc khu vực Cửa khẩu Chi Ma - Lạng Sơn, Tổ công tác thuộc Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Đội 1) đã phối hợp với Hải quan cửa khẩu Chi Ma (Hải quan khu vực VI) kiểm tra thực tế 1 lô hàng nhập khẩu theo loại hình E31 (nhập nguyên liệu sản xuất xuất khẩu) của 1 doanh nghiệp có trụ sở đăng ký kinh doanh tại Hà Nội có nghi vấn vi phạm về khai báo hải quan.

Hàng hóa theo khai báo gồm 57 mục hàng. Kết quả kiểm tra thực tế hàng hoá đã phát hiện trên bao bì hàng hoá của 53/57 mục hàng có dán tem thể hiện thông tin: tên hàng, tên của nhà sản xuất và các thông số kỹ thuật của hàng hóa, nhưng không thể hiện xuất xứ hàng hóa. Tại thời điểm kiểm tra không có tài liệu kèm theo hàng hóa.

HOÀI TÂM tổng hợp