Người Vị Thanh và mối quan hệ ngoài xã hội

Quá trình cộng cư, giao thoa giữa 3 dân tộc Kinh - Khmer - Hoa, người Vị Thanh đã mở rộng mối quan hệ xã hội, đoàn kết chung tay, chung lòng, quyết chí lập nghiệp. Để rồi, làm nên nhiều giá trị từ quá trình mở đất, kháng chiến giữ đất; xây dựng và phát triển quê hương.

Sống tình cảm, thật thà, bình dị, hào sảng và hiếu khách là những đặc tính của người dân vùng đất Vị Thanh - Hỏa Lựu.

Qua bao phen gian nan, thử thách, hiểm nguy, phải chống lại với thiên nhiên khắc nghiệt, nguy cơ thú dữ - người Vị Thanh đã nỗ lực khẩn hoang, mở đất, lập làng, kết nối chòm xóm, xây dựng gia đình. Để rồi khi hữu sự, sẵn sàng xả thân vì nước, bảo vệ quê hương bằng lẽ sống nhân nghĩa ở đời. Tiếp bước sang thời hòa bình, xây dựng - người Vị Thanh tiếp tục đứng lên bằng đôi chân, bằng con tim, khối óc, chung sức đưa xứ sở vượt khó, phát triển đi lên.

Có thể nói, sự nếm trải qua gian nan, thử thách đã hình thành những đặc tính cơ bản của người Vị Thanh từ xa xưa đến nay như tính cần cù, siêng năng, sáng tạo trong lao động. Từ buổi đầu khẩn hoang, lập nghiệp, người Vị Thanh phải chịu đựng bao vất vả, lao động cần cù, khai phá rừng hoang, nỗ lực cấy trồng.

Đặc biệt là sự sáng tạo lề lối canh tác, ứng dụng công cụ sản xuất. Đất rừng Hỏa Lựu - Vị Thanh nhiều phèn mặn nặng nề, muốn trồng được lúa, phải ra sức đưa nước ngọt về; tính toán thật kỹ phương pháp nhứt nước, nhì phân, tam cần, tứ giống, mới có được thành quả. Những rẫy khóm, rẫy mía phát triển cho tới ngày nay, đã minh chứng cho trí thông minh, sức sáng tạo của người Vị Thanh.  

Lòng yêu nước, gắn bó với vận mệnh quê hương, là đặc tính cơ bản nhất, hình thành nên giá trị, bề dày văn hóa giữ đất của bao thế hệ tiền nhân trên đường khai sơn phá thạch; rồi quyết lòng bảo vệ từng tấc đất, ngọn rau. Sống trong vùng địch tạm chiếm qua nhiều giai đoạn lịch sử, nhưng người Vị Thanh vẫn một lòng thương quê, mến nước.

Khi có Đảng lãnh đạo, kháng chiến trường kỳ bao người nhất tề đứng lên, sát cánh cùng Đảng đánh đuổi quân xâm lược. Dù phải nằm gai nếm mật, chịu biết bao gian khổ hy sinh, dù bị dồn nén trong khu trù mật, trong ấp chiến lược, dưới mưa bom bão đạn quân thù,... Nhưng người Vị Thanh vẫn không khuất phục, mà kiên cường đấu tranh cho tới ngày toàn thắng.

Đặc tính trọng nghĩa khinh tài, trọng chữ tín, đã hàm chứa, tạo nên cốt cách người Vị Thanh. Trong ứng xử luôn đề cao tính nhân đạo, tính nhân văn. Thái độ nghĩa khí luôn coi trọng chữ tín, sống có lý tưởng theo lẽ phải không vì đồng tiền, giàu sang cám dỗ mà đánh mất lương tri. Nhờ vậy, trong quá trình mở đất, bảo vệ xứ sở, sản xuất, kinh doanh luôn gặt hái thành công.

 Sống tình cảm, thật thà, bình dị, hào sảng và hiếu khách là đặc tính, lối ứng xử thường nhật của người Vị Thanh. Trong giao tiếp, quan hệ với mọi người, họ không gian dối, cầu cao, kẻ cả; mà sẵn lòng làm việc nghĩa, dù tốn hao tiền bạc.

Nhiều người cao niên kể rằng: Thời Pháp thuộc, dù có một số địa chủ, hương chức làng theo Tây, hà khắc, bóc lột tá điền; nhưng cũng không ít địa chủ sống chan hòa, nhân đạo giúp đỡ người nghèo khó; không thể hiện quan cách. Do đó, khi cách mạng tháng Tám thành công, nhiều người trong giới địa chủ, hương chức được chính quyền cách mạng sử dụng trong bộ máy chế độ mới. Trong cuộc sống thường nhật, tính hiếu khách của người Vị Thanh luôn thể hiện. Đang bận bịu với ruộng, vườn, nghe khách tới, thì sẵn sàng gác lại công việc để lo tiếp đãi nồng hậu.

Gắn bó với chòm xóm, đoàn kết cộng đồng: Ngay thời mở đất, sự gắn bó giữa gia đình này với gia đình khác đã như bà con ruột thịt nhất cận thân, nhì cận lân, tối lửa tắt đèn có nhau. Mối quan hệ này càng thể hiện rõ ở việc tương thân tương ái. Thử hỏi, trong hoàn cảnh rừng thiêng nước độc, thú dữ bốn bề, nếu không có mối quan hệ hỗ trợ của chòm xóm, làm sao người khẩn hoang tồn tại được giữa đất lạ, quê người? Lòng hiếu khách, mến khách đã làm người thân, người sơ càng gần nhau. Họ kết chặt tình đệ huynh, nghĩa sui gia,...

Sự gắn bó, không chỉ trong cộng đồng mỗi dân tộc, mà còn thể hiện tình đoàn kết giữa 3 dân tộc: Kinh - Khmer - Hoa. Họ truyền dạy cho nhau kỹ thuật ăn ong, bẫy thú, làm ruộng, làm rẫy, mua bán... Khi có biến, mọi người cùng đứng về phía chính nghĩa, chiến đấu chống kẻ thù chung.

Ngày lễ kỳ yên đình làng người Việt, Ok-Om-Bok của người Khmer, cúng chùa Ông Bổn của người Hoa. Các dân tộc trên địa bàn cùng rủ nhau tới cúng bái, vui chơi,... Nhìn chung, các đặc tính của người Vị Thanh, chính là sự kế thừa, hòa quyện trong tính cách chung của người Nam bộ, nên rất dễ gần gũi, dễ hòa đồng. Vì vậy, công việc hợp tác sản xuất, làm ăn, kinh doanh khá thuận lợi.

VỊ THANH