Vang mãi hào khí 23-9

“Mùa thu rồi ngày hăm ba, ta đi theo tiếng kêu sơn hà nguy biến. Rền khắp trời lời hoan hô, dân quân Nam nhịp chân tiến ra trận tiền...”, những lời ca trong bài hát “Nam bộ kháng chiến” dù đã trôi qua 75 năm (23-9-1945) nhưng luôn gợi lại cho chúng ta nhớ về một giai đoạn quật khởi của vùng đất Nam bộ “Thành đồng Tổ quốc”. Mùa thu năm ấy luôn là niềm tự hào, là một mùa thu đặc biệt đưa Nhân dân ta từ thân phận của một kẻ nô lệ, bị mất nước trở thành người làm chủ đất nước.

Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời đã mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc sau hơn 80 năm bị dày xéo dưới ách đô hộ của thực dân Pháp. Tuy nhiên, ngay sau khi giành được độc lập (2-9-1945), chính quyền non trẻ của chúng ta ở trong tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”, phải đối mặt với biết bao khó khăn: diệt giặc đói, diệt giặc dốt, lại phải đối phó với thù trong giặc ngoài. Đặc biệt, ngay trong ngày mít-tinh mừng độc lập của người dân Sài Gòn, một số tên Pháp đã xả súng vào dòng người làm gần 50 đồng bào ta chết và bị thương. Kể từ đó, được Phái bộ Anh che chở, Pháp ráo riết chuẩn bị đánh chiếm Sài Gòn. Phái bộ Anh đòi ta phải giải tán dân quân, tự vệ, đòi quản lý cảng Sài Gòn và xưởng Ba Son, đòi ta rút hết lực lượng vũ trang ra ngoài thành phố, rời khỏi trụ sở Ủy ban nhân dân Nam Bộ, để họ trao lại cho Pháp...

Tuy nhiên, với bản chất xâm lược, hòng cướp nước ta một lần nữa, thực dân Pháp đã ráo riết tập hợp hơn 4.000 lính Pháp và Pháp kiều có vũ trang, lại được sự bảo đảm tiếp tay của lữ đoàn quân Anh - Ấn và khoảng 5.000 quân Nhật, đêm 22, rạng ngày 23-9, quân Pháp nổ súng đánh chiếm những địa điểm trọng yếu của chính quyền cách mạng ở Sài Gòn, mở đầu cho cuộc chiến tranh xâm lược nước ta lần thứ 2... Chúng đã buộc Nhân dân ta phải cầm súng để bảo vệ nền độc lập tự do vừa mới giành được từ tay Nhật.

Không được hưởng không khí tự do, nhưng niềm vui chung của cả nước trong ngày độc lập chính là nguyên khí thổi bùng lên ngọn lửa đấu tranh trong mỗi người dân Nam bộ “thành đồng”. Quân và dân Nam bộ, mở đầu là Sài Gòn - Chợ Lớn đã nhất tề đứng dậy, thay mặt Nhân dân cả nước mở đầu cuộc kháng chiến... Một lần nữa, họ lại kiên cường đứng lên chống Pháp. Dù thời gian chuẩn bị rất ngắn, chưa đầy một tháng và chỉ với vũ khí chủ yếu là gậy tầm vông, ngay từ đêm 22-9, quân và dân Sài Gòn đã anh dũng đối mặt với vũ khí tối tân của địch, các đơn vị bảo vệ trụ sở Ủy ban nhân dân, trụ sở tự vệ, nhà bưu điện... đã chiến đấu đến viên đạn cuối cùng.

Sáng ngày 23-9, Xứ ủy Nam kỳ, Ủy ban kháng chiến và đại diện Tổng bộ Việt Minh đã nhất trí tán thành chủ trương phát động kháng chiến và thông qua bản hiệu triệu quân dân Nam bộ đứng lên đánh trả địch. Dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Nam kỳ, trong suốt hạ tuần tháng 9, với tất cả những gì mình có, Nhân dân đã chống trả địch với các hình thức đa dạng, phong phú như: đốn cây cối, vứt đồ đạc ra đường để ngăn bước tiến của địch, các đội thanh niên xung kích phối hợp chiến đấu với lực lượng vũ trang, đột nhập vào đồn địch, chặn đường tiếp tế của địch…

Quyết tâm kháng chiến của Xứ ủy và Ủy ban kháng chiến Nam Bộ đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thường vụ Trung ương Đảng nhất trí. Sáng 24-9, Chính phủ ra hiệu triệu đồng bào cả nước đứng lên tiêu diệt hết bè lũ xâm lăng để giữ gìn nền độc lập cho nước nhà. Ngày 26-9, Hồ Chủ tịch gửi thư cho đồng bào cả nước để kêu gọi kháng chiến, kêu gọi đồng bào giúp đỡ các chiến sĩ cách mạng. Hưởng ứng lời kêu gọi của Thường vụ Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, khắp các địa phương Bắc - Trung - Nam sục sôi hướng về Nam bộ “Cương quyết giành độc lập”, “Ủng hộ cuộc kháng chiến anh dũng của đồng bào Nam bộ”, phát động “Quỹ ủng hộ Nam bộ”, thanh niên nô nức tòng quân, các chi đội Nam tiến gấp rút lên đường vào Nam chiến đấu...

Với sức mạnh đoàn kết của cả dân tộc, được sự chỉ đạo đúng đắn, kịp thời của Đảng, trải qua một tháng bao vây tiêu hao, ngăn chặn địch trong thành phố, chiến đấu trong điều kiện rất không cân sức, lực lượng vũ trang Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định đã tiêu biểu cho tinh thần quyết chiến của dân tộc Việt Nam.

Miền Nam thành đồng đã đi đầu trong sự nghiệp kháng chiến, ngăn chặn một bước sự xâm lược của thực dân Pháp, đánh đòn đầu tiên vào âm mưu và hành động đánh nhanh thắng nhanh của chúng ở miền Nam, kéo dài thời gian để chúng ta chuẩn bị mọi mặt cho cuộc kháng chiến lâu dài mà chúng ta biết là không thể tránh khỏi. Và khi thực dân Pháp lấn tới, muốn gây chiến cướp nước ta lần nữa, khi ta đã chuẩn bị tương đối đầy đủ về lực lượng và khi hòa bình không giữ nổi nữa, ngày 19-12-1946, Bác Hồ đã ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến “Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta đã nhân nhượng, nhưng chúng ta càng nhân nhượng thì thực dân Pháp càng lấn tới. Vì chúng âm mưu muốn cướp nước ta một lần nữa. Không, chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ. Hỡi đồng bào cả nước hãy đứng lên…”. Và Nhân dân cả nước dốc hết sức mình bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ chống Pháp mấy mươi năm gian khổ.

Với tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí đấu tranh bất khuất của quân dân miền Nam, bằng những vũ khí thô sơ như: tầm vông, mã tấu, Nhân dân miền Nam đã đứng dậy kháng chiến chống Pháp, bảo vệ non sông yêu dấu. Và thành quả ngọt ngào của 30 năm chiến đấu kiên cường với biết bao hy sinh, gian khổ, Nhân dân miền Nam nói riêng, Nhân dân cả nước nói chung đã lập nên chiến công chói lọi, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Ngày nay, phát huy tinh thần quật khởi, truyền thống đoàn kết, vượt mọi khó khăn của dân tộc, mỗi người dân chúng ta cùng chung sức đồng lòng, quyết đem tất cả sức lực, trí lực để cùng nhau xây dựng một đất nước Việt Nam giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc năm châu như lời Bác Hồ kính yêu hằng mong ước.

PHẠM QUỲNH