Chọn ngành nghề cho tương lai: Phải thận trọng và kỹ càng !

Kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm nay đang đến gần. Việc lựa chọn một ngành, chọn nghề cho tương lai rất quan trọng với học sinh. Tuy nhiên, việc lựa chọn ngành, nghề gì, bậc học nào cho phù hợp lại là chuyện không hề dễ dàng.

Khi tư vấn hướng nghiệp hiệu quả, học sinh sẽ thuận lợi trong lựa chọn ngành nghề cho tương lai.

Không ít học sinh còn “mơ hồ”

T.Q.K., học sinh lớp 12 Trường THPT Chiêm Thành Tấn, chia sẻ: “Giờ em mới chỉ biết mình học tốt các môn khoa học tự nhiên và sẽ chọn bài thi tổ hợp tự chọn này cho kỳ thi tốt nghiệp sắp tới để đạt điểm cao, còn việc sẽ chọn học ngành gì, nghề gì để học tiếp đại học em chưa quyết được. Giờ em vẫn đang tìm hiểu thêm các thông tin, em quan tâm nhiều các ngành nghề khối kỹ thuật cơ khí, em thấy các bạn chọn khá nhiều”.

 Giữa việc sẽ chọn ngành nghề yêu thích hay theo định hướng, điều kiện kinh tế gia đình, em C.T.N.Tr, học sinh lớp 12 Trường THPT chuyên Vị Thanh, khá phân vân. Em Tr. bộc bạch: “Em thích ngành truyền thông đa phương tiện và có ước mơ thi vào Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh, ngôi trường em đã được thầy cô dẫn đến tìm hiểu trong đợt trải nghiệm thực tế ngành nghề của trường trong đợt tư vấn tuyển sinh hồi tháng 1 nhưng gia đình hướng em đi du học ở Hàn Quốc. Qua đó, em sẽ vừa học vừa làm thêm, ra trường sẽ có việc làm ngay không lo thất nghiệp”.

Mỗi mùa tuyển sinh đến, việc chọn trường, chọn nghề luôn là điều băn khoăn lớn của nhiều học sinh. Khó quyết định, lúng túng, nhiều thí sinh hiện nay còn “mơ hồ” với lựa chọn nghề nghiệp cho tương lai. Có những học sinh lớp 12 đến giờ gần thi tốt nghiệp rồi vẫn không biết nên lựa chọn nghề nghiệp theo đam mê, sự sắp đặt của gia đình hay xu thế của xã hội. Cô Võ Thị Thu Duyên, giáo viên Trường THPT chuyên Vị Thanh, chia sẻ: “Ngành nghề để cho các em học sinh chọn rất đa dạng. Nếu ngày xưa, chúng tôi chỉ có một số ngành như y, bác sĩ, giáo viên, kỹ sư nông nghiệp..., thì nay rất nhiều ngành học mới được mở ra theo nhu cầu xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những em có định hướng kỹ ngành nghề, việc chạy theo tâm lý đám đông, quan tâm đến các ngành mới, ngành hot, ngành dễ tìm việc làm vẫn nhiều dù quá trình tư vấn hỗ trợ các em, giáo viên chúng tôi luôn định hướng kỹ”.

Tâm lý học sinh hiện nay là bằng mọi phương pháp xét tuyển đại học, luôn cố bước chân vào giảng đường đại học mà coi nhẹ việc chọn ngành nghề phù hợp với bản thân; có sinh viên dành hết 4 năm học đại học, để khi ra trường không có việc làm, làm ngành không thích rồi lại tiếp tục học thêm 1 ngành khác thích hơn… Tư vấn hướng nghiệp thế nào? Làm gì để học sinh tránh phí phạm thời gian, đỡ tốn kém kinh tế gia đình? Ra trường có việc làm phù hợp theo đam mê?... luôn là bài toán khó.

Phải định hướng tốt cho học sinh

Ông Đặng Thanh Tùng, Hiệu trưởng Trường THPT Lê Quý Đôn, thành phố Ngã Bảy, cho biết: “Tư vấn hỗ trợ các em, chúng tôi chủ động nghiên cứu nhiều tài liệu tuyển sinh, xem các ngành mới phù hợp từ các trường đại học, cao đẳng, hướng đến nhu cầu, nguyện vọng của học sinh. Đa dạng các hình thức tư vấn qua sinh hoạt đầu tuần dưới cờ, tiết chủ nhiệm lớp, ngay cả trong giờ học các môn, giáo viên bộ môn kể cả chủ nhiệm lớp tùy theo điều kiện thực tế thời gian, linh động tư vấn, hỗ trợ học sinh lớp 12 chọn ngành nghề, quan tâm tư vấn theo năng lực từng em và điều kiện kinh tế gia đình để chia sẻ. Nhắc nhở học sinh đăng ký ngành học tuyệt đối không chọn đại, chọn bừa, theo số đông”.

Trường THPT Lê Quý Đôn có hơn 320 học sinh lớp 12 theo học, với 8 lớp. Qua khảo sát sơ bộ có hơn 60% học sinh chọn bài thi khoa học tự nhiên, gần 40% chọn bài thi khoa học xã hội. Vừa qua, trường đã tổ chức cho học sinh khối lớp 12 đi tư vấn, hướng nghiệp tại Trường Đại học Cần Thơ. Dự kiến vào tháng 4 tới sẽ tổ chức một chuyến đi tư vấn thực tế tại Trường Đại học Tôn Đức Thắng, Thành phố Hồ Chí Minh để các em tham gia thực tế chương trình trải nghiệm 24 giờ làm sinh viên tại trường. Ông Đặng Thanh Tùng chia sẻ thêm: “Hoạt động sẽ là cơ hội để các em được trải nghiệm, cọ sát thực tế để biết trở thành một sinh viên là như thế nào, từ đó có thêm cơ sở, thông tin và chọn ngành học nào chính xác”.

Chọn giải pháp tư vấn dự báo thị trường lao động để định hướng nghề nghiệp cho học sinh là cách làm mới của Trường THPT Tân Long, huyện Phụng Hiệp. Ông Trần Văn Ánh, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết: “Tâm lý chung của học sinh và ngay cả phụ huynh đều muốn cho con theo học những ngành nghề “hot” trong xã hội. Nghề nghiệp có tính chất nặng nhọc hoặc điều kiện làm việc hơi vất vả, không tập trung tại các thành phố lớn, sẽ có ít học sinh lựa chọn dù đầu ra sau tốt nghiệp thuận lợi. Trước thực trạng này, nhà trường chọn thực hiện thêm giải pháp tư vấn dự báo thị trường lao động và định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Tôi nghĩ đây là điều cần thiết và rất quan trọng”.

Lưu ý học sinh không nhất thiết phải vào đại học, các em có thể chọn học nghề yêu thích, bởi quá trình đào tạo ngắn, cơ hội việc làm, thu nhập nhiều hơn… cũng là hướng tư vấn hiệu quả để học sinh có thêm thông tin để chọn ngành nghề tốt cho bản thân.

Ông Nguyễn Thanh Thiên, Trưởng phòng Quản lý chất lượng - Cơ sở vật chất, Sở Giáo dục và Đào tạo, lưu ý: “Để chọn một ngành học phù hợp, học sinh cần xác định được công việc yêu thích. Trong trường hợp chưa có sự xác định này thì có thể lựa chọn ngành học dựa trên một nhóm lĩnh vực nghề nghiệp. Sau 4 năm học tập, tùy vào nhu cầu thị trường lao động trong thời điểm cụ thể sẽ quyết định nghề mình theo đuổi. Số lượng ngành học được đào tạo tại các trường ít nhưng thực tế nghề rất nhiều. Sinh viên tốt nghiệp một ngành có thể làm được nhiều công việc khác nhau nên các em không nên lúng túng, cần có kỹ năng lựa chọn ngành nghề nhiều hơn”.

Chọn ngành nghề đúng, là sự lựa chọn cho chất lượng tương lai, đòi hỏi sự đầu tư thực sự nghiêm túc của học sinh, sự quan tâm hỗ trợ của nhà trường, giáo viên, phụ huynh học sinh để giúp các em có được lựa chọn đúng đắn nhất.

Bài, ảnh: CAO OANH