Trăn trở với công tác khuyến công

Chính sách khuyến công là cơ sở, điều kiện để thúc đẩy công nghiệp nông thôn (CNNT) phát triển. Thế nhưng, nhiều bất cập đang tồn tại khi các đề án được xây dựng và xin được kinh phí hỗ trợ thì “đỏ mắt” tìm doanh nghiệp thụ hưởng.

Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp tỉnh, nghiệm thu đề án hỗ trợ máy tách màu gạo tại cơ sở xay xát gạo Tâm Hà.

Trợ lực cho công nghiệp nông thôn

Do yêu cầu của thị trường, các doanh nghiệp sản xuất luôn trong tình trạng phải linh hoạt tìm kiếm các phương án nhằm chiếm lợi thế trong cạnh tranh. Trong số rất nhiều chiến lược áp dụng thì đầu tư đổi mới máy móc, thiết bị được xem là một giải pháp tối ưu. Nếu doanh nghiệp thường xuyên đổi mới thiết bị, công nghệ sản xuất thì chất lượng sản phẩm sẽ được nâng cao. Đồng thời, doanh nghiệp cũng sẽ tiết kiệm tối đa các khoản chi phí trong sản xuất, đáp ứng được nhu cầu đòi hỏi khắt khe của thị trường về chất lượng sản phẩm.

Do vậy, công tác khuyến công luôn là lĩnh vực đi đầu về hỗ trợ ứng dụng thiết bị nhằm khuyến khích các cơ sở CNNT trên địa bàn tỉnh đổi mới công nghệ sản xuất, thay những thiết bị cũ, lạc hậu bằng những thiết bị có công nghệ mới, tiên tiến hơn. Chị Nguyễn Thị Ngọc Hà, cơ sở xay xát gạo Tâm Hà, ở xã Vị Thanh, huyện Vị Thủy, chia sẻ: “Năm 2016, cơ sở của tôi được tỉnh hỗ trợ một máy tách màu gạo. Hệ thống máy này được xem là cải tiến nhất hiện nay. Máy hoạt động tự động, chất lượng sản phẩm làm ra đảm bảo độ chính xác cao, đồng nhất, công suất hoạt động đạt từ 6-14 tấn/giờ. Quả thật, khi so sánh lại, từ chất lượng đến số lượng sản phẩm đều tăng đáng kể”.

Không riêng gì cơ sở Tâm Hà, từ năm 2014 đến nay, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp tỉnh đã hỗ trợ hàng chục cơ sở CNNT về thay đổi máy móc, thiết bị trong sản xuất và các mô hình trình diễn kỹ thuật. Đến nay, tất cả các cơ sở sản xuất được hỗ trợ đã đưa thiết bị vào vận hành và sử dụng ổn định, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, giảm nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

“Hầu hết các cơ sở CNNT phát huy hiệu quả sau khi nhận hỗ trợ từ chương trình khuyến công. Một số sản phẩm đã xác lập được chỗ đứng trên thị trường. Tuy vậy, công tác khuyến công vẫn còn gặp nhiều khó khăn, trước hết là nguồn kinh phí hạn hẹp. Một số dự án, đề án không thực hiện được hoặc chậm tiến độ do cơ sở sản xuất thiếu vốn, bản thân một số chủ doanh nghiệp chưa nhận thức đầy đủ về hiệu quả của hoạt động khuyến công nên chưa mặn mà phối hợp triển khai các đề án”, ông Phạm Quốc Ân, Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp Sở Công thương, cho biết.

Khó tìm đơn vị thụ hưởng

Thực tế là để triển khai được đề án khuyến công không dễ. Bởi, muốn xây dựng được đề án thì tỉnh phải “đỏ mắt” tìm doanh nghiệp thay vì doanh nghiệp tự tìm đến xin được hỗ trợ. Chị Mai Thị Tuyết Hương, Trưởng Phòng Khuyến công, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp, lý giải: “Bản thân tôi phải gọi điện thoại xuống từng cơ sở CNNT để hỏi thăm họ có nhu cầu hay không. Nhiều cơ sở phản hồi ngắn gọn “không có nhu cầu” hoặc tỏ ra nghi ngại liệu chính sách có ràng buộc gì. Không ít trường hợp vận động được cơ sở CNNT bỏ vốn đầu tư nhưng đợi đến khi đề án được phê duyệt thì cơ sở lại xin rút. Lý do nhiều nhất là chuẩn bị không đủ vốn đầu tư máy móc. Do vậy, trong năm 2016, có đến 3 cơ sở xin không thực hiện đề án, trung tâm phải làm đơn xin trả lại đề án cho Bộ Công thương”. Chưa kể, kế hoạch khuyến công thường được triển khai từ giữa năm trước, thậm chí một số đề án xây dựng chưa phù hợp quy định của Nhà nước và các hướng dẫn của Bộ Công thương, Cục Công nghiệp địa phương.

Quá trình đổi mới thiết bị, đòi hỏi các cơ sở CNNT phải có nguồn vốn lớn. Do đó, các cơ sở này cần phải xem xét việc đổi mới thiết bị ở từng khâu mang tính trọng điểm, chủ yếu tập trung ở các khâu sản xuất quan trọng mang tính sống còn trong toàn bộ hệ thống sản xuất. “Ngay lúc đề nghị hỗ trợ, cơ sở của chúng tôi cũng rất băn khoăn, bởi suất đầu tư dây chuyền sản xuất gạo cao quá. Để thay mới máy lau bóng gạo, bản thân tôi phải lựa chọn kỹ càng và huy động vốn rất lâu. Trong khi đó, doanh nghiệp chỉ được hỗ trợ cao nhất 200 triệu đồng, đồng thời phải bỏ tiền đầu tư trước đến khi đề án thẩm định xong mới được nhận tiền. Đối với cơ sở nào có quy mô vốn nhỏ thì khó lòng thực hiện được”, chị Nguyễn Thị Ngọc Hà chia sẻ thêm.

“Bản thân tôi cũng bất ngờ khi nhận được thông tin cán bộ khuyến công hỏi có nhu cầu đầu tư hay không. Nếu như không tìm hiểu các cơ sở gần nhà đã từng thụ hưởng như vậy thì tôi cũng không mạnh dạn đầu tư. Từ trước đến giờ, tôi chưa nắm được những thông tin này. Tôi nghĩ, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp cần hỗ trợ tuyên truyền để các cơ sở sản xuất nhỏ như chúng tôi nắm rõ hơn”, ông Lê Thanh Nhàn, cơ sở sản xuất bánh mì Thanh Nhàn, ở thị trấn Nàng Mau, huyện Vị Thủy, nghi ngại.

Theo ông Phạm Quốc Ân, Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp, để các hoạt động khuyến công triển khai có hiệu quả, trước hết cần có sự phối hợp đồng bộ, giúp đỡ của các bộ, ngành liên quan và chính quyền địa phương. Đối với mỗi địa phương cần nắm rõ về tình hình hoạt động của cơ sở CNNT, từ đó sẽ có sự hỗ trợ trung tâm trong việc nắm bắt sâu sát hơn thực trạng, nhu cầu của mỗi cơ sở. Bên cạnh đó, công tác khuyến công cần hướng đến tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu về các chương trình, đề án khuyến công quốc gia, địa phương rộng khắp. Đồng thời, hình thành kênh tư vấn, hướng dẫn các doanh nghiệp lựa chọn đối tượng, ngành nghề đầu tư. Để từ đó, công tác khuyến công xác định đúng điều kiện doanh nghiệp và phù hợp với định hướng, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp của tỉnh.

Bài, ảnh: KIM ĐIỀU