Xã an toàn khu - Từ chiến khu xưa đến điểm sáng phát triển hôm nay

Hậu Giang, vùng đất giàu truyền thống cách mạng, tự hào với 7 xã và thị trấn được Chính phủ công nhận là xã an toàn khu (ATK): Vĩnh Viễn A, Lương Tâm, Lương Nghĩa, Xà Phiên, thị trấn Vĩnh Viễn (huyện Long Mỹ); thị trấn Rạch Gòi và xã Thạnh Xuân (huyện Châu Thành A). Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, những địa phương này là căn cứ địa vững chắc của Đảng, nơi diễn ra các trận đánh ác liệt, góp phần làm nên chiến thắng lịch sử của dân tộc.

Tuyến đường nông thôn của vùng đất anh hùng Vĩnh Viễn A hôm nay được đầu tư xây dựng thông thoáng.

Trở lại các địa phương ATK trong những ngày tháng 4 lịch sử, ký ức về những chiến công vang dội vẫn sống động qua lời kể của các “nhân chứng sống”. Dù 50 năm đã trôi qua, nhiều người đã ra đi, số còn lại ở tuổi “xưa nay hiếm”, nhưng hoài niệm về những ngày tháng hào hùng vẫn ùa về, rõ nét như vừa xảy ra hôm qua.

50 năm sau ngày thống nhất đất nước, các xã, thị trấn ATK ở Hậu Giang vẫn lưu giữ ký ức oanh liệt về những trận đánh chống giặc ngoại xâm. Từ Thanh Thủy - Xẻo Giá đến đồn Doi, những câu chuyện từ “nhân chứng sống” tái hiện tinh thần “quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”.

Phá tan chiến thuật “trực thăng vận”

Đứng trước Bia chiến thắng Thanh Thủy - Xẻo Giá, ông Bùi Trung Bắc (81 tuổi), ngụ ấp 7, xã Vĩnh Viễn A, huyện Long Mỹ, không giấu được niềm tự hào. “Đây là một trong những trận đánh lớn nhất miền Tây Nam bộ, chỉ sau trận Chà Là ở Cà Mau. Chúng ta tiêu diệt hơn 350 tên địch, bắn rơi 13 trực thăng UH-1 và 2 máy bay F.105, làm thất bại chiến thuật “trực thăng vận” của Mỹ - ngụy”, ông Bắc khẳng định.

Ông Bùi Trung Bắc kể về trận đánh Thanh Thủy - Xẻo Giá.

Sinh ra trong gia đình giàu truyền thống cách mạng, chứng kiến người thân bị địch sát hại, năm 1959, ông Bắc thoát ly gia đình, tham gia kháng chiến. Đến năm 1966, ông được đề bạt làm Xã đội phó Vĩnh Viễn lúc bấy giờ. Trong thời gian công tác, ông cùng đơn vị thường xuyên phối hợp với bộ đội chủ lực tập kích địch, nhưng trận Thanh Thủy - Xẻo Giá năm 1967 để lại trong ông ký ức không thể nào quên.

Ông Bắc kể, sau thời gian tạm ngừng bắn để nghỉ Tết Nguyên đán 1967, chiều mùng 5 tết, 3 tiểu đoàn gồm 303, 306 và 309 của Trung đoàn 1, thuộc Sư đoàn 330 tập trung về đây để chuẩn bị tấn công địch. Nhưng sáng mùng 6 tết, địch bất ngờ đổ quân đánh lực lượng pháo binh của ta, cách vịnh Xẻo Giá vài cây số. Chiều cùng ngày, Tiểu đoàn 306 và 309 được điều động đi yểm trợ, còn Tiểu đoàn 303 ở lại.

Tuy nhiên, hai đại đội của Tiểu đoàn 303 lại được lệnh tập kích địch ở kênh Cái Dứa, cách đó vài cây số. Kết quả, tại căn cứ chỉ còn một đại đội, chủ yếu là binh sĩ già và quân y. Đến 7 giờ sáng mùng 7 tết, địch huy động 3 tiểu đoàn thuộc Trung đoàn 31 và Tiểu đoàn biệt động quân 44, nhảy dù xuống, chia nhiều mũi tấn công ta. Do quá bất ngờ, lực lượng ta rơi vào thế bất lợi.

Thế nhưng, với tinh thần “quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, đại đội còn lại của Tiểu đoàn 303 chống trả quyết liệt, cầm cự đến 17 giờ chiều cùng ngày. Qua đó, ta tiêu diệt hơn 350 tên địch, bắn rơi 15 máy bay, gây tổn thất nặng nề cho quân Mỹ - ngụy.

Kể về vai trò của Xã đội Vĩnh Viễn trong trận đánh, ông Bắc nhớ lại: “Chiều tối mùng 6 tết, Xã đội trưởng yêu cầu tôi đến đại đội của Tiểu đoàn 303 để bàn việc, nhưng vì trời tối, tôi quyết định sáng hôm sau đi. Nếu tôi đi tối hôm đó và ở lại, có lẽ đã không còn đứng đây kể chuyện. Sau khi địch rút, Xã đội Vĩnh Viễn cùng dân chúng thu dọn chiến trường. Xác bộ đội ta và địch nằm la liệt, cảnh tượng thật đau lòng”.

Trận Thanh Thủy - Xẻo Giá không chỉ là chiến thắng vang dội mà còn thể hiện tinh thần bất khuất, sẵn sàng hy sinh của quân - dân Hậu Giang. Chiến công này đã góp phần làm suy yếu chiến lược quân sự của Mỹ - ngụy, tạo tiền đề cho những thắng lợi tiếp theo.

Sáng tạo, dũng cảm ở trận đồn Doi

Một chiến công khác không thể không nhắc đến là trận đánh đồn Doi năm 1975, do ông Giang Minh Tám, cựu Xã đội trưởng Vĩnh Viễn, chỉ huy. Sinh ra trong gia đình có truyền thống cách mạng, chứng kiến người thân hy sinh, ông Tám mang trong mình “mối thù nhà, nợ nước”. Năm 1969, ông tham gia du kích địa phương, đến năm 1972 được đề bạt làm Xã đội trưởng Vĩnh Viễn.

Ông Giang Minh Tám kể lại trận đánh đồn Doi năm 1975.

Theo ông Tám, giai đoạn 1970-1975, chiến trường Vĩnh Viễn vô cùng khốc liệt. Địch bố trí từ 5-9 đồn bốt, với trực thăng trên trời, xe tăng trên bộ và tàu chiến dưới sông. Dù chỉ là lực lượng địa phương, Xã đội Vĩnh Viễn được bộ đội chủ lực tin tưởng nhờ tinh thần chiến đấu gan dạ và sáng tạo. Họ tham gia nhiều trận đánh trực diện và du kích, luôn giành thắng lợi.

Năm 1973, tại kênh Mười Ba, địch thường xuyên cướp bóc lương thực của dân. Để ngăn chặn, ông Tám cùng 6 cán bộ “gạo cội” lên kế hoạch phục kích. Một ngày tháng 11-1973, nắm được lịch trình của địch, ông ra lệnh nổ súng, tiêu diệt 2 tên. Thừa thắng xông lên, lực lượng của ông diệt thêm 15 tên và bắt 1 tù binh, thu toàn bộ vũ khí. Đến năm 1975, địch tái chiếm đồn Doi (đối diện Vịnh Chèo), trang bị hỏa lực mạnh với pháo 105 ly, cối 81 ly và đại liên.

Để chuẩn bị cho Chiến dịch tổng tiến công 30-4-1975, lãnh đạo huyện chỉ đạo Xã đội Vĩnh Viễn tiêu diệt đồn này. Ông Tám cùng đồng đội nhiều lần trinh sát, nắm rõ địa hình và quy luật hoạt động của địch. Ông đề xuất phương thức “cường tập” - đánh nhanh bằng lựu đạn và súng AK và chọn 5 chiến sĩ tinh nhuệ để tập luyện. Nhất là để đảm bảo thành công, ông Tám đắp sa bàn mô phỏng đồn địch, chia lực lượng thành 3 tổ, luyện tập ném lựu đạn bằng… trái bình bát.

“Chúng tôi gom được 10 quả lựu đạn từ các ấp, cộng với 3 quả của Xã đội. Tôi tự tay kiểm tra từng quả, lau sạch bùn đất, tháo lắp chốt an toàn, đề phòng sự cố”, ông Tám nhớ lại và kể thêm, sáng 13-3-1975, ông cùng 5 chiến sĩ tiếp cận đồn Doi. Ông leo lên cây sắn, cách đồn 50m để quan sát và chỉ huy. Đúng 6 giờ, khi các chiến sĩ vào vị trí thuận lợi, ông ra lệnh tấn công. Năm quả lựu đạn bay thẳng vào trung tâm đồn địch, nổ vang trời.

Địch hoảng loạn, hai tên lính gác chạy vào công sự. Lượt lựu đạn thứ hai tiếp tục được ném, khiến địch càng rối loạn. Một tên định bắn trả từ lô cốt, nhưng ông Tám nhanh chóng bắn quả M79 và ném lựu đạn tiêu diệt. Đồng đội xông lên, tiêu diệt các tên còn lại. Chỉ trong 5 phút, Xã đội Vĩnh Viễn diệt 21 địch, giải phóng hoàn toàn xã Vĩnh Viễn.

Trận đồn Doi là minh chứng cho sự trưởng thành, sáng tạo và dũng cảm của lực lượng du kích địa phương. Chiến thắng này không chỉ giải phóng Vĩnh Viễn mà còn góp phần vào chiến dịch mùa xuân 1975, đưa đất nước đến ngày thống nhất. Những trận đánh như Thanh Thủy - Xẻo Giá hay đồn Doi là biểu tượng cho tinh thần bất khuất của quân dân Hậu Giang. Hôm nay, những chiến công ấy không chỉ là ký ức mà còn là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ.

Những chiến công ấy còn nhắc nhở rằng, dù trong hoàn cảnh nào, tinh thần “quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” luôn là sức mạnh để vượt qua mọi thử thách.

NHẬT TÂN

Bài 2: Nhiều chính sách tri ân hiệu quả