Nhận bảo hiểm xã hội một lần: Thiệt thòi lớn cho người lao động

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhiều lao động bị mất việc, để trang trải cuộc sống, không ít trường hợp quyết định nhận bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần thay vì tích lũy thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động. Điều này trực tiếp ảnh hưởng đến quyền lợi về lâu dài của người lao động. Để rõ hơn về vấn đề này, phóng viên Báo Hậu Giang có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Thanh Xuân (ảnh), Phó Giám đốc BHXH tỉnh.

Tình trạng người lao động đăng ký hưởng BHXH một lần trên địa bàn tỉnh hiện nay như thế nào, thưa bà ?

- Trước ảnh hưởng phức tạp của dịch Covid-19, nhiều công ty, doanh nghiệp phải giãn việc của công nhân, hoặc cho công nhân nghỉ việc, bởi nguồn cung nguyên liệu gặp khó khăn. Vì vậy, ảnh hưởng đến quyết định nhận BHXH một lần để giải quyết khó khăn trước mắt của người lao động. Trong tháng 2 và tháng 3, số người đăng ký hưởng BHXH một lần tăng hơn so với cùng kỳ. Trong tháng 2 và 3 năm nay đã có 1.597 người đăng ký hưởng BHXH một lần, tăng hơn 400 người so với cùng kỳ năm 2019.

Người lao động nên cân nhắc khi nhận BHXH một lần.

Thưa bà, khi lựa chọn hưởng BHXH một lần, các quyền lợi của người lao động sẽ bị hạn chế hơn so với hưởng lương hưu ra sao ?

- Sau một năm nghỉ việc, người lao động quyết định nhận BHXH một lần, sau này khi tham gia BHXH lại sẽ không được cộng nối thời gian đóng BHXH ban đầu, chỉ tính thời gian đóng BHXH mới. Như vậy, người lao động mất đi cơ hội được hưởng lương hưu, không có thu nhập để đảm bảo cuộc sống khi hết tuổi lao động, hoặc nếu khi nghỉ hưu vẫn đủ thời gian được hưởng lương hưu nhưng do thời gian tham gia BHXH ít, thì tiền lương hưu sẽ thấp.

Khi đóng BHXH đủ 20 năm, người lao động được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí và được hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh BHYT. Khi người hưởng lương hưu không may qua đời thì người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu chết và thân nhân được hưởng trợ cấp tử tuất hàng tháng hoặc một lần. Ngoài ra, người tham gia BHXH, khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế.

Còn đối với nhận BHXH một lần, người lao động chịu rất nhiều thiệt thòi. Với 22% mức tiền lương, tiền công tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương, trong khi mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Như vậy, khi người lao động nhận BHXH một lần sẽ thiệt thòi rất nhiều.

Với những lợi ích khi nhận lương hưu, cũng như những thiệt thòi khi nhận BHXH một lần mà tôi vừa phân tích, người lao động cần cân nhắc trước khi lựa chọn nhận BHXH một lần, đừng vì cái lợi trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu để trang trải cuộc sống, cũng như được hưởng chế độ BHYT để chăm sóc sức khỏe khi về già.

Với người lao động nếu chẳng may mất việc vào thời gian này, bà có lời khuyên gì, thưa bà ?

- Trong thời điểm này, nếu không may bị thất nghiệp, người lao động nên đăng ký nhận bảo hiểm thất nghiệp, được hỗ trợ học nghề. Ngoài ra, đăng ký nhận chế độ hỗ trợ từ Gói an sinh xã hội của Chính phủ. Đến khi dịch bệnh qua đi, công ty, doanh nghiệp tiếp tục sản xuất, kinh doanh bình thường, người lao động sẽ trở lại thị trường lao động, tiếp tục đóng BHXH, để cộng nối thời gian tính hưởng lương hưu sau này.

Bà có thể nói rõ hơn về quyền lợi của người lao động khi hưởng bảo hiểm thất nghiệp ?

- Người lao động được hưởng trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp bằng 60% mức bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp, tối đa không quá 5 lần mức lương cơ sở hoặc 5 lần mức lương tối thiểu vùng. Ngoài ra, còn được hưởng chế độ BHYT theo quy định để khám, chữa bệnh BHYT khi không may ốm đau, bệnh tật, được hỗ trợ học nghề (tối đa 1 triệu đồng/người/tháng), được hỗ trợ, tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí. 

Xin cảm ơn bà !

BÍCH CHÂU thực hiện