Khó nhân rộng chợ an toàn vệ sinh thực phẩm

Sau gần 2 năm Sở Công thương Hậu Giang thực hiện thí điểm mô hình chợ an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) ở nhóm hàng thịt gia súc trên địa bàn thành phố Vị Thanh, nhưng đến nay chưa thể nhân rộng.

Người tiêu dùng Hậu Giang đang kỳ vọng chợ đảm bảo ATVSTP sẽ được nhân rộng.

Đáp ứng sự kỳ vọng trước mắt

Kết quả từ những cuộc kiểm tra của các cơ quan chức năng tỉnh trong thời gian qua cho thấy tình hình kinh doanh nhiều mặt hàng thịt gia súc, gia cầm, thủy hải sản, rau, củ, quả được bày bán tại các chợ trên địa bàn Hậu Giang vẫn chưa đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm. Phổ biến nhất là hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không qua kiểm định, kiểm dịch, quầy hàng mất vệ sinh, thực phẩm tươi sống để lâu bị phân hủy, sử dụng hóa chất vượt mức cho phép nên ngày càng khiến cho người tiêu dùng lo ngại.

Cuối năm 2014, chợ Vị Thanh được Sở Công thương lựa chọn để xây dựng mô hình chợ thí điểm bảo đảm ATVSTP đầu tiên trong toàn tỉnh để làm cơ sở nhân rộng tại hệ thống các chợ trên địa bàn Hậu Giang. Đồng thời, góp phần nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành các quy định của Nhà nước cho các hộ kinh doanh, cũng như tăng cường trách nhiệm của các cơ quan quản lý trong vấn đề đảm bảo ATVSTP. Khi chủ trương trên được triển khai, người dân và các tiểu thương chợ Vị Thanh rất đồng tình, ủng hộ. Theo đó, ý thức của các hộ kinh doanh về buôn bán thực phẩm sạch, an toàn có sự chuyển biến tích cực.

Bước đầu, mô hình được thực hiện ở nhóm hàng thịt gia súc với khoảng 50 lô, sạp bằng cách tập hợp các ki-ốt bán loại sản phẩm này ở chợ Vị Thanh và tách ra thành khu riêng biệt. Từ khi đi vào hoạt động, tiểu thương chú ý hơn đến các điều kiện vệ sinh cho sản phẩm bày bán. Bà Nguyễn Thị Sáu, tiểu thương bán thịt heo, chia sẻ: “Thay vì che chắn lụp xụp thì người tham gia mô hình chú ý đến bài trí và biết vệ sinh khu vực mua bán, mỗi lô ghi rõ họ tên người bán để người mua nắm thông tin”.

Theo Ban quản lý chợ Vị Thanh, hàng năm các hộ kinh doanh được đào tạo, tập huấn và được cấp giấy chứng nhận về công tác đảm bảo ATVSTP… Ban quản lý cũng tiến hành vệ sinh tiêu độc, khử trùng tại khu vực kinh doanh thịt sống mỗi tuần. Bà Đặng Thị Liêm, lô 199 chợ Vị Thanh, hào hứng kể: “Từ khi tham gia mô hình này, tôi nhận được nhiều lời khen ngợi từ khách hàng. Điều đầu tiên họ quan tâm đó là khu này khá sạch vì các vật dụng như dao, thớt, kệ được lau chùi cẩn thận. Bàn để thực phẩm bằng inox ít bám bẩn, công tác vệ sinh dễ dàng hơn. Không như lúc trước tiểu thương chúng tôi tự đóng kệ bằng gỗ và lót giấy cát-tông. Với mô hình này, khách hàng hài lòng và chúng tôi cũng dễ dàng buôn bán hơn”.

Vì sao chưa thể nhân rộng ?

Chị Tô Thị Thiện, một người tiêu dùng, chia sẻ: “Cần thiết tỉnh nên cho nhân rộng mô hình ra các ngành hàng khác như chợ cá, hải sản hay rau, củ, quả. Bởi khu bán các loại này thường vệ sinh rất kém. Nếu làm được, người tiêu dùng cảm thấy yên tâm hơn”. Mong mỏi của chị Thiện cũng là mong muốn chung của nhiều người tiêu dùng trong tỉnh. Thế nhưng vì nhiều nguyên nhân nên dù triển khai hơn một năm mô hình vẫn chưa nhân rộng được ở các ngành hàng và chợ khác.

“Định hướng của ngành chức năng, việc hình thành chuỗi lưu thông từ nơi sản xuất đến bàn ăn sẽ được khép kín thông qua việc xây dựng những cửa hàng kinh doanh theo chuỗi thực phẩm sạch. Cũng có nghĩa là bản thân các chợ sẽ cơ bản trở thành chợ đảm bảo ATVSTP. Nhưng thực tế, khó khăn trong quá trình xây dựng chợ ATVSTP là vấn đề nguồn gốc sản phẩm. Hàng nông sản hiện còn chiếm khá cao, nhưng các mặt hàng này chưa được kiểm soát và ít nhà vườn có chứng nhận đảm bảo các quy trình chất lượng theo tiêu chuẩn GAP hoặc chuỗi thực phẩm sạch”, ông Nguyễn Minh Đức, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản Hậu Giang, cho biết.

Ông Nguyễn Văn Thậm, Phó Giám đốc Sở Công thương Hậu Giang, cho rằng: Đa phần điều kiện cơ sở vật chất của các chợ nông thôn còn yếu kém, lạc hậu, phương thức kinh doanh nhỏ lẻ. Đây là những hạn chế để xây dựng mô hình chợ đảm bảo ATVSTP. Tỉnh Hậu Giang áp dụng thí điểm nhưng không được hỗ trợ kinh phí nên địa phương phải vận động vốn từ Ban quản lý chợ và người kinh doanh. Trong khi đó, Ban quản lý các chợ chưa đồng tình vì phải bỏ ra số tiền đầu tư lớn nhưng không thể thu lại được, còn tiểu thương thì e ngại với mô hình mới.

Thực tế, chủ trương xây dựng chợ đảm bảo ATVSTP được người dân hưởng ứng bởi những lợi ích thiết thực và xuất phát từ quyền lợi của người tiêu dùng. Cho nên việc nhân rộng thành công mô hình chợ ATVSTP tuy còn lắm gian nan nhưng đòi hỏi phải có sự vào cuộc, phối hợp quyết liệt hơn từ phía các cấp, các ngành chức năng. Ngoài xây dựng các mô hình chợ ATVSTP, người dân cũng mong muốn có thêm nhiều dự án về sản xuất nông nghiệp sạch hoặc các mô hình kết nối cung cấp thực phẩm an toàn thông qua các điểm bán hàng theo chuỗi thực phẩm sạch, khép kín.

Bài, ảnh: KIM ĐIỀU