Bản tin Kinh tế - Thị trường ngày 29-5-2025: Kim ngạch xuất khẩu nhiều loại trái cây chủ lực giảm mạnh

Cùng những tin tức đáng chú ý khác, mời Quý độc giả theo dõi: VCCI kiến nghị bỏ rào cản với doanh nghiệp xuất khẩu gạo; Gần 700.000 người tham gia bán hàng đa cấp; Giá vàng tiếp tục giảm.

Kim ngạch xuất khẩu nhiều loại trái cây chủ lực giảm mạnh

Ảnh minh họa

Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc các thị trường lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Hà Lan và Thái Lan đồng loạt siết nhập khẩu.

Thống kê mới nhất của Hải quan cho thấy 4 tháng đầu năm nay, nhóm quả và quả hạch chỉ mang về cho Việt Nam hơn 1 tỷ USD, giảm 23% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong nhóm 8 loại trái cây xuất khẩu chủ lực, hầu hết đều sụt giảm, trừ xoài và dừa có kim ngạch tăng.

Theo Hiệp hội Rau quả, nguyên nhân chủ yếu đến từ việc các thị trường lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Hà Lan và Thái Lan đồng loạt siết nhập khẩu. Trong đó, Trung Quốc - thị trường lớn nhất - liên tục nâng chuẩn kiểm dịch và kiểm hóa.

Với sầu riêng, nước này kiểm tra dư lượng Cadimi và chất vàng O (chất gây ung thư), đồng thời áp dụng tỷ lệ kiểm tra 100% khiến chi phí doanh nghiệp đội lên, thời gian thông quan kéo dài, nhiều đơn vị e ngại ký hợp đồng mới.

Mít - loại trái cây gần như phụ thuộc hoàn toàn vào Trung Quốc - cũng gặp khó khi nước này tăng kiểm soát hoạt chất ethephon, paclobutrazol. Việc thông quan kéo dài khiến doanh nghiệp giảm mua, thương lái cũng chỉ gom hàng cho thị trường nội địa.

Trước tình trạng này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu rà soát lại vùng trồng, tránh mở rộng tràn lan, lạm dụng đất rừng, đất dốc; đồng thời siết chặt quy hoạch để đảm bảo an toàn sản xuất và bảo vệ sinh thái.

Các doanh nghiệp cũng được khuyến khích đa dạng hóa thị trường để giảm rủi ro khi một thị trường lớn thay đổi chính sách nhập khẩu.

VCCI kiến nghị bỏ rào cản với doanh nghiệp xuất khẩu gạo

Ảnh minh họa

VCCI cho rằng quy định doanh nghiệp xuất khẩu gạo phải có kho riêng và dự trữ 1.250 tấn gây khó khăn tài chính, trái tinh thần kinh tế thị trường, nên cần bỏ.

Ngày 27/5, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã gửi văn bản góp ý cho dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 107/2018 và Nghị định 01/2025 về hoạt động kinh doanh, xuất khẩu gạo.

Một trong những kiến nghị đáng chú ý của VCCI là đề xuất bãi bỏ quy định buộc doanh nghiệp xuất khẩu gạo phải sở hữu kho chứa thóc, gạo (theo khoản 2, điều 4 Nghị định 107), thay vì được thuê như trước. VCCI cho rằng vấn đề không nằm ở hình thức sở hữu kho mà ở việc tuân thủ điều kiện kinh doanh. Doanh nghiệp vi phạm hoàn toàn có thể bị xử lý bằng biện pháp thu hồi giấy phép, thay vì áp đặt điều kiện cứng nhắc như trong dự thảo.

Theo VCCI, quy định này thể hiện tư duy "không quản được thì cấm", đi ngược lại tinh thần khuyến khích kinh tế tư nhân theo Nghị quyết 68/2025 của Bộ Chính trị.

Ngoài ra, VCCI phản đối quy định doanh nghiệp mới phải dự trữ tối thiểu 1.250 tấn gạo trong 45 ngày kể từ khi được cấp giấy phép. Họ cho rằng khi chưa có hợp đồng xuất khẩu, điều này tạo thêm gánh nặng tài chính và khiến doanh nghiệp khó lên kế hoạch.

Bên cạnh đó, VCCI cũng đề nghị bãi bỏ quy định tại điều 1.1 của Nghị định 01, theo đó các doanh nghiệp chưa có giấy phép không được ủy thác xuất khẩu cho doanh nghiệp đã có giấy phép.

VCCI nhận định quy định này làm giảm cơ hội hợp tác kinh doanh, khiến nhiều doanh nghiệp phải chuyển khách hàng sang thị trường nước khác như Thái Lan, Campuchia, từ đó gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Theo Bộ Công Thương, tính đến tháng 2, cả nước có 158 doanh nghiệp được cấp phép xuất khẩu gạo. TP Hồ Chí Minh dẫn đầu với 39 doanh nghiệp xuất khẩu, nhiều nhất cả nước.

Theo Hải quan, trong 4 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 3,43 triệu tấn gạo, thu về gần 1,77 tỷ USD. So với cùng kỳ năm ngoái, sản lượng tăng 8,1% nhưng kim ngạch giảm 13,3% do giá bình quân chỉ đạt 515 USD một tấn, thấp hơn 19,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Gần 700.000 người tham gia bán hàng đa cấp

Ảnh minh họa. (Ảnh: VGP)

Doanh thu ngành bán hàng đa cấp năm 2024 đạt 16.206 tỷ đồng, tổng số lượng người tham gia bán hàng đa cấp gần 700.000 người.

Theo thông tin tại Hội nghị tổng kết công tác quản lý hoạt động bán hàng đa cấp năm 2024, do Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Bộ Công Thương tổ chức ở TP. Hồ Chí Minh mới đây, tính đến nay, trên cả nước có 55/63 địa phương ban hành Quy chế phối hợp trong công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp. Cùng với đó, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật tiếp tục được nhiều địa phương quan tâm và triển khai tích cực.

Thống kê tỷ trọng doanh thu theo loại sản phẩm năm 2024, thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung sức khỏe chiếm 89% trong lĩnh vực bán hàng đa cấp; sản phẩm mỹ phẩm chiếm tỷ trọng 6%; quần áo, thời trang, thiết bị, đồ gia dụng và mặt hàng khác chiếm tỷ trọng 5%. Bên cạnh đó, số lượng người tham gia bán hàng đa cấp theo quy mô, gồm: 200.000 người có 2 doanh nghiệp; từ 10.000 đến dưới 100.000 người (7 doanh nghiệp); từ 1.000 đến dưới 10.000 người (7 doanh nghiệp)…

Bà Hoàng Thị Thu Trang, Phó Trưởng ban Ban quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp cho hay, doanh thu ngành bán hàng đa cấp năm 2024 đạt 16.206 tỷ đồng, tổng số lượng người tham gia bán hàng đa cấp gần 700.000 người; mức hoa hồng, tiền thưởng bình quân khoảng 951.000 đồng/tháng, chỉ tương đương 12% mức thu nhập bình quân đầu người của cả nước trong năm 2024.

Báo cáo của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cũng cho thấy, qua công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực bán hàng đa cấp, cơ quan chức năng đã xử phạt hành chính 7 doanh nghiệp với tổng số tiền 1,46 tỷ đồng, đồng thời thu hồi Giấy chứng nhận của một doanh nghiệp. Các vi phạm phổ biến trong lĩnh vực bán hàng đa cấp là không thực hiện thủ tục đề nghị sửa đổi, bổ sung Giấy chứng nhận đăng ký với cơ quan có thẩm quyền; không thực hiện đúng quy tắc hoạt động, nghĩa vụ báo cáo, quy định đào tạo…

Theo đó, công tác quản lý hoạt động bán hàng đa cấp đã được triển khai đồng bộ, hiệu quả từ Trung ương đến địa phương, đồng thời các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp ngày càng được hoàn thiện. Tuy nhiên, trong khi hoạt động kinh doanh đa cấp hợp pháp được quản lý chặt chẽ, những hình thức biến tướng dựa trên mô hình kinh doanh đa cấp vẫn còn diễn biến phức tạp, gây dư luận không tích cực trong cộng đồng xã hội.

Vừa qua, Bộ trưởng Bộ Công Thương vừa ban hành Văn bản số 2624 ngày 16/4/2025, yêu cầu các đơn vị trực thuộc Bộ và Sở Công Thương tỉnh, thành phố tăng cường công tác quản lý, chấn chỉnh hoạt động kinh doanh đa cấp trên toàn quốc. Trong đó, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia được giao vai trò nòng cốt trong công tác rà soát, đề xuất sửa đổi, hoàn thiện các quy định pháp luật về kinh doanh theo phương thức đa cấp.

Mặt khác, hoạt động bán hàng đa cấp thường xuyên bị lợi dụng để tổ chức các hội thảo, đào tạo trá hình, lôi kéo người tham gia với hứa hẹn thu nhập cao. Để ngăn chặn tình trạng này, Bộ Công Thương yêu cầu tăng cường phối hợp giữa lực lượng công an, cảnh sát với cơ quan quản lý ngành công thương trong việc phát hiện và xử lý vi phạm.

Giá vàng tiếp tục giảm

Ảnh minh họa

Hai ngày qua, giá vàng trong nước giảm liên tiếp, sáng nay (29/5), giá vàng tiếp tục giảm đến 1,5 triệu đồng/lượng.

Cụ thể, phiên sáng lúc 9 giờ 30 phút, Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn SJC niêm yết giá vàng miếng ở mức 115 - 117,5 triệu đồng/lượng, giảm 1,2 triệu đồng/lượng ở cả hai chiều mua vào và bán ra so với chốt phiên hôm qua.

Tập đoàn DOJI niêm yết giá vàng miếng ở mức 114,7 - 117,2 triệu đồng/lượng, giảm 1,5 triệu đồng/lượng ở cả hai chiều mua vào và bán ra so với chốt phiên hôm qua.

Tại Công ty Bảo Tín Minh Châu niêm yết giá vàng miếng và vàng nhẫn ở mức 112,3 - 115,3 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra); giảm 1,2 triệu đồng/lượng ở chiều mua vào và giảm 1,3 triệu đồng/lượng ở chiều bán ra so với chốt phiên hôm qua.

Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn SJC niêm yết giá vàng nhẫn ở mức 110 - 113 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra); giảm 1 triệu đồng/lượng ở cả hai chiều mua vào và bán ra so với chốt phiên hôm qua.

Tập đoàn DOJI niêm yết giá vàng nhẫn ở mức 111-113 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra); giảm 500 nghìn đồng/lượng ở chiều mua vào và giảm 1 triệu đồng/lượng ở chiều bán ra so với chốt phiên hôm qua.

HOÀI TÂM tổng hợp