Độc đáo kít thử hàn the

Em Nguyễn Trần Anh Nguyên, lớp 12A1, Trường THPT Châu Thành A, huyện Châu Thành A, đã chế tạo thành công dụng cụ phát hiện nhanh chất độc hại bằng “Kít thử hàn the”. Dụng cụ này em muốn giúp người tiêu dùng tự bảo vệ sức khỏe trước vấn nạn mất an toàn vệ sinh thực phẩm.

Nguyễn Trần Anh Nguyên đang thực hiện chế tạo kít thử hàn the.

Theo tác giả, hàn the là một trong những nguyên nhân gây ra căn bệnh ung thư đang ngày càng gia tăng hiện nay. Nó là một tinh thể không màu, có vị chua và hơi đắng, có thể hòa tan trong nước và rượu. Chất này được sử dụng nhiều trong công nghiệp, nhất là sản xuất thủy tinh, chất sát khuẩn, bảo quản gỗ, thuộc da,… Nhưng vì lợi ích trước mắt, nhiều người đã sử dụng hàn the để làm bánh ướt, giò chả, nem chua, bún, phở với mục đích tạo tính dai, giòn, độ ngon và làm cho thực phẩm lâu hỏng. Nếu sử dụng thực phẩm có chứa hàn the lâu ngày, tác hại sẽ tăng dần, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đặc biệt là đối với trẻ em. Mà hiện nay, các loại thức ăn này được bán rộng rãi tại chợ, trường học, bệnh viện. Học sinh, người bệnh, trẻ em là đối tượng sử dụng thông dụng hàng ngày, nên khả năng nhiễm bệnh là rất cao. Khi vào cơ thể người, chất này gây ngộ độc mãn tính, rối loạn tiêu hóa, hại gan, suy thận, thậm chí nặng hơn là gây vô sinh,…

Vì lẽ đó nên em Nguyễn Trần Anh Nguyên đã cố gắng tìm hiểu và nghiên cứu cách nhận biết sự hiện diện của hàn the trong thực phẩm. Em trăn trở: “Hiện nay, thực trạng mất an toàn vệ sinh thực phẩm đã đến mức đáng báo động,  khiến cho tỷ lệ người dân mắc bệnh ung thư ngày càng cao. Hàng ngày, mẹ em đi chợ cũng lo lắng vì sợ mua phải thức ăn có nhiễm chất độc nhưng không thể phát hiện bằng mắt thường. Bằng các thông tin trên internet thì em được biết là khi hàn the tác dụng với Curcumin trong môi trường axit sẽ tạo ra màu đỏ (tùy theo nồng độ). Mà Curcumin chứa rất nhiều trong củ nghệ vàng, nên em quyết định tìm tòi nghiên cứu và chế tạo thử loại giấy này”.     

Phương pháp tiến hành làm giấy thử hàn the khá đơn giản, dễ làm, có thể thực hiện tại nhà. Bằng nguyên liệu có sẵn trong nhà như giấy trắng khổ A4, củ nghệ, nước cất và cồn là có thể làm được. Đầu tiên, em Nguyễn Trần Anh Nguyên dùng 25g nghệ tươi, rửa sạch gọt vỏ, cắt nhỏ, cho vào cối, thêm 8ml cồn rồi giã nhỏ, sau đó cho một lượng nước vừa đủ ngập, đem đun sôi đều. Lọc sản phẩm vừa đun sôi bằng dụng cụ lọc cà phê (hoặc giấy lọc), để chiết xuất lấy nước. Nhúng tờ giấy A4 (có thể cắt nhỏ) để giấy được tẩm đều dung dịch vừa chiết xuất rồi mang sấy khô (hoặc dùng phương pháp sấy khô) là có thể sử dụng được. Muốn bảo quản tốt có thể cất tờ giấy vào bọc nilon, để nơi thoáng mát là dùng được 1 tháng.

Ưu điểm vượt trội của sản phẩm này là rất nhạy cảm với hàn the, mà nguyên vật liệu rất rẻ so với sản phẩm đang bán ngoài thị trường. Nguyễn Trần Anh Nguyên nhẩm tính: “Tổng chi phí khoảng 5.000 đồng/hộp/100 miếng kít thử, gồm: 2 tờ giấy A4 500 đồng/tờ, nghệ 1.000 đồng, cồn 1.000 đồng, nước cất 1.000 đồng, gas 1.000 đồng. Trong khi đó, giá thị trường dao động từ 60.000-200.000 đồng/hộp/100 miếng”.

Vì bộ thử hàn the này được làm từ giấy lọc tẩm dung dịch bão hòa Curcumin. Khi gặp chất hàn the, chất Curcumin (C21H20O6) sẽ phản ứng với hàn the (Na2B4O7.10H2O), chuyển sang màu đỏ cam. Tùy theo nồng độ của hàn the trong thực phẩm mà màu của giấy sẽ đậm nhạt khác nhau. Kít thử sẽ phát hiện được thực phẩm có chứa hàn the với mức độ tối thiểu là 60mg hàn the/kg thực phẩm. Theo Anh Nguyên, bộ kít này rất nhỏ gọn, mọi người đều có thể mang theo bên mình để test thực phẩm bất cứ lúc nào. Cách thử như sau: Làm ẩm một đầu kít bằng nước, sau đó chấm vào bề mặt của thực phẩm. Nếu kít hóa đỏ, thực phẩm có hàn the thì không nên mua. Trái lại, kít không đổi màu chứng tỏ thực phẩm này sạch, an toàn khi sử dụng.

Độ an toàn của sản phẩm này đã được nhiều người kiểm chứng. Vậy nên, kít thử hàn the của Nguyễn Trần Anh Nguyên đã xuất sắc nhận được giải nhì Cuộc thi sáng tạo Thanh thiếu niên nhi đồng huyện Châu Thành A. Ông Nguyễn Phước Bình, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Châu Thành A, Phó trưởng Ban Tổ chức cuộc thi, nhận xét: “Ban giám khảo, Ban tổ chức cuộc thi đánh giá cao tính ứng dụng rộng rãi của sản phẩm vì vừa nhỏ gọn, tiện dụng, giá rẻ. Kít hàn the đã giải quyết được vấn đề nóng đang xảy ra trước mắt hàng ngày của người dân trong việc lựa chọn thực phẩm an toàn, bảo vệ sức khỏe. Vấn đề này đang được dư luận đặc biệt quan tâm, vì nó liên quan trực tiếp đến sức khỏe của cộng đồng xã hội”.

Bài, ảnh: TRÚC LINH