Niềm tin vào chính sách bảo hiểm thất nghiệp

Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đã khẳng định vai trò trụ cột trong việc bảo đảm an sinh xã hội, trợ giúp, hỗ trợ người lao động (NLĐ) vượt qua khó khăn ổn định cuộc sống. Xoay quanh vấn đề này, Tạp chí Bảo hiểm xã hội (BHXH) có cuộc trao đổi với ông Đỗ Ngọc Thọ (ảnh), Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH Việt Nam.

Trong lúc thiên tai, dịch bệnh, chính sách BHTN được xã hội đặc biệt quan tâm. Bên cạnh các gói hỗ trợ của Chính phủ, trợ cấp thất nghiệp đang trở thành chỗ dựa của nhiều NLĐ trong bối cảnh mất việc làm gia tăng. Ông có ý kiến như thế nào về nhận định này ?

- Chính sách BHTN theo quy định tại Luật BHXH năm 2006 được tổ chức thực hiện từ ngày 01/01/2009 với mục tiêu hỗ trợ NLĐ một phần thu nhập khi bị mất việc làm, hỗ trợ học nghề và tư vấn, giới thiệu việc làm, giúp NLĐ sớm trở lại thị trường lao động. Từ ngày 01/01/2015, chính sách BHTN được thực hiện theo quy định của Luật Việc làm với những sửa đổi về mặt chính sách. Từ gần 6 triệu người tham gia BHTN vào năm 2009, đến 31/12/2020 trong cả nước đã có trên 13,3 triệu người tham gia; tổng số người được chi trả trợ cấp thất nghiệp hàng tháng gần 6,74 triệu người với số tiền chi trả trên 67.900 tỉ đồng. Tổng số người hưởng hỗ trợ học nghề trên 227.000 người với số tiền hỗ trợ 425 tỉ đồng. Ngoài ra, quỹ BHTN còn chi trả tiền đóng BHYT cho người hưởng trợ cấp thất nghiệp với tổng số tiền xấp xỉ 3.000 tỉ đồng. Số đối tượng hưởng trợ cấp thất nghiệp trong những năm đầu thực hiện chính sách còn tương đối thấp, thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp ngắn, số người hưởng hỗ trợ học nghề chưa cao, nên số chi các chế độ BHTN trong những năm đầu chỉ dao động khoảng dưới 30% so với số thu quỹ BHTN. Tuy nhiên, trong những năm gần đây tỷ lệ này bắt đầu gia tăng, năm 2015 là 52% trở lên thì đến năm 2019 tỷ lệ này là 70%. Đặc biệt trong năm 2020 tỷ lệ này là khoảng 92%. Trong 8 tháng đầu năm nay, toàn quốc đã tiếp nhận để chi trả chế độ BHTN cho trên 550.000 người với số tiền chi trả trên 11.000 tỉ đồng, tăng khoảng 8% so với cùng kỳ 2020.

Có thể thấy, trong bối cảnh hiện nay, BHTN đã thật sự trở thành chỗ dựa cho hàng triệu NLĐ, giúp họ có nguồn tài chính vượt qua giai đoạn khó khăn, duy trì cuộc sống; giúp người sử dụng lao động (NSDLĐ) giảm bớt áp lực về tài chính, vì không phải chi trả trợ cấp thôi việc, mất việc cho NLĐ.

Trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách, trong đó có những chính sách về BHXH, BHTN hỗ trợ trực tiếp cho NLĐ và NSDLĐ. Ông có đánh giá như thế nào về những gói hỗ trợ này, đặc biệt là gói hỗ trợ từ quỹ BHTN theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ ?

- Năm 2020, Chính phủ ban hành nhiều gói hỗ trợ cho doanh nghiệp (DN), trong đó có chính sách tạm dừng đóng BHXH vào Quỹ hưu trí và tử tuất đối với DN gặp khó khăn do dịch Covid-19; ngày 01-7-2021, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị quyết số 68/NQ-CP trong đó có gói hỗ trợ giảm mức đóng bằng 0% vào quỹ bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp cho DN ước tính hơn 4.300 tỉ đồng; giảm điều kiện hỗ trợ DN đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho NLĐ với kinh phí từ quỹ BHTN dự kiến khoảng 4.500 tỉ đồng; tiếp tục giảm điều kiện tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất. Ngày 24-9-2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 03/2021; Chính phủ ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP và tiếp đó Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 28/2021/QĐ-TTg triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ NLĐ, NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 từ quỹ BHTN.

Riêng đối với chính sách hỗ trợ NLĐ, NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 từ quỹ BHTN theo Nghị quyết số 03/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có thể nói là chưa có tiền lệ. Theo đó, khoảng 30.000 tỉ đồng từ phần kết dư quỹ BHTN được hỗ trợ trực tiếp cho NLĐ và giảm mức đóng bằng 0% vào quỹ BHTN đối với NSDLĐ trong 12 tháng (từ tháng 10-2021 đến hết tháng 9-2022), với kinh phí ước tính khoảng 8.000 tỉ đồng. NLĐ sẽ được hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt theo 6 mức từ 1,8 - 3,3 triệu đồng tùy theo thời gian đóng BHTN. Lần đầu tiên một quỹ BHTN được sử dụng để hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ trong tình huống cấp bách, thời gian xây dựng chính sách, ban hành Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các văn bản triển khai thực hiện của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và cơ quan tổ chức thực hiện đạt kỷ lục về tốc độ khẩn trương.

Việc ban hành Chính sách hỗ trợ lần này một lần nữa khẳng định quỹ BHTN được quản lý công khai, minh bạch, được đầu tư tăng trưởng theo đúng quy định của Nhà nước. Tiền đóng vào quỹ của NLĐ và NSDLĐ được bảo toàn giá trị và hỗ trợ trở lại một cách hiệu quả cho DN và NLĐ đúng vào thời điểm khó khăn nhất. Tính đến ngày 26-10-2021, cơ quan BHXH các cấp đã chi trả xong cho trên 5 triệu người với số tiền hơn 12.300 tỉ đồng.

Xin cảm ơn ông !

Theo Tạp chí Bảo hiểm xã hội