Indonesia: Lo “chảy máu” chất xám

Các chuyên gia cảnh báo xu hướng chảy máu chất xám tiếp tục tăng có thể ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của quốc gia, làm chậm quá trình đổi mới và phát triển.

Thanh niên trẻ Indonesia xếp hàng để nộp đơn xin việc. Ảnh minh họa: Antara

Một trend phổ biến trên mạng xã hội Indonesia gần đây với Hastag là #KaburAjaDulu, có nghĩa là hãy ra nước ngoài, phản ánh xu hướng ngày càng tăng trong giới trẻ Indonesia mong muốn làm việc ở nước ngoài.

Đó là tình hình trong nước, còn tỷ lệ sinh viên Indonesia du học và không trở về nước ngày càng tăng, thậm chí họ phải lựa chọn những công việc như lao động chân tay. Người Indonesia là nhóm công dân lớn nhất trong Chương trình thị thực làm việc trong kỳ nghỉ của Australia, với số lượng thị thực được cấp tăng vọt từ năm 2022 đến năm 2024. Nhiều chuyên gia nhận định, chảy máu chất xám là do sự gia tăng bất ổn của thị trường lao động trong nước trong bối cảnh thiếu cơ hội việc làm cũng như tình trạng sa thải ngày càng tăng.

Một báo cáo gần đây cho thấy Indonesia đã tụt hậu so với các quốc gia Đông Nam Á khác về vấn đề việc làm cho thanh niên hay những người trong độ tuổi từ 15-24. Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên ở Indonesia là 13,1%, cao hơn so với các quốc gia như là Ấn Độ, Malaysia, Việt Nam, Philippines hay Thái Lan.

Một cuộc khảo sát do Cục Thống kê Indonesia công bố đầu tháng này cho thấy tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên là 16,16%, cao gấp 3 lần tỷ lệ thất nghiệp chung là 4,76%. Đối với nhiều chuyên gia trẻ tài năng, làm việc ở nước ngoài mang đến cơ hội xây dựng một mạng lưới quốc tế kiếm được mức lương cao hơn và có cuộc sống tốt hơn.

Nếu một số lượng lớn lao động trẻ và năng suất cao của Indonesia chuyển ra nước ngoài, nước này có nguy cơ già hóa dân số nhanh hơn, có khả năng dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động và các thách thức kinh tế khác. Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi xét đến lợi thế nhân khẩu học hiện tại của Indonesia, nơi có tỷ lệ lớn dân số trong độ tuổi lao động.

Indonesia đang trải qua thời kỳ bùng nổ dân số với 70,72% dân số trong độ tuổi lao động từ 15-64 tuổi. Thế hệ Z sinh từ năm 1997 đến năm 2012 là thế hệ đông dân nhất ở Indonesia, chiếm 27,94% dân số, tiếp theo là thế hệ Thiên niên kỷ chiếm 25,87%. Thực tế là Indonesia cũng đang bước vào kỷ nguyên già hóa dân số.

Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ Indonesia tập trung vào việc tạo nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn và triển vọng nghề nghiệp tốt hơn trong nước cũng như là cải thiện điều kiện làm việc, giải quyết các vấn đề khiến những người trẻ tuổi tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài. Nếu Chính phủ có thể mời được người Indonesia sinh sống ở nước ngoài trở về nước sẽ là một lợi thế, vì họ có nhiều kinh nghiệm và kiến thức từ nước ngoài. Nhưng mà thách thức đối với Indonesia là cần phải tạo ra một môi trường nơi các chuyên gia trẻ cảm thấy có động lực để xây dựng sự nghiệp trong nước, thay vì coi cơ hội nước ngoài là con đường duy nhất để tiến lên.

Nói chung xu hướng tìm việc ở nước ngoài không chỉ ở Indonesia mà còn diễn ra khá mạnh mẽ ở nhiều quốc gia đang phát triển khác với những lợi thế không thể phủ nhận. Tuy nhiên, điều quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp Indonesia là cần phải giải quyết tận gốc nguyên nhân dẫn đến làn sóng di cư này, đảm bảo rằng Indonesia vẫn là một nơi mà những tài năng trẻ có thể phát triển, đổi mới và định hình một tương lai tươi sáng hơn.

NGUYỄN TẤN tổng hợp