Cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân năm 1968: Cú sốc đối với dư luận Mỹ

Đối với nhiều người dân Mỹ, cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân năm 1968 có một ý nghĩa chiến lược và là bước ngoặt trong cuộc chiến của Mỹ ở Việt Nam.

Chiến dịch Mậu Thân năm 1968 hay còn được gọi là Tổng công kích - tổng khởi nghĩa Tết Mậu Thân 1968 ở Việt Nam là một sự kiện ghi hằn dấu ấn không thể nào quên trong lòng những người dân Mỹ, đặc biệt là những người yêu chuộng hòa bình và những tổ chức, cá nhân phản chiến.

Những người biểu tình đòi chấm dứt chiến tranh tại Việt Nam trước cửa Đại hội toàn quốc Đảng Dân chủ Mỹ tại Chicago năm 1968 - Ảnh: Arthur Rothstein

Nathaniel James, một nhà hoạt động vì hòa bình, chia sẻ: “Phong trào phản đối chiến tranh đang bắt đầu lan rộng nhanh chóng nhưng chỉ thực sự bùng nổ sau cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân 1968. Sự kiện này là bằng chứng cho thấy cuộc chiến tranh ở Việt Nam không phải dành cho người dân Mỹ. Nó cũng chứng minh nước Mỹ có thể sẽ thua và sẽ không đạt được gì cả”.

Chiến dịch Mậu Thân là lần đầu tiên trong lịch sử một cuộc chiến tranh được lên sóng truyền hình trực tiếp khắp thế giới. Trước đó, người dân nước Mỹ chỉ biết tới chiến tranh Việt Nam qua những bài báo, những đoạn phim tài liệu được "định hướng" một cách khéo léo khiến người dân Mỹ vẫn tin rằng cuộc chiến Việt Nam chỉ đơn giản là một chuyến "du lịch tới miền rừng rậm nhiệt đới", đúng như lời các sỹ quan tuyên truyền của Mỹ "quảng cáo" khi họ chiêu mộ thanh niên Mỹ gia nhập quân đội để tham chiến ở Việt Nam.

Đến khi chiến dịch Tết Mậu Thân năm 1968 nổ ra, người dân Mỹ mới "bàng hoàng" nhận ra rằng "chuyến du lịch" này lại là một chuyến đi không khác nào "du lịch mạo hiểm".

Giáo sư Sử học Mỹ Larry Berman đã từng nói “Tết Mậu Thân là một bước chuyển mang tính quyết định, chấm dứt leo thang chiến tranh Việt Nam. Người Mỹ sử dụng cụm từ “khủng hoảng lòng tin”. Cuộc tiến công bộc lộ cho người Mỹ thấy rằng, toàn bộ cuộc chiến này dựa trên cơ sở của một lời dối trá”.

Mark Bowden, tác giả cuốn sách Huế 1968: bước ngoặt trong cuộc chiến của Mỹ ở Việt Nam, cho biết: “Cuộc Tổng tiến công Tết Mậu thân và chiến sự ở Huế thực sự là một cú sốc đối với dư luận Mỹ. Và không chỉ ở Huế mà còn hàng trăm thành phố khác ở miền nam Việt Nam bị tiến công. Những hình ảnh và thông tin về diễn biến ở đó đã thực sự thay đổi thái độ của người dân Mỹ đối với cuộc chiến ở Việt Nam. Phong trào phản đối chiến tranh đã thực sự bùng nổ sau cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân. Tôi và nhiều người đều cho rằng chính quyền và quân đội đã lừa dối người dân Mỹ lúc đó’.

Cuộc chiến này dữ dội hơn rất nhiều lần những gì người Mỹ tưởng tượng. Chiến dịch Mậu Thân nổ ra đúng lúc trình độ khoa học kỹ thuật của các "nhà đài" ở Mỹ đạt đến đỉnh cao nhất với công nghệ truyền hình trực tiếp ngay từ hiện trường. Những hình ảnh thảm khốc về cuộc chiến tranh Việt Nam xưa nay vốn vẫn bị giới truyền thông Mỹ cố gắng hạn chế đăng tải nay đã được lột tả một cách trần trụi qua các đoạn phim truyền hình trực tiếp từ hiện trường, đưa tới cho khán giả Mỹ và toàn thế giới những hình ảnh thật nhất, chưa hề qua kiểm duyệt.

Đối với nhiều người dân Mỹ, ngay cả những người đã từng trực tiếp chứng kiến cuộc Tổng tiến công và nổi dậy năm 1968 đều cho rằng sự kiện này mang tính bước ngoặt trong cuộc chiến của Mỹ ở Việt Nam.

Đại tá Charles Krohn, cựu sỹ quan tình báo Mỹ và tác giả của một cuốn sách về cuộc chiến ở Huế trong chiến dịch Tết Mậu Thân năm 1968 cho rằng: “Chiến dịch Tết Mậu Thân có một ý nghĩa chiến lược vì nó làm giảm sự ủng hộ của người dân Mỹ đối với cuộc chiến ở Việt Nam. Đây được coi là một thất bại lớn đối với chúng tôi. Thời điểm đó các phương tiện truyền thông đưa tin từ Sài Gòn rằng cuộc chiến ở Việt Nam đang diễn ra tốt đẹp giống như đang ở cuối đường hầm, rằng các kế hoạch đều đang diễn ra suôn sẻ.

Tuy nhiên, khi quân đội bắc Việt Nam tiến công, bao vây và chiếm đóng Huế trong vòng 1 tháng thì đó là bằng chứng cho thấy những gì Mỹ tuyên truyền trước đó được coi là lừa dối và gây bức xúc đối với người dân. Tôi cho rằng, chiến dịch ở Huế có thể là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong cuộc chiến ở Việt Nam”.

Sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy năm 1968, cuối cùng, phía Mỹ đã phải chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và đơn phương ngừng đánh phá miền Bắc từ vĩ tuyến 20 trở ra. Rõ ràng, về mặt chiến lược, Mỹ đã thua đau trong trận này khi cả nước Mỹ đứng lên phản đối cuộc chiến phi nghĩa này.

Theo Phạm Huân-Vũ Hợp/vov.vn