Nên làm cống hở hay chìm ?

Hơn một năm nay, 47 hộ dân có đất canh tác hoặc có nhà ở trong khu vực cánh đồng mẫu lớn thuộc ấp Tân Thành, xã Tân Bình, huyện Phụng Hiệp, luôn chịu cảnh đi lại, vận chuyển vật tư nông nghiệp, nông sản rất khó khăn. Nguyên nhân là do con kênh Thủy Lợi 500 bị bít 2 đầu để làm đê bao khép kín. Sự thật như thế nào ?

Đơn kiến nghị của các hộ dân gởi đến Tòa soạn Báo Hậu Giang nêu:  Trong quá trình triển khai xây dựng cánh đồng mẫu lớn, lãnh đạo cấp huyện, tỉnh đều nói rõ sẽ xây dựng các cống hở để phục vụ sản xuất, tuy nhiên, không biết như thế nào mà khi làm lại là cống chìm, cửa kênh 2 đầu bị đắp kín. Người dân vô cùng khó khăn khi vận chuyển phân, lúa bằng xuồng, ghe từ trong ra ngoài và ngược lại, vì nếu muốn vào hoặc ra phải kéo ghe ngang đập rộng 7-8m”.

Đến tận nơi người dân bức xúc, chúng tôi (PV) ghi nhận thực tế 2 cửa kênh đã bị lấp kín, miệng cống nằm gọn dưới nước, bờ đập được xây cao khoảng 2m (so với mặt nước lúc hiện tại). Từ khi bị bế 2 đầu kênh, ghe xuồng của các hộ dân chỉ quanh quẩn trong đoạn kênh dài chừng hơn 1km. Mọi hoạt động, đi lại đều rất khó khăn. Việc mua bán hàng hóa trong khu vực này cũng bị thương lái chèn ép.

Nhiều hộ dân không đồng ý xây cống chìm trong khu vực cánh đồng mẫu lớn ở ấp Tân Thành, xã Tân Bình, huyện Phụng Hiệp.

Nhà nằm trong con đập cách chừng 200m, nhưng ông Lê Văn Út phải hạ giá bán heo xuống thấp hơn hộ dân ngoài đập mới kêu được lái. Ông Út nói: “Lứa heo vừa rồi tôi bán chỉ được 3,8 triệu đồng/tạ heo hơi (giá thị trường là 4 triệu đồng/tạ). Thương lái cho rằng từ đập vô nhà khó, xa, phải mất tiền mướn nhân công khiêng heo ra ngoài, không chịu thì họ không mua”.

Còn ông Nguyễn Văn Tôi, ở đối diện nhà ông Út - bên kia kênh, cũng vừa lỗ 500.000 đồng/tạ heo vì lý do trên. Ngoài ra, ông còn phải phụ khiêng heo ra ngoài đập cho thương lái. “Vậy là số tiền 3 triệu đồng mà địa phương hỗ trợ tôi nuôi heo thoát nghèo năm nay vẫn chưa trả được” - ông Tôi nói.

Với ông Nguyễn Văn Bá, con đập cũng đã làm gia đình ông gặp rất nhiều khó khăn, lỗ lã trong sản xuất. Trước kia, khi chưa có đập, bình thường 1kg dưa leo ông bán được 5.000 đồng, nhưng nay khi thu hoạch chỉ bán được 3.000 đồng/kg. Nhẩm tính, 2 công dưa leo của ông sau khi thu hoạch lỗ đến 20 triệu đồng, nguyên nhân chính là do con đập trên. Ông còn phải tự chở dưa ra cho chủ đợi ở bờ đập. “Nếu trước đây lái đến tận nhà, tôi chỉ việc hái dưa chuyển xuống ghe rồi lấy tiền, đâu như bây giờ, mất cả buổi mới xong một chuyến bán hàng” -  ông Bá than thở.

Vụ lúa Hè thu vừa rồi, ông Trần Văn Bé thu hoạch 10 công lúa phải tốn thêm 3 triệu đồng tiền thuê nhân công đến cắt, vận chuyển lúa ra mặt đập để suốt và coi như huề vốn.

Trước những bức xúc trên, 47 hộ dân có đất, nhà lệ thuộc con kênh Thủy Lợi 500 (ảnh hưởng khoảng 40ha) đã nhiều lần kiến nghị lên chính quyền địa phương, yêu cầu xây 1 trong 2 cống hở ở đầu kênh, nhưng không được đáp ứng. Ông Trần Văn Bé bức xúc nói: “Nếu đến vụ thu hoạch lúa Thu đông mà chính quyền vẫn không giải quyết, bà con chúng tôi sẽ mở cửa kênh cho máy gặt đập liên hợp vào”.

Thực tế, lợi ích khi vào cánh đồng mẫu lớn, ruộng lúa của người dân được bảo vệ nhờ hệ thống thủy lợi khép kín. Nông dân cũng chủ động được nước tưới tiêu và phòng chống lũ. Lợi ích này cũng thấy được qua hệ thống cống chìm có kiểm soát. Tuy nhiên, trước mắt hệ thống cống chìm tại đây đã làm cản trở việc đi lại, gây phiền hà, tốn kém cho người dân.

Ông Nguyễn Thế Tự, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phụng Hiệp, cho biết: “Chi phí làm một cống hở rất tốn kém, khoảng 1,2 tỉ đồng/cống, trong khi đó, xây một cống chìm chỉ tốn khoảng 130 triệu đồng. Do ngân sách có hạn nên chúng tôi thiết kế cống chìm. Hơn nữa, nhận thấy bức xúc của bà con, chúng tôi đã có kiến nghị lên UBND huyện lắp đặt cái tời - một dụng cụ giúp vận chuyển ghe, xuồng qua khỏi cống, để hỗ trợ bà con trong khu vực này”.

Cũng theo ông Tự, mới đây, cán bộ Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện đã xuống ấp Tân Thành xem xét, mướn cẩu, nhân công tháo dỡ, mở một cống để thương lái, ghe xuồng đi lại. Tuy nhiên, vì để phòng tránh lũ, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện yêu cầu 47 hộ dân phải đắp lại đập sau khi thu hoạch xong vụ lúa Thu đông.

Thực tế, những giải pháp trên chỉ mang tính tình thế. Trong tương lai, nếu cả 2 cửa kênh trên đều bị bít kín thì liệu có tái diễn tình trạng bức xúc tương tự. Điều này đặt ra yêu cầu cơ quan chức năng, chính quyền địa phương cần xem xét lợi ích giữa việc xây cống hở và cống chìm tại khu vực này.

Bài, ảnh: TRÚC LINH