Đồng bằng sông Cửu Long: Được mùa lúa gạo

Nông dân các tỉnh ĐBSCL đang trải qua một năm được mùa, được giá lúa gạo, bởi những tác động tích cực từ thị trường xuất khẩu gạo trên thế giới mang lại.

Nông dân Hậu Giang thu hoạch lúa có lợi nhuận hơn 30%. Ảnh: H.THU

Trúng mùa, trúng giá

Theo Bộ NN&PTNT, những ngày này nông dân các tỉnh ĐBSCL cơ bản thu hoạch xong vụ lúa Hè thu 2020 với tổng diện tích khoảng 1,5 triệu héc-ta, năng suất bình quân từ 5,6-5,9 tấn/ha. Thương lái thu mua lúa tươi giống IR 50404 tại ruộng từ 5.800-6.100 đồng/kg, lúa Đài thơm từ 6.100-6.300 đồng/kg, lúa Jasmine khoảng 6.300 đồng/kg, lúa Nhật từ 7.000-7.500 đồng/kg... sau khi trừ chi phí, nông dân lợi nhuận từ 20-25 triệu đồng/ha. Anh Nguyễn Văn Son, ở xã Đông Bình, huyện Thới Lai, thành phố Cần Thơ, bộc bạch: “Nếu như trước đây mỗi khi tới vụ thu hoạch lúa thì thường hay gặp cảnh rớt giá, nhưng nay tình hình diễn ra theo hướng thuận lợi cho nông dân. Lúa thu hoạch tới đâu là bán ngay cho thương lái ngay tại ruộng với giá cao và nhận tiền liền; điều này làm cho nông dân rất vui...”. Cùng niềm vui trên, ông Nguyễn Văn Đời, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ Nông nghiệp Bình Thành, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp, nhìn nhận: Nhờ tác động tích cực từ thị trường xuất khẩu gạo trên thế giới nên nhiều tháng qua giá lúa ở nội địa duy trì mức cao. Điều này mang đến sự phấn chấn cho nông dân bởi hầu hết ai canh tác lúa cũng đạt lợi nhuận tốt.

Ở Hậu Giang, hiện nay nông dân cũng đã thu hoạch dứt điểm 77.339ha lúa Hè thu, năng suất đạt 6,37 tấn/ha. Bà Cao Thị Thu Hương, ở xã Lương Tâm, huyện Long Mỹ, cho biết: “Vụ lúa Hè thu năm nay khi thu hoạch được xem là trúng mùa hơn các năm trước. Với năng suất đạt 960 kg/công, giá bán 5.900 đồng/kg đối với giống OM 18 nên có lợi nhuận gần 3 triệu đồng/công”.

Sau khi thu hoạch lúa Hè thu, Bộ NN&PTNT đưa ra 2 phương án cho sản xuất vụ lúa Thu đông mùa lũ ở ĐBSCL. Phương án 1, ước gieo sạ 750.000ha, tăng 25.800ha so với cùng kỳ năm 2019; sản lượng ước đạt 4,1 triệu tấn, tăng 215.000 tấn. Còn phương án 2, dự kiến xuống giống 800.000ha, tăng 75.800ha so với cùng kỳ; sản lượng ước đạt 4,4 triệu tấn, tăng 492.000 tấn. Do dự báo mùa lũ năm nay ở mức thấp, đồng thời giá bán lúa thương phẩm vụ Đông xuân và Hè thu 2020 khá cao nên lợi nhuận cũng tăng và nhiều dự báo giá lúa vẫn tiếp tục ổn định. Từ cơ sở đó, nhiều ý kiến nhìn nhận việc áp dụng phương án 2 nhằm tăng sản xuất lúa Thu đông để nắm bắt cơ hội gia tăng lợi nhuận và bù đắp một phần cho sản lượng lúa thiếu hụt của vụ Đông xuân 2019-2020 do ảnh hưởng hạn, mặn... Thế là nhiều địa phương chọn phương án 2 để sản xuất khoảng 800.000ha lúa Thu đông và đến nay cơ bản xuống giống xong. Tại một số nơi gieo sạ lúa Thu đông sớm, hiện đang thu hoạch. Ông Lâm Văn Sáu, ở xã Thạnh Lộc, huyện Giồng Riềng, tỉnh Kiên Giang, cho hay: “Nhờ thời tiết thuận lợi, ít sâu bệnh nên chi phí đầu tư cho vụ Thu đông này khá thấp; trong khi năng suất lúa tương đối tốt, khoảng 5,5-6 tấn/ha; giá lúa ổn định mức cao. Chính điều này đã giúp nông dân thu hoạch lúa Thu đông sớm có lời từ 20-30 triệu đồng/ha”.

Tại Hậu Giang, nông dân cũng đã thu hoạch hơn 17.000ha trong tổng số 41.637ha lúa Thu đông đã xuống giống, năng suất đạt 5,76 tấn/ha. Ông Bạch Văn Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Hậu Giang cũng đã đề nghị Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh phối hợp cùng nông dân thường xuyên thăm đồng, điều tra và phát hiện sớm sinh vật gây hại, hướng dẫn tư vấn bà con nông dân các biện pháp quản lý và phòng trừ kịp thời. Đối với trà lúa giai đoạn vào chín đến sắp thu hoạch, vận động bà con nông dân tranh thủ lúc điều kiện thời tiết thuận lợi thu hoạch sớm nhằm phòng tránh thiệt hại do mưa bão, lũ và triều cường dâng cao gây ngập úng lúa.

An Giang xuất khẩu lô gạo thơm đầu tiên sang châu Âu. Ảnh: H.TÂN

Đẩy mạnh xuất khẩu gạo chất lượng cao

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), gần đây giá gạo xuất khẩu của Việt Nam liên tục tăng, trong tháng 8 loại gạo 5% tấm đã có lúc vượt giá gạo Thái Lan vươn lên dẫn đầu thế giới. Trong lịch sử 30 năm xuất khẩu gạo, đây là lần đầu tiên gạo Việt Nam cao hơn gạo Thái Lan đến 20 USD/tấn. Vào đầu năm 2020, giá gạo 5% tấm của Thái Lan cao hơn Việt Nam từ 50-60 USD/tấn, tuy nhiên đến giữa tháng 8, gạo Việt Nam ở mức 493-497 USD/tấn, trong khi gạo Thái Lan chỉ đạt 473-477 USD/tấn; gạo Pakistan 423-427 USD/tấn, gạo Ấn Độ 378-382 USD/tấn...

Tại ĐBSCL, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo cho rằng, giá gạo trong nước đang được các nhà nhập khẩu thu mua với giá cao, bởi chất lượng gạo của Việt Nam đã thay đổi rõ rệt theo chiều hướng tịch cực. Thị trường thuận lợi, cộng với nhu cầu tiêu thụ gạo trên thế giới tăng cao do ảnh hưởng dịch Covid-19 đã giúp những doanh nghiệp xuất khẩu gạo của ta đẩy mạnh xuất khẩu. Mặt khác, từ đầu tháng 8-2020 khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, tạo thêm động lực quan trọng để các doanh nghiệp tăng cường đưa gạo ngon, chất lượng cao, giá tốt... vào thị trường châu Âu đầy triển vọng.

Mới đây, Bộ NN&PTNT phối hợp cùng UBND tỉnh An Giang tổ chức lễ công bố xuất khẩu lô hàng gạo thơm đầu tiên sang châu Âu theo Hiệp định tự do thương mại Việt Nam - EU (EVFTA). Lô hàng gạo thơm đầu tiên xuất sang châu Âu của Tập đoàn Lộc Trời với số lượng gần 126 tấn, loại giống Jasmine 85, được đóng gói theo quy cách 18kg; lô gạo này chính thức xuất sang thị trường châu Âu vào cuối tháng 9-2020. Ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lộc Trời cho rằng, với mức thuế suất ưu đãi của EVFTA sẽ là lợi thế cạnh tranh lớn về xuất khẩu nông sản nói chung và mặt hàng gạo nói riêng vào EU. Đây là lợi thế của Lộc Trời, bởi trong nhiều năm qua tập đoàn đầu tư xây dựng vùng sản xuất lúa gạo tiêu chuẩn, kiểm soát chất lượng luôn được đặt lên hàng đầu trên khắp các vùng nguyên liệu và các cơ sở sản xuất, chế biến. Lộc Trời đặt mục tiêu kiểm soát chất lượng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của EU, tăng diện tích vùng trồng nhằm tăng sản lượng xuất khẩu, đa dạng hóa các loại giống... với mong muốn trở thành một trong những nhà xuất khẩu lớn nhất vào EU thời gian tới.

Theo ông Trần Anh Thư, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, những năm qua tỉnh luôn chủ động áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất, nhằm nâng cao chất lượng sản xuất lúa gạo theo tiêu chuẩn quốc tế và của Việt Nam. Cơ cấu sản xuất lúa chất lượng cao và lúa thơm của tỉnh tăng dần qua từng năm và đến nay đã chiếm hơn 75% diện tích sản xuất toàn tỉnh. Song song đó, trong gần 5 năm qua, An Giang tổ chức sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP (sản xuất lúa gạo bền vững) đến với 1.200 hộ nông dân, với tổng diện tích qua các mùa vụ hơn 22.000ha; đảm bảo truy xuất nguồn gốc theo tiêu chuẩn quốc tế GlobalGAP. “Thị trường xuất khẩu gạo của An Giang liên tục được mở rộng, đến nay đã xuất sang 39 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó thị trường châu Á chiếm gần 80% sản lượng gạo xuất khẩu của tỉnh. Nay, gạo của An Giang đã vào châu Âu theo Hiệp định EVFTA sẽ mở ra hướng đi mới trong thời gian tới”, ông Thư kỳ vọng.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh nhìn nhận, việc xuất khẩu gạo thơm vào châu Âu cho thấy nông dân và các doanh nghiệp đã có khả năng sản xuất đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe nhất về an toàn vệ sinh thực phẩm và chất lượng cao mà những thị trường khó tính đặt ra. Nhờ thuế suất 0%, có ý nghĩa rất quan trọng là thừa nhận chính thức về chất lượng, tiêu chuẩn gạo của chúng ta; đây là tiền đề nhằm tái cấu trúc lại ngành hàng lúa gạo, nâng cao chất lượng hàng hóa, hướng tới sự phát triển bền vững... Tới đây để tận dụng lợi thế trên, ngành nông nghiệp cần đẩy mạnh tái cơ cấu sản xuất theo chuỗi giá trị; cần tăng cường liên kết chặt chẽ giữa hợp tác xã, nông dân với doanh nghiệp; ngoài ra cần quan tâm đến bao bì, nhãn mác để khai thác tốt hơn ở thị trường EU...

Các chuyên gia châu Âu nhận định, Việt Nam không chỉ nằm trong khu vực thị trường sôi động của châu Á, mà còn là một quốc gia có điều kiện tốt cho việc phát triển thương mại. Ngoài ra, Việt Nam còn là một quốc gia có tình hình kinh tế, chính trị ổn định, ngày càng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu. Ngành nông sản của Việt Nam có tiềm năng lớn để xuất khẩu sang châu Âu. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chứng minh được chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn và phù hợp với thị hiếu tiêu dùng ở châu Âu.

H.TÂN - H.THU