Vị Thanh: Hình thành và phát triển: Quân và dân Vị Thanh đập tan âm mưu bình định mới của địch

Giai đoạn 1967-1970, lực lượng của địch tại thị xã Vị Thanh bị ta tiến công quyết liệt, do đó địch điên cuồng phản kích ác liệt và chúng lại tiến hành âm mưu bình định với kế hoạch mới và toàn diện.

Khu vực giai đoạn năm 1972, Mỹ - ngụy lập hậu cứ 406, nay thuộc phường V, thành phố Vị Thanh.

Năm 1970, địch tăng cường ở thị xã Vị Thanh có lúc quân số thường xuyên lên đến trên 2.000 tên, bao gồm bảo an, cảnh sát, dân vệ, biệt kích,… Chung quanh thị xã, địch đóng 8 đồn và xây dựng 3 lô cốt. Địch tiến hành càn quét bắn phá vùng ven thị xã và các vùng nông thôn sâu xung quanh nhằm ngăn chặn hoạt động của ta.

Để phá tan kế hoạch bình địch mới của địch, nhiệm vụ của Đảng bộ quân dân thị xã Vị Thanh đặt ra là: Ra sức phát huy thắng lợi, khắc phục thiếu sót, tiến hành xây dựng lực lượng, giữ vững phong trào ở nội ô và vùng ven, kết hợp toàn diện nhằm đánh bại kế hoạch bình định của địch.

Tháng 3-1970, Đại đội biệt động 2 của thị xã đã linh hoạt, mưu trí luồn sâu vào ấp Vị Hòa, diệt tên Mài, liên toán trưởng phòng vệ dân sự tại cống I. Tháng 5-1970, bọn lính đồn Mười Thước đi lùng sục bị ta phục kích tiêu diệt tên Cho, Trưởng đoàn và một số tên lính, thu nhiều súng. Sau đó, địch điều động 1 đại đội biệt kích và 1 đại đội vũ trang, chiêu hồi đánh ra vùng ven thị xã. Lực lượng an ninh vũ trang thị xã phối hợp với Tiểu đoàn 307 của khu đã chặn đánh tại kinh Ông Thọ, xã Vĩnh Hòa Hưng, tiêu diệt và làm bị thương khoảng 100 tên, thu 11 súng các loại, 1 máy PRC và nhiều đạn dược.

Tháng 9-1970, lực lượng an ninh thị xã đã tổ chức diệt tên Chức. Đây là một tên đầu hàng phản bội rất ác ôn, đã 2 lần may mắn thoát chết. Lần thứ ba, ta cử 6 đồng chí an ninh vũ trang do đồng chí Võ Hoàng Minh chỉ huy, hóa trang làm cảnh sát dã chiến, vượt qua 2 lô cốt dân vệ, đến chợ Vị Tín khoảng 18 giờ. Trời vừa chập tối, lực lượng ta nổ súng diệt tại chỗ 7 tên, bắt sống 5 tên, trong đó có tên Chức.

Tuy bị thất bại ở các chiến trường lân cận, nhưng bọn địch ở thị xã Vị Thanh vẫn tiến hành đánh phá ta một cách quyết liệt. Địch đã càn quét nhiều lần ở vùng ven, có phi cơ, phi pháo bắn yểm trợ, thường bắn pháo vào căn cứ của ta ở Ba Voi, đưa quân càn quét nội ô và các vùng lân cận. Lập thêm 3 toán phòng vệ dân sự, đưa 95 tên bình định tại Chương Thiện.

Trước tình hình mới, quân dân thị xã đã mở 10 cuộc tấn công vũ trang, diệt 3 đại úy, 1 phó đoàn bình định, làm bị thương 17 tên, bắt sống 13 tên.  Ngày 11-11-1970, ta đã sử dụng 1 quần chúng cơ sở vận động và bắt mối 1 binh sĩ ở đồn Ba Qui. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Năm Thanh, Phó Ban Binh vận Thị xã ủy, chỉ trong 20 ngày vận động, kết hợp với lực lượng vũ trang, binh sĩ trên lợi dụng lúc địch ra khỏi đồn đã khởi nghĩa diệt 1 tên ác ôn, cướp đồn giữa ban ngày, thu 43 súng, trên 17.000 viên đạn, cùng toàn bộ quân trang quân dụng.

 Suốt trong năm 1970, lực lượng vũ trang thị xã đã đánh giá 45 trận, diệt 280 tên, làm bị thương 165 tên, bắt sống 20 tên địch, thu 36 súng các loại, bắn cháy và phá hủy 6 trực thăng, 2 xe quân sự. Tấn công bức rút đồn Nàng Chăn, Mười Thước, mở ra một lõm căn cứ sát nội ô thị xã về hướng Tây Bắc.

Cuối năm 1970, Mỹ - ngụy ngày càng bị cô lập về chính trị, khó khăn về kinh tế và tài chính, buộc Mỹ phải rút dần quân khỏi miền Nam. Kế hoạch bình định nông thôn của chúng trở nên bấp bênh. Nhằm phát huy thắng lợi của Đảng bộ, dân quân thị xã Vị Thanh tiếp tục tiến công địch.

Trong 3 tháng đầu năm 1971, Đội biệt động thị xã và du kích vùng II phối hợp với K51, Đoàn 6 của khu đánh bọn trung đoàn 31 đi chi viện cho đồn Mười Thước. Kết quả trận đánh, ta diệt gọn 1 trung đội đi đầu gồm 27 tên, thu nhiều súng đạn. Đầu năm 1971, địch tăng cường phát quang địa hình bằng chất độc hóa học và bằng bom pháo nhằm không cho ta còn nơi trú ẩn để chúng tiêu diệt. Để làm thất bại âm mưu của địch, tháng 5-1971, khi địch đang phát quang địa hình tại ấp 7, xã Vĩnh Hòa Hưng, lực lượng vũ trang thị xã tổ chức đánh tiêu diệt 17 tên, trong đó có tên Bảy Khanh là trưởng xã Hòa Thuận đang dẫn bọn dân vệ tham gia phát quang địa hình tại đây.

Tháng 10-1971, ta bố trí lực lượng nhỏ luồn sâu vào ấp Mỹ Tân, xã Hỏa Lựu diệt tên Lương. Đây là một tên đầu hàng phản bội rất nguy hiểm.

Bị thất bại liên tiếp trong kế hoạch bình định nông thôn, đế quốc Mỹ đã tập trung mọi khả năng đưa cuộc chiến tranh đến mức độ ác liệt nhất trên toàn chiến trường miền Nam với hy vọng giành thắng lợi bằng chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh.

Đối với địch ở thị xã Vị Thanh, năm 1972, chúng củng cố và mở rộng căn cứ ở nội ô. Dời chi khu Đức Long từ Nàng Mau về lộ 62, lập hậu cứ 406, dồn quân bắt lính, mở thêm nhiều trạm cảnh sát và hành quân cảnh sát liên tục để tra xét nhằm ngăn chặn ta tiến công vào thị xã và phá hoại cơ sở ta.

Đầu năm 1972, địch tuyên bố rằng, chúng đã hoàn thành cơ bản kế hoạch bình định, kiểm soát được nhân dân, loại trừ gần hết cộng sản và tổ chức được lực lượng phòng vệ dân sự trong nhân dân. Để mừng thành tích trên, chúng tổ chức cuộc mít-tinh lớn trước cổng tòa hành chính tỉnh Chương Thiện với sự tham dự của gần 4.000 tên phòng vệ dân sự và có tên Phan Quang Đáng là Quốc vụ khanh đại diện cho chính quyền Sài Gòn. Lúc này, ta nã pháo vào làm cho đám phòng vệ dân sự bỏ chạy tán loại, còn tên Đáng phải chui xuống khán đài để ẩn náu, cuộc mít-tinh bị ngưng lại.

Tháng 3-1972, cơ sở nội tuyến của ta trong phòng vệ dân sự đang đóng ở đồn Cái Sình là anh Phan Văn Xiếu đã kết hợp với lực lượng vũ trang ta bên ngoài khởi nghĩa diệt 6 tên, bắt 12 tên, thu 52 súng các loại và nhiều đạn dược. Ta phá hủy được đồn Cái Sình, tiêu diệt được chốt 1 trên đường từ Vị Thanh đi Hỏa Lựu.

Ngày 24-4-1972, địch đưa quân từ thị xã Vị Thanh đi tái chiếm yếu khu Quang Phong (xã Phương Bình, huyện Phụng Hiệp) đã bị tiểu đoàn Tây Đô I chặn đánh diệt hàng trăm tên, buộc địch phải rút chạy.

Mũi binh vận cũng hoạt động mạnh, từ tháng 4 đến tháng 7-1972, ta đã vận động làm tan rã 326 tên địch, trong đó có 3 toán phòng vệ dân sự gồm 35 tên.

Tính cả trong năm 1972, lực lượng vũ trang thị xã đã đánh 103 trận lớn nhỏ, diệt 420 tên, làm bị thương 199 tên, bắt sống 18 tên, thu 98 súng, phá hủy 1 chiếc cầu, 2 xe quân sự và 2 khẩu pháo.

Thắng lợi của cuộc tiến công chiến lược năm 1972 của quân và dân thị xã Vị Thanh là thắng lợi của sức mạnh tổng hợp của đường lối chiến tranh nhân dân dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng bộ thị xã. Đây là bước nhảy vọt quan trọng của phong trào cách mạng thị xã từ sau Tết Mậu Thân 1968.

VỊ THANH