Chủ động phòng ngừa tội phạm ma túy trong thanh, thiếu niên

Hoạt động của tội phạm ma túy vẫn luôn tiềm ẩn nhiều phức tạp, gây ra hệ lụy xấu cho xã hội, nhất là gần đây, tội phạm ma túy xảy ra trong lứa tuổi thanh, thiếu niên có chiều hướng gia tăng, đặt ra thách thức trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Xét xử lưu động một vụ án về ma túy trên địa bàn huyện Vị Thủy.

Cơ quan chức năng đánh giá, trong những năm qua, phương thức, thủ đoạn của các đối tượng tội phạm ma túy ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Chúng thường sử dụng các nền tảng mạng xã hội, thiết bị di động để liên lạc, trao đổi mua bán ma túy; thuê người vận chuyển hoặc sử dụng các dịch vụ chuyển phát, vận tải công cộng để vận chuyển ma túy nhằm che giấu tung tích.

Ma túy được các đối tượng chia nhỏ mang đi cất giấu tại nhiều địa điểm khác nhau để tránh việc bị phát hiện, thu giữ; còn độ tuổi sử dụng ma túy ngày càng trẻ hóa cũng là vấn đề rất đáng quan tâm. Cụ thể, từ đầu năm đến nay, Công an huyện Vị Thủy đã khởi tố 15 vụ/25 bị can (so cùng kỳ tăng 8 vụ/18 bị can) về các tội tàng trữ, mua bán, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Trong đó, một số đối tượng phạm tội ở độ tuổi thanh, thiếu niên.

Điển hình như, vào đầu năm 2024, Công an huyện Vị Thủy đã khởi tố 2 đối tượng Nguyễn Vũ Kha (sinh năm 2006), Tiết Văn Tường (sinh năm 2005) về tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Trước đó, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh phối hợp với Công an huyện Vị Thủy phát hiện, bắt quả tang 4 đối tượng đang sử dụng trái phép chất ma túy gồm Kha, Tường và N. (sinh năm 2007), P. (sinh năm 2006). Tại hiện trường, lực lượng công an thu giữ được 1 bộ dụng cụ và 0,045g ma túy đá.

Còn vừa qua, vào ngày 7-10, Công an huyện Châu Thành A phối hợp cùng Công an xã Thạnh Xuân tiến hành kiểm tra và bắt người phạm tội quả tang đối với Đặng Ngọc Thanh (sinh năm 2003), cùng 3 đối tượng khác trong độ tuổi từ 18 đến 25 về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy tại ấp Trầu Hôi, xã Thạnh Xuân. Trước đó, các đối tượng này mua ma túy của một đối tượng tên Khải, ở thị trấn Rạch Gòi với giá 300.000 đồng, rồi đem về phòng ngủ của Đặng Ngọc Thanh cùng tổ chức sử dụng thì bị lực lượng công an phát hiện, bắt giữ.

Tham gia kiểm sát nhiều vụ án về ma túy, ông Trần Hoàng Panal, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân (KSND) huyện Châu Thành A, cho rằng, những năm gần đây, người nghiện ma túy, đặc biệt là trong độ tuổi thanh, thiếu niên có chiều hướng gia tăng. Đáng lo là việc thanh, thiếu niên sử dụng ma túy được xem là nguồn cơn phát sinh thêm nhiều loại tội phạm khác như trộm cắp, cướp giật tài sản, cố ý gây thương tích…

“Khi sử dụng ma túy sẽ tác động vào thần kinh trung ương, gây “nghiện”, đồng thời tạo ra chứng hoang tưởng, ảo giác, lo sợ, dễ bị kích động... Nặng hơn là rơi vào trạng thái “ngáo đá”, có thể biến một người hiền lành, nhút nhát trở nên hung hãn vì không thể kiểm soát được bản thân, sẵn sàng phạm những tội mất nhân tính”, ông Trần Hoàng Panal lý giải. 

Thực tế hiện nay cho thấy, có nhiều nguyên nhân phát sinh tội phạm ma túy, nhưng với các đối tượng trong độ tuổi thanh, thiếu niên, sự thiếu quan tâm của gia đình là một trong những nguyên nhân cơ bản nhất dẫn đến việc đi vào con đường phạm tội. Theo ông Lê Hữu Nam, Phó Viện trưởng Viện KSND huyện Vị Thủy, đa số các em trong độ tuổi thanh, thiếu niên phạm tội có vấn đề về tâm lý; nhiều em chán nản, bỏ học, lêu lổng, đua đòi ăn chơi, sử dụng thuốc lá điện tử, rồi nghe theo đối tượng xấu chuyển qua sử dụng ma túy mà gia đình hoàn toàn không hay biết.

Một khía cạnh xã hội là môi trường trên không gian mạng có nội dung chưa được sàng lọc, quản lý chặt chẽ. Nhiều phim ảnh, trào lưu xuất hiện trên các mạng xã hội kích động lối sống bạo lực, hành xử theo kiểu “xã hội đen”, coi thường sinh mạng con người, nhưng lại chưa được kiểm duyệt với độ tuổi người dùng.

Do đó, theo ông Lê Hữu Nam, để có thể phòng ngừa đối với các nhóm tội phạm về ma túy trong lứa tuổi thanh, thiếu niên, giải pháp đặt ra là phải tăng cường công tác nắm thông tin, nhận biết các biểu hiện lạ của con em mình. Chẳng hạn, học lực giảm, thiếu ngủ, mất tập trung, tính tình thay đổi hay gắt gỏng, tâm lý bồn chồn, lo lắng, nhu cầu tiêu tiền ngày càng lớn, mượn tiền bạn bè hay tham gia vào hội nhóm sử dụng ma túy.

“Về phía gia đình phải có biện pháp quản lý, giám sát phù hợp đối với các em ở giai đoạn tuổi mới lớn, thích thể hiện bản thân. Đồng thời, tăng cường các biện pháp quản lý xã hội, nhất là quản lý trên không gian mạng. Riêng các cơ quan tiến hành tố tụng, cần phối hợp điều tra, truy tố, xét xử nhanh, chọn một số vụ án để xét xử lưu động vừa mang tính răn đe tội phạm, vừa phòng ngừa chung trong xã hội”, ông Nam chia sẻ.

B.B