Bác Hồ chúc Tết Nhâm Dần và dự báo về trận “Điện Biên Phủ trên không”

Thư chúc mừng năm mới, thơ Xuân và thơ chúc Tết của Bác Hồ là một phần quan trọng thể hiện tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Nó như vườn hoa rực sắc mỗi độ Xuân về. Mỗi đóa hoa là một nét Xuân. Tết đến, thưởng ngoạn vườn hoa Xuân do Bác vun trồng, đọc lại những lời dạy quý báu của Người, xin ghi nhận mấy nét nổi bật trong năm nay.

Bác Hồ tặng quà tết và nói chuyện với các chiến sĩ Đoàn không quân Sao Vàng dịp Tết Đinh Mùi 1967.Ảnh: TƯ LIỆU

Bác Hồ chúc Tết Nhâm Dần 1962

Ngày 1 tháng 1 năm 1962, nhân Tết Dương lịch, Bác Hồ gửi Lời chúc mừng năm mới tới đồng bào cả nước, kiều bào ở nước ngoài, các nước xã hội chủ nghĩa, các dân tộc đang anh dũng đấu tranh giành tự do độc lập và Nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới với niềm tin “năm mới nhiều thắng lợi mới”. Trong đó, Người nhấn mạnh nhiệm vụ của đồng bào hai miền Nam, Bắc phải làm trọng sự nghiệp đấu tranh hòa bình, thống nhất nước nhà.

Khu di tích Lũng Dẻ (xóm Bản Chang, xã Trương Lương, huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng) được UBND tỉnh Cao Bằng công nhận di tích ngày 23-9-2009.  Ảnh: CAO BẰNG ONLINE

Ngày 4-2-1962, nhằm 30 Tết Nhâm Dần. Chiều 30 Tết, Bác dự liên hoan tất niên với con em cán bộ Văn phòng Trung ương Đảng.

Buổi tối, Bác cùng với các ông Nguyễn Lam (Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội), Nguyễn Khai (Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng), Trần Duy Hưng (Chủ tịch Ủy ban hành chính Hà Nội) đến Câu lạc bộ Thiếu nhi vui Tết với các cháu. Sau đó, Người đi thăm và chúc Tết: Gia đình công nhân Nguyễn Văn Mộc, chiến sĩ thi đua 5 năm liền của Nhà máy cao su Sao Vàng; cụ Đỗ Văn Điện, Ủy viên Ban đại diện phụ lão Khu phố Hai Bà Trưng; giáo sư, thạc sĩ Đặng Văn Chung, Phó Giám đốc Trường Đại học Y dược; ông Dương Kỳ Hiệp, cán bộ miền Nam tập kết; ông Vương Tước Cường, công nhân Hoa kiều; nhà tư sản Nguyễn Cương Hồng, Giám đốc Xưởng cơ khí Công ty hợp doanh Đồng Tháp; một số gia đình lao động ở phố Lý Thái Tổ.

Tiếp đó, Bác đến thăm cán bộ, công nhân Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam đang chuẩn bị cho chương trình phát thanh đặc biệt đêm giao thừa.

Đúng giao thừa Tết Nhâm Dần, qua Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam, Bác Hồ đọc Thơ mừng năm mới gửi đồng bào cả nước:

Năm Dần, mừng Xuân thế giới,

Cả năm châu phấp phới cờ hồng.

Chúc miền Bắc thi đua phấn khởi,

Bốn mùa hoa Duyên Hải, Đại Phong.

Chúc miền Nam đấu tranh tiến tới,

Sức triệu người hơn sóng biển Đông.

Chủ nghĩa xã hội càng thắng lợi,

Hòa bình thống nhất quyết thành công.

Mồng một Tết Nhâm Dần, bài Thơ mừng năm mới của Bác đăng trên Báo Nhân dân số 2876 ngày 5-2-1962.

Sáng mồng một Tết, Bác đến chúc Tết tại công trường xây dựng Nhà máy bê tông đúc sẵn Chèm, Hợp tác xã nông nghiệp Đại Thắng (huyện Từ Liêm) và một số đơn vị bộ đội ở Hà Nội. Người chúc mọi người năm mới vui vẻ, mạnh khỏe, đoàn kết, thi đua tăng năng suất, giành vụ sản xuất Đông xuân thắng lợi.

Chiều, Người đến thăm Phòng trưng bày văn hóa và dự cuộc ngâm thơ mừng Xuân của các cụ phụ lão và các văn nghệ sĩ, tổ chức tại Văn miếu (Hà Nội). Người mừng tuổi các cụ hai câu thơ:

Tuổi già nhưng chí không già,

Góp phần xây dựng nước nhà phồn vinh. (1)

Bài thơ Thướng sơn tròn 80 năm

Khi về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng (28-1-1941), do điều kiện công tác và giữ bí mật, Bác phải dời chỗ ở và làm việc nhiều nơi. Ngày 24-6-1942, Người dọn lên một ngọn núi thuộc vùng núi Lũng Dẻ (Cao Bằng) và ở đây đến tháng 8-1942. Trong thời gian này, Người chỉ đạo in và phát hành Báo Việt Nam Độc Lập để tuyên truyền chuẩn bị tổng khởi nghĩa. Tức cảnh, Người làm bài thơ Thướng sơn rồi viết lên vách núi:

Phiên âm:

Thướng sơn

Lục nguyệt nhị thập tứ

Thướng đáo thử sơn lai

Cử đầu hồng nhật cận

Đối ngạn nhất chi mai

Dịch thơ:

Lên núi

Hai mươi tư tháng sáu

Lên ngọn núi này chơi

Ngẩng đầu: mặt trời đỏ

Bên suối một nhành mai

(Tố Hữu dịch) (2)

Lên núi

Ngày hăm tư tháng sáu

Lên đến ngọn núi này

Thấy gần mặt trời đỏ

Bờ trước một nhành mai

(Nguyễn Thế Nữu dịch) (3)

Năm nay, Thướng sơn tròn 80 năm. Bản dịch thơ của Nguyễn Thế Nữu thể hiện đúng hoàn cảnh ra đời và nội dung nguyên bản chữ Hán. Bài thơ toát lên cảm xúc, ý nghĩ của tác giả khi vừa lên ở ngọn núi Lũng Dẻ: Cách mạng từ khi Đảng ra đời, đã trải qua biết bao gian khổ hy sinh, giờ đây đang tiến đến mục tiêu giành lại độc lập tự do; ánh thái dương dần xóa tan bóng đêm nô lệ, mùa xuân hạnh phúc của dân tộc gần kề. Bài thơ Thướng sơn là bài thơ chữ Hán đầu tiên khi Bác Hồ về nước và cũng là một trong những dự báo của Người về thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945. 

Bác Hồ tiên đoán về trận “Điện Biên Phủ trên không”

Cách đây tròn nửa thế kỷ (1972-2022), cuối tháng 12 năm 1972, quân và dân ta đã làm nên chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” lẫy lừng: bẻ gãy hoàn toàn cuộc tập kích 12 ngày đêm của không quân Mỹ bằng B52 và máy bay chiến thuật xuống Hà Nội, Hải Phòng và các vùng phụ cận; bắn rơi 81 máy bay, trong đó có 34 chiếc B52; bắt 43 phi công, trong đó có 32 người lái B52.

Nhân tố làm nên chiến thắng này là đường lối chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân, huy động sức mạnh toàn dân đánh giặc; trong đó, lực lượng phòng không - không quân (Bộ đội tên lửa SAM2, máy bay chiến đấu MIG21, pháo cao xạ, các trận địa ra-đa,…) đóng vai trò nòng cốt, chủ lực trực tiếp làm nên chiến thắng. Các chiến sĩ của ta đã sử dụng các phương tiện, vũ khí này với tinh thần hết sức dũng cảm, trí tuệ và thông minh để “vạch nhiễu tìm thù”, tiêu diệt địch ngay trên không trung.

Phố Khâm Thiên (Hà Nội) bị máy bay B52 đánh bom ngày 26-12-1972.Ảnh: TTXVN

Nhưng cần nhấn mạnh rằng chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” bắt nguồn từ Bác Hồ và Đảng ta có tầm nhìn chiến lược, dự báo chính xác về việc Mỹ đưa B52 tham chiến ở Việt Nam.

Từ năm 1962, khi đồng chí Phùng Thế Tài nhận chức Tư lệnh Bộ đội phòng không, Bác Hồ đã hỏi ông: “Chú có biết gì về máy bay B52 chưa?”. Ngày 18-6-1965, Mỹ đưa 30 chiếc B52 từ đảo Guam (Thái Bình Dương) đến rải thảm căn cứ cách mạng ở huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương. Đây là lần đầu tiên máy bay B52 được sử dụng trong chiến tranh Việt Nam và cũng là lần đầu tiên trên thế giới. Một tháng sau, ngày 19-7-1965, nói chuyện với bộ đội phòng không - không quân, Bác Hồ khẳng định: “Dù đế quốc Mỹ có lắm súng nhiều tiền. Dù chúng có B57, B52 hay Bê gì đi chăng nữa ta cũng đánh. Từng ấy máy bay, từng ấy quân Mỹ, chứ nhiều hơn nữa ta cũng đánh, mà đã đánh là nhất định thắng”. Năm 1966, lần đầu tiên Mỹ đưa máy bay B52 ném bom trên lãnh thổ miền Bắc tại đèo Mụ Giạ (phía Tây tỉnh Quảng Bình); sau đó, mở rộng ra nhiều nơi khác. Đại tá Đặng Tính, Chính ủy Quân chủng Phòng không - Không quân được mời lên gặp Bác; Bác dặn: “Máy bay B52 đã ném bom miền Bắc. Phải tìm cách đánh cho được B52. Nhiệm vụ này Bác giao cho các chú phòng không - không quân”.

Đặc biệt, tại ngôi nhà sàn vào một tối mùa Xuân năm 1968, Bác Hồ nói với đồng chí Phùng Thế Tài, lúc đó là Phó Tổng tham mưu trưởng: “Sớm muộn đế quốc Mỹ cũng sẽ đưa B52 ra ném bom Hà Nội rồi có thua mới chịu thua (…). Ở Việt Nam, Mỹ nhất định thua, nhưng nó chỉ chịu thua sau khi thua trên bầu trời Hà Nội”.

Từ những lời dự báo và chỉ dạy của Bác Hồ, Quân chủng Phòng không - không quân chỉ đạo các trung đoàn tên lửa vừa đánh B52, vừa tổng kết kinh nghiệm, hình thành cuốn sách mang tên Cách đánh B52 của bộ đội tên lửa, thường gọi là Cẩm nang bìa đỏ. Cuốn sách được phác thảo đầu tiên năm 1967 tại chiến trường máu lửa Vĩnh Linh, hoàn thành trong những tháng đánh B52 vào giữa năm 1972 và được thảo luận tại hội nghị ngày 31-10-1972. Hội nghị khẳng định: “Chúng ta có thể bắn rơi tại chỗ B52”. Đồng thời, từ 27-2-1968, Quân chủng Phòng không - không quân đã xây dựng Phương án đánh trả cuộc tập kích chiến lược đường không bằng B52 của Mỹ, bảo vệ Hà Nội, Hải Phòng; đến tháng 11-1972, phương án đánh B52 trên bầu trời Hà Nội được hoàn chỉnh. Như vậy, cuộc chiến đấu với B52 trong 12 ngày đêm Giáng sinh 1972 được chuẩn bị hết sức chu đáo từ 5 năm trước và hoàn tất trước khi vào trận (4).

Máy bay B52 bị bắn rơi đêm 26-12-1972 trên bầu trời Hà Nội. Ảnh: TTXVN

Chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” làm cho Mỹ “chịu thua sau khi thua trên bầu trời Hà Nội” đúng như dự báo của Bác Hồ trước đó 4 năm, buộc chúng phải ký Hiệp định Paris, rút quân xâm lược về nước, tạo tiền đề cho đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

* * *

Mùa Xuân lại về. Nắng xuân hồng ấm, hoa xuân rực sắc. Sức xuân dồi dào, tình xuân nồng thắm. Tin xuân cát tường. Sóng đại dịch Covid-19 đã đi qua, dịch tình được kiểm soát. Nhưng những giá trị sáng lên từ cơn nguy khốn ấy sẽ mãi mãi trường tồn: Trong mọi giai đoạn, hoàn cảnh, Đảng luôn đặt lợi ích của Tổ quốc và Nhân dân lên trên hết. Vừa phát triển kinh tế vừa phòng, chống dịch bệnh, bảo đảm tính mạng, bình an, cơm áo cho người dân, quyết không để một ai đói rét. Những người ở tuyến đầu, đặc biệt là “chiến sĩ áo trắng” của ngành y tế, thật xứng đáng là những “anh hùng thầm lặng” trong cuộc chiến chống dịch, có người đã hy sinh. Nơi nào dân cần do khốn khó, nơi đó có quân đội, công an. Càng khó khăn, Nhân dân ta càng đoàn kết, thương yêu, đùm bọc, giúp nhau để vượt qua.

Với niềm tự hào và tri ân ấy, chúng ta bước vào năm 2022 cùng với lời thơ Bác Hồ chúc mừng năm mới Nhâm Dần cách đây tròn 60 năm: “Sức triệu người hơn sóng Biển Đông”!

———————————

(1) Viện Hồ Chí Minh: Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử tập 8 1961-1963, Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, trang 174, 190-192

(2) Hoàng Tranh: Thơ chữ Hán Hồ Chí Minh - Chú thích - Thư pháp, Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005, trang 25-26

(3) Nguyễn Thế Nữu: Thưởng thức và chú dịch thơ chữ Hán Hồ Chí Minh, Khoa học xã hội, Hà Nội, 2005, trang 109-110

(4) Theo Lưu Trọng Lân: “Điện Biên Phủ trên không” chiến thắng của ý chí và trí tuệ Việt Nam, Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2002; Trung tướng Trần Nhẫn: Hà Nội Điện Biên Phủ trên không, Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2004; Trung tướng Hoàng Văn Khánh: Đánh thắng B.52, Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2004    

TRẦN THƯ TRUNG