Mô hình lúa chất lượng cao giúp người dân ĐBSCL giảm chi phí, tăng năng suất và lợi nhuận

(HG) - Sáng ngày 23-11, tại thành phố Cần Thơ, Báo Nông nghiệp Việt Nam phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam tổ chức Diễn đàn “Giải pháp nhân rộng các mô hình thí điểm thành công của Đề án phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2030”. Tham dự có lãnh đạo một số đơn vị của Bộ NN&PTNT, nhiều chuyên gia, nhà khoa học, cùng hiệp hội, ngành hàng lúa gạo Việt Nam.

Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ NN&PTNT báo cáo khái quát tại diễn đàn về kết quả thực hiện 7 mô hình thí điểm Đề án vùng lúa chất lượng cao tại ĐBSCL.

Theo chia sẻ của chuyên gia, nhà khoa học, việc sản xuất lúa gạo tại vùng ĐBSCL đang gặp không ít trở ngại về thực hiện giảm phát thải. Cụ thể là còn nhiều nông dân sử dụng lượng lúa giống trong gieo sạ trên 120kg/ha; phân bón trên 110kg phân đạm/ha; đặc biệt, người dân còn đốt rơm rạ sau thu hoạch, từ đó gây ô nhiễm và phát thải vào môi trường. Để giải quyết những trở ngại trên, Thủ tướng Chính phủ triển khai thực hiện Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”. Sau thời gian triển khai từ cuối năm 2023 đến nay tại 12 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL (trừ tỉnh Bến Tre), Bộ NN&PTNT cùng ngành nông nghiệp các tỉnh tham gia đề án đã triển khai thí điểm nhiều mô hình và mang lại những tín hiệu tích cực.

Ông Nguyễn Ngọc Thạch (đứng), Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp Việt Nam chia sẻ công tác truyền thông của Trung ương và địa phương cho Đề án vùng lúa chất lượng cao trong thời gian qua.

Cụ thể, có 5 địa phương, gồm: thành phố Cần Thơ, Sóc Trăng, Đồng Tháp, Kiên Giang và Trà Vinh phối hợp với Bộ NN&PTNT triển khai thí điểm 7 mô hình sản xuất theo mục tiêu đề án đề ra. Trong đó, các mô hình thí điểm đã giúp người trồng lúa giảm lượng giống trong gieo sạ chỉ còn 60-80kg/ha (tương đương giảm 0,6-1,6 triệu đồng/ha); giảm 30-70kg phân đạm/ha (tương đương giảm 0,7-1,6 triệu đồng/ha); số lần phun thuốc bảo vệ thực vật của ruộng trong mô hình chỉ còn 3-5 lần/vụ, ngoài mô hình là 7-9 lần/vụ; năng suất lúa trong mô hình đạt từ 6,13-6,37 tấn/ha, còn ruộng ngoài mô hình đạt 5,89 tấn/ha. Nguyên nhân năng suất lúa của ruộng một triệu héc-ta cao hơn ruộng canh tác truyền thống là nhờ tránh tổn thất gây ra do đổ ngã. Về hiệu quả kinh tế, ruộng áp dụng mô hình thí điểm đạt lợi nhuận từ 21-24,8 triệu đồng/ha, còn ruộng ngoài mô hình đạt lợi nhuận 19,7 triệu đồng/ha.

Đại biểu tham gia diễn đàn đặt câu hỏi cho diễn giả về một số định hướng nhân rộng mô hình điểm trong thực hiện Đề án vùng lúa chất lượng cao.

Riêng tại Hậu Giang, tỉnh đã triển khai thực hiện các mô hình thí điểm cấp tỉnh, huyện với tổng diện tích 180ha. Các mô hình điểm đều được người dân áp dụng biện pháp kỹ thuật tiên tiến như: tưới nước ướt khô xen kẽ, 1 phải 5 giảm, sản xuất lúa bền vững theo tiêu chuẩn SRP. Khi áp dụng mô hình đã giúp nông dân thay đổi tập quán sản xuất, tạo ra sản phẩm đảm bảo chất lượng, đáp ứng nhu cầu của thị trường, đảm bảo sức khỏe cho người sản xuất, người tiêu dùng và môi trường. Ngoài ra, Hậu Giang cũng tổ chức 25 lớp tập huấn cho nông dân về quản lý, tái sử dụng phụ phẩm rơm rạ; 15 lớp huấn luyện nông dân của hợp tác xã (HTX) về kinh doanh và 15 lớp nâng cao năng lực cho HTX tham gia đề án.

Diễn giả trả lời một số câu hỏi của đại biểu đặt ra tại diễn đàn.

Trên cơ sở triển khai các mô hình thí điểm, Bộ NN&PTNT đã phối hợp với các địa phương và chuyên gia của Ngân hàng Thế giới (WB), Viện lúa gạo Quốc tế (IRRI) xây dựng hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định phát thải (MRV) phù hợp với các qui chuẩn quốc tế, để có cơ sở khoa học, áp dụng đo đạc cho toàn diện tích tham gia đề án. Bên cạnh đó, từ những kết quả bước đầu khả quan của các mô hình thí điểm, đồng thời với sự phấn khởi và đồng tình ủng hộ của nhiều hộ nông dân, HTX trồng lúa trong khu vực, Bộ NN&PTNT đã thống nhất chủ trương với các địa phương tiếp tục nhân rộng mô hình canh tác bền vững, giảm phát thải trên toàn bộ 12 tỉnh, thành phố tham gia đề án ngay trong vụ Đông xuân 2024-2025. Trong đó, đẩy mạnh hỗ trợ chính sách, kỹ thuật, tài chính đột phá và tăng năng lực, khuyến nông, tiếp cận kiến thức thông tin cụ thể, thiết thực cho nông dân tại các vùng tham gia đề án.  

Đông đảo đại biểu tham dự diễn đàn.

Hiện Hậu Giang triển khai mô hình thí điểm cấp tỉnh, huyện theo Đề án vùng lúa chất lượng cao được 180ha.

HOÀI THU - HỮU PHƯỚC