Kinh tế tư nhân - Động lực phát triển mới

Với gần 1 triệu doanh nghiệp hoạt động và hàng triệu việc làm được tạo ra mỗi năm, kinh tế tư nhân không chỉ đóng góp quan trọng vào GDP mà còn là động lực thúc đẩy nền kinh tế thích ứng linh hoạt trước biến động toàn cầu.

Khu vực kinh tế tư nhân ngày càng lớn mạnh, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế.

Bài 1: Những bước tiến chưa từng có

Nhờ những chính sách cải cách hành chính mạnh mẽ cùng với việc mở rộng cơ hội tiếp cận nguồn vốn và nguồn nhân lực chất lượng cao, các doanh nghiệp tư nhân ngày càng khẳng định vị thế vững chắc, trở thành trụ cột quan trọng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế.

Vươn mình mạnh mẽ

Theo Bộ Tài chính, qua 40 năm đổi mới, kinh tế tư nhân (KTTN) đã có bước phát triển mạnh mẽ, đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Số lượng doanh nghiệp tăng mạnh qua các năm và đến nay có gần 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động. Giai đoạn 2010-2020, bình quân mỗi năm có trên 100 ngàn doanh nghiệp thành lập mới với số vốn đăng ký đạt trên 950 ngàn tỉ đồng/năm. Giai đoạn 2021-2024, mỗi năm có hơn 145 ngàn doanh nghiệp thành lập mới với tổng số vốn đăng ký mới đạt trên 1,5 triệu tỉ đồng.

KTTN liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá, là khu vực có đóng góp lớn nhất trong nền kinh tế, chiếm tỷ trọng khoảng 50% GDP. Từ năm 2016 đến nay, tốc độ tăng trưởng của khu vực KTTN đạt khoảng 6-8%/năm, tăng trưởng nhanh hơn trung bình nền kinh tế, góp phần tạo việc làm và tái cấu trúc kinh tế, nhất là ở vùng nông thôn khó khăn.

Giai đoạn 2017-2023, kinh tế tư nhân bình quân tạo ra hơn 43,5 triệu việc làm, chiếm hơn 82% tổng số việc làm trong nền kinh tế. Tỷ trọng vốn đầu tư của kinh tế tư nhân trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội liên tục tăng, từ 44% năm 2010 đến 56% năm 2023; đóng góp hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước, khoảng 30% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu. Đây cũng là khu vực năng động trong đổi mới công nghệ, sáng tạo sản phẩm và dịch vụ. Các doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo tăng nhanh, từ 1.500 startup năm 2015 lên khoảng 4.000 startup vào năm 2024. Nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn đang hình thành, phát triển, vươn tầm khu vực, quốc tế. Đội ngũ doanh nhân ngày càng lớn mạnh, tinh thần kinh doanh, tinh thần đổi mới và khát vọng vươn lên ngày càng mạnh mẽ.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan chia sẻ: Quá trình theo dõi và đồng hành cùng các doanh nhân Việt Nam trong suốt thời gian phát triển, số phận của họ “3 chìm, 7 nổi, 9 lênh đênh”. Tuy nhiên, điều thứ nhất là người Việt Nam có tinh thần kinh doanh bất diệt, trong bất cứ hoàn cảnh nào họ vẫn có thể làm được. Đó là tinh thần kinh doanh rất quả cảm. Thứ hai, họ rất sáng tạo. Thứ ba, họ biết cách liên kết, hợp tác, kết nối với nhau. Thứ tư, tinh thần vì cộng đồng. Đó là những phẩm chất tuyệt vời của những người làm doanh nhân ở nước ta.

“Trong thời đại hiện nay, doanh nhân còn vất vả hơn nhiều, họ phải bươn chải với sóng gió của thị trường. Thể chế nào doanh nghiệp nấy, chừng nào thể chế chưa thật hoàn thiện để tạo môi trường kinh doanh tốt đẹp thì chúng ta chưa thể có những doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ. Nếu muốn đội ngũ doanh nhân thật mạnh thì cũng rất cần đổi mới liên tục về mặt thể chế để nâng cấp lên”, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan bày tỏ.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhấn mạnh, doanh nghiệp Việt Nam đã đủ lớn, đủ trưởng thành để có thể làm được những việc lớn. Đây sẽ là cơ hội để cho các doanh nhân Việt Nam có thêm sự tự tin và niềm tin Chính phủ sẽ tạo điều kiện, sẽ tạo một môi trường tốt đẹp để cho mình có thể tham gia và lớn lên.

“Các doanh nhân lớn biết rõ họ muốn làm việc gì. Họ phải kết hợp, hợp tác trung bình hoặc quy mô nhỏ hơn, cùng nhau cộng tác trong một mạng lưới. Chứ còn đơn độc một mình doanh nghiệp thì không ai làm nổi bất cứ một việc gì”, Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nói thêm.

Hậu Giang có nhiều chính sách ưu đãi thu hút các doanh nghiệp đến đầu tư.

Tăng sức bật cho doanh nghiệp tư nhân

Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, cho rằng: Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân cho thấy những đột phá chưa từng có về quan niệm và tư duy phát triển KTTN. Nghị quyết đã đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể, quyết liệt, tập trung vào những vấn đề cốt lõi để thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững của khu vực KTTN.

Theo ông Thân, trọng tâm hiện nay là thể chế hóa các nghị quyết thành những cơ chế, chính sách cụ thể, có tính khả thi cao trong thực tiễn, nhằm tạo ra những kết quả thiết thực, đúng với mục tiêu đã được xác định. Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cam kết phối hợp và thực thi các chương trình hành động và đặc biệt là thúc đẩy chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang mô hình doanh nghiệp.

Để thúc đẩy phát triển KTTN, theo ông Thân cần đẩy nhanh quá trình tháo gỡ các rào cản về thủ tục hành chính và thay đổi tư duy quản lý từ cấm đoán sang kiến tạo phát triển. Tập trung hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận các nguồn lực then chốt, bao gồm: Đất đai và mặt bằng sản xuất kinh doanh; tài chính và tín dụng ưu đãi; ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số...

Còn bà Mai Kiều Liên, Tổng Giám đốc Vinamilk, cho rằng: “Nghị quyết 68 hiện nay của Trung ương và của Bộ Chính trị sẽ là một cột mốc mới để phát triển kinh tế. Đất nước ta xuất phát điểm thấp nhưng có lợi thế đi tắt đón đầu. Có những công nghệ mới có thể phải học, nghiên cứu 10, 15 năm thì chúng ta bây giờ có thể tiếp nhận và áp dụng được luôn. Đó là một lợi thế rất lớn của những nước đi sau”.

Tổng Giám đốc Vinamilk cho rằng, nếu tất cả cùng đồng lòng với Chính phủ thực hiện đúng, đủ và như chính sách Chính phủ đã đề ra thì tất cả các doanh nghiệp sẽ phát triển và đó là xu hướng của thế giới. Không phải chỉ có GDP, doanh số mà còn phát triển bền vững, sạch, xanh. Doanh nghiệp, cả Nhà nước và tư nhân đều tuân thủ pháp luật nhưng có những việc pháp luật không cấm thì doanh nghiệp cũng không thực hiện vì lợi ích của mình mà gây hại cho người khác. Những doanh nghiệp như vậy sẽ phát triển bền vững và ngày càng lớn mạnh.

Ngoài ra, bà Mai Kiều Liên cũng đề nghị, các bộ, ngành, các cấp và Chính phủ xử lý, giải quyết nhanh các vướng mắc nếu có của doanh nghiệp. Bởi theo bà Liên: “Khi có cơ hội thì có thể đi nhanh 5 -10 năm, còn nếu mất cơ hội thì phải chậm mất 50 năm. Giống như luồng nước, nghẹt chỗ nào thì sẽ đứng im, còn nếu được khơi thông thì sẽ phát triển”.

Bộ Tài chính cho biết, Nghị quyết số 68 ngày 04-5-2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đưa ra 5 quan điểm chỉ đạo mang tính đột phá về phát triển KTTN. Theo đó, KTTN là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia. Từ thực tiễn nước ta và kinh nghiệm quốc tế cho thấy, đây là lực lượng tiên phong thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia, hội nhập quốc tế.

Phát triển KTTN nhanh, bền vững, hiệu quả, chất lượng cao vừa là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài. Đây là yêu cầu tất yếu khách quan, trong đó KTTN là phương thức quan trọng nhất để giải phóng sức sản xuất, kích hoạt, huy động, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, nhất là trong nhân dân.

Xóa bỏ triệt để nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ định kiến về KTTN; coi doanh nhân là những chiến sĩ trên mặt trận kinh tế, bảo đảm KTTN bình đẳng với các thành phần kinh tế khác, nhất là trong tiếp cận các nguồn lực. Tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, bảo đảm khả năng cạnh tranh khu vực, toàn cầu; thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, làm giàu hợp pháp, đóng góp cho đất nước. Đây là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo nền tảng vững chắc thúc đẩy phát triển mạnh mẽ và phát huy vai trò của KTTN tham gia các nhiệm vụ quan trọng, chiến lược của quốc gia, vươn tầm khu vực, thế giới.

Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, kiến tạo của Nhà nước, lấy doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể; tôn vinh, cổ vũ, phát triển đội ngũ doanh nhân lớn mạnh. Qua đó, góp phần thúc đẩy, phát huy tinh thần yêu nước, tự tôn dân tộc, khát vọng cống hiến của đội ngũ doanh nhân cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.

Để nhanh chóng đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, Thứ trưởng Lê Tấn Cận đề nghị các bộ, ngành, địa phương khẩn trương xây dựng và ban hành Kế hoạch thực hiện, đảm bảo nguyên tắc 6 rõ là: “Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả”.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải hoạt động đúng pháp luật, xây dựng đạo đức, văn hóa kinh doanh, trung thực, thanh liêm, trách nhiệm xã hội; loại bỏ tư duy làm ăn “chộp giật”, phi pháp; đổi mới tư duy kinh doanh, nâng cao năng lực, phẩm chất, trình độ, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau, đoàn kết, cùng phát triển. Doanh nghiệp lớn phải nỗ lực, tiên phong, dẫn dắt các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Doanh nghiệp nhỏ và vừa phải có tâm thế phát triển trở thành doanh nghiệp vừa và lớn.

MỘNG TOÀN

Bài 2: Giải tỏa “cơn khát” cho kinh tế tư nhân