Cao tốc nối mạch đồng bằng

Bài 2: Cấp bách giải bài toán thiếu cát

Việc cùng lúc thi công nhiều dự án thành phần giao thông tại ĐBSCL đã khiến cho việc cung ứng cát gặp khó khăn. Tuy vậy, các địa phương có mỏ cát đã có những giải pháp kịp thời để cao tốc không phải nằm chờ vì “đói” vật liệu này.

Cát sông được khai thác để làm cao tốc.

Nhiều giải pháp

Là một trong những địa phương có dự án giao thông trọng điểm đi qua, Sóc Trăng đã chủ động triển khai các công việc đảm bảo tạo thuận lợi nhất cho các nhà thầu thi công. Dự án cao tốc thành phần 4, giai đoạn 1, qua địa bàn tỉnh đến nay công tác giải phóng mặt bằng đạt gần 100%; dự án được bố trí vốn năm 2024 là 2.121 tỉ đồng vốn ngân sách trung ương, hiện đã giải ngân đạt 71% kế hoạch.

Về khai thác vật liệu xây dựng, cát đắp nền đường, Sóc Trăng đã giao 5 mỏ cát, trữ lượng 17 triệu m3. Sau khi các nhà thầu được giao các mỏ cát đã tiến hành khảo sát lại và đề nghị trả do chất lượng và trữ lượng cát không đảm bảo. Theo ông Trần Văn Lâu, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, do biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, nước biển dâng, lượng bùn, phù sa bồi đắp nhiều nên trữ lượng cát không đúng theo số liệu khảo sát những năm trước đây.

“Tỉnh tiếp tục tiến hành khảo sát lại các khu mỏ mới và hiện được 4 mỏ, tổng trữ lượng là 7.747.000m³. Đến nay, đã có 2 mỏ giao cho nhà thầu khai thác. Còn 2 mỏ, cuối tháng 9 đảm bảo hồ sơ, thủ tục sẽ đi vào khai thác. Như vậy, Sóc Trăng sẽ đảm bảo cát để phục vụ cho dự án. Dự án của Sóc Trăng trữ lượng chỉ 6,6 triệu m³. Để chủ động nguồn cát, Sóc Trăng tiếp tục khảo sát tiếp 2 khu mỏ, trữ lượng hơn 1.617.000m³ để dự phòng”, ông Trần Văn Lâu thông tin.

Về tình hình thi công, đến nay dự án thành phần 4 của Sóc Trăng chậm tiến độ khoảng 10%. Thời gian tới, khi hoàn thành thủ tục khai thác các mỏ, tỉnh sẽ chỉ đạo các nhà đầu tư, chủ đầu tư, nhà thầu, đẩy nhanh tiến độ để bù lại khối lượng trong thời gian qua bị chậm tiến độ.

Trước thực tế này, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng Trần Văn Lâu kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét cho phép sử dụng rộng rãi cát biển đối với các vùng nhiễm mặn, không phải thí điểm mở rộng và sử dụng cát biển qua rửa mặn đối với các vùng nước lợ để tháo gỡ khó khăn về nguồn vật liệu ở ĐBSCL.

Còn tại Bến Tre, ông Nguyễn Minh Cảnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, địa phương được Thủ tướng Chính phủ giao cấp 5,37 triệu m³ cát theo cơ chế đặc thù. Trong đó, cung cấp cho tuyến cao tốc Cần Thơ - Cà Mau là 2 triệu m³ và Cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ- Sóc Trăng là 3,37 triệu m³.

Ông Nguyễn Minh Cảnh cho hay, tỉnh lấy 5 mỏ cát trên sông Ba Lai theo quy hoạch giai đoạn 2021-2025 để đưa vào thực hiện. Tuy nhiên, qua khảo sát thì chất lượng cát không đạt yêu cầu. Do đó, UBND tỉnh Bến Tre thống nhất giao cho các Ban quản lý dự án tiến hành khảo sát các mỏ cát còn lại được quy hoạch giai đoạn 2026-2030. Song song đó tỉnh cũng làm thủ tục điều chỉnh quy hoạch khai thác cát, chỉ 1 giai đoạn 2021-2030 để thuận tiện. Qua khảo sát, khối lượng và chất lượng đạt yêu cầu.

Để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc khai thác cát, ông Nguyễn Minh Cảnh kiến nghị Chính phủ xem xét, chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho phép tỉnh điều chỉnh quy hoạch, nhằm đưa các mỏ cát dự kiến khai thác trong giai đoạn 2026-2030 vào giai đoạn khai thác hiện tại. Trường hợp không thể điều chỉnh quy hoạch ngay lập tức, Bến Tre mong muốn được phép giao các mỏ cát trong quy hoạch giai đoạn 2026-2030 trong năm 2024, sau đó mới tiến hành điều chỉnh quy hoạch.

Xây dựng phương án khoa học

Dự án cao tốc Cần Thơ - Cà Mau có tổng chiều dài 110km, đi qua 5 tỉnh/thành gồm: Cần Thơ, Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang và Cà Mau, khi hoàn thành sẽ nối liền toàn tuyến cao tốc từ Thành phố Hồ Chí Minh đến Cà Mau, là trục giao thông xương sống, song song với Quốc lộ 1A chạy dọc ĐBSCL.

Theo báo cáo về tình hình triển khai dự án cao tốc Cần Thơ - Cà Mau, Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận cho biết, tính đến ngày 21-9, toàn dự án còn chậm 15% so kế hoạch đề ra. Cụ thể, phần tuyến chính, đã xử lý đất yếu theo phương án gia tải là 91,4km; trong đó, đoạn Cần Thơ - Hậu Giang là 31,35km và đoạn Hậu Giang - Cà Mau là 60km. Bên cạnh đó, đã cắm bấc thấm được 58km, đạt 63% kế hoạch. Còn đối với phần cầu, nhà thầu đang triển khai thi công 117 cầu trên toàn tuyến; trong đó, có 28 cầu đã xong bản mặt cầu, cơ bản đáp ứng tiến độ.

Để đảm bảo hoàn thành dự án trong năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ thì công tác đắp cát gia tải phải hoàn thành trong năm 2024 với khối lượng cát khoảng 7 triệu m³. Do đó, Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận yêu cầu nhà thầu lấy toàn bộ nguồn cát sông có thể lấy đến hết năm 2024 (khoảng 4,4 triệu m³) để tập trung thi công các đoạn đang đắp gia tải đoạn Cần Thơ - Hậu Giang và gói thầu XL-01 đoạn Hậu Giang - Cà Mau. Đối với khoảng 2,6 triệu m³ cát còn thiếu, Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận yêu cầu nhà thầu đoạn Hậu Giang - Cà Mau lấy nguồn cát biển để thi công. Theo đó, dự kiến công suất khai thác là 19.000m³, công suất về công trường trung bình 12.000m³/ngày. Và dự kiến đến cuối năm 2024 sẽ đưa về được khoảng 1 triệu m³ cát biển về công trường. Còn lại khoảng 1,6 triệu m³ cát còn thiếu, sau khi đã mang tối đa 1 triệu m³ cát biển về công trường, Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận yêu cầu nhà thầu tiếp tục làm việc với UBND hai tỉnh Bến Tre và Tiền Giang để bổ sung nguồn cát sông. Trong đó, dự kiến tỉnh Tiền Giang sẽ cấp bổ sung khoảng 0,6 triệu m³, còn tỉnh Bến Tre sẽ cấp bổ sung khoảng 1 triệu m³.

Để đảm bảo mục tiêu đưa dự án về đích vào cuối năm 2025, Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận đã yêu cầu các nhà thầu lập lại kế hoạch thi công chi tiết đối với các hạng mục còn lại của dự án một cách khoa học, đảm bảo bù được tiến độ bị chậm.

Trước đó, ngày 21-9, Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận đã tổ chức ký kết giao ước thi đua cao điểm “100 ngày đêm thi công hoàn thành công tác xử lý nền đất yếu, gia tải nền đường, cơ bản hoàn thành các cầu, giải ngân đạt 100% vốn được giao dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 đoạn Cần Thơ - Cà Mau”.

Để đạt mục tiêu đề ra, không chỉ cần sự nỗ lực của nhà thầu, đơn vị thi công mà rất cần sự chung tay vào cuộc của các địa phương, đặc biệt là các tỉnh có nguồn cát. Có như vậy thì mục tiêu chung mới nhanh chóng hoàn thành, đưa các dự án cao tốc trở lại đúng tiến độ đề ra.

MỘNG TOÀN

------------

Bài 3: Đồng lòng đưa cao tốc về đích