Giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên: “Con chung ai khóc...”

Khó tuyển học viên, giáo viên nơi thừa nơi thiếu, cơ sở vật chất xuống cấp, cơ chế chính sách chưa rõ ràng khi chịu sự quản lý của nhiều đầu mối... khiến các trung tâm GDNN-GDTX khó tìm hướng đột phá.

Bài 4: Nhìn đâu cũng khó, gỡ sao đây ?

Dù nhiều đơn vị quản lý, nhiều người ví von như “con có nhiều cha mẹ” nhưng chưa hẳn đã được lo nhiều. Theo các trung tâm, từ sau khi thực hiện sáp nhập đến nay, dù tích cực hoạt động, nhưng chưa được đơn vị nào xếp hạng thi đua hàng năm, điều này phần nào khiến các trung tâm thiếu động lực để phấn đấu, cũng như khẳng định vị trí trong công tác đào tạo.

Sau hơn 9 năm thành lập, các trung tâm GDNN-GDTX trên địa bàn tỉnh đang đối mặt với rất nhiều khó khăn.

Bộ máy vừa thiếu vừa yếu

Trung tâm GDNN-GDTX thành phố Ngã Bảy sau hơn 6 năm sáp nhập, từ cơ sở vật chất cũ tiếp nhận, thành phố đầu tư kinh phí nâng cấp, sửa chữa cơ sở vật chất để đảm bảo nhu cầu dạy học. Tuy nhiên, đến nay mảng GDNN vẫn không có giáo viên dạy nghề đảm nhiệm.

Ông Nguyễn Quốc Khởi, Giám đốc Trung tâm, chia sẻ: “Ngay từ khi thành lập, trung tâm đã thiếu giáo viên cơ hữu dạy nghề, đến giờ chúng tôi chưa thực hiện được chức năng đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Trung tâm có tham mưu xin tuyển dụng giáo viên, nhưng không có nguồn để tuyển dụng cũng như thỉnh giảng. Trung tâm không có trang thiết bị đào tạo một số ngành nghề theo nhu cầu xã hội”.

Tại Trung tâm GDNN-GDTX huyện Long Mỹ, mảng GDTX chỉ hoạt động “cầm chừng”, cũng cùng lý do là không có giáo viên cơ hữu. Ông Lê Quang An, Giám đốc Trung tâm, bộc bạch: “Ngay khi thành lập trung tâm, chúng tôi chỉ có 1 phó giám đốc phụ trách mảng GDTX. Vì vậy, một thời gian dài chức năng GDTX của đơn vị hầu như không hoạt động được bởi không có giáo viên dạy, trung tâm đặt xa các trường THPT, cơ sở vật chất lại không đảm bảo nên đâu có thu hút được học viên. Đơn vị cũng tham mưu UBND huyện xin bổ sung thêm biên chế, nhưng tuyển không có nguồn, mấy năm rồi trung tâm phải thỉnh giảng giáo viên tại các trường THPT để mong vực dậy chức năng GDTX”.

Nhiều đầu mối quản lý nhưng vẫn thiếu sự quan tâm

Trên địa bàn tỉnh có 7 trung tâm GDNN-GDTX của huyện Vị Thủy, thị xã Long Mỹ, huyện Long Mỹ, huyện Phụng Hiệp, thành phố Ngã Bảy, huyện Châu Thành và huyện Châu Thành A. Riêng ở thành phố Vị Thanh có đặt Trung tâm GDTX tỉnh.

Kể từ khi sáp nhập theo Thông tư liên tịch số 39 đến nay, hầu hết các trung tâm GDNN-GDTX cấp huyện đối mặt với nhiều khó khăn chưa có hướng tháo gỡ chính thức: Cơ sở vật chất xuống cấp, trang thiết bị phục vụ giảng dạy, thực hành lỗi thời, lạc hậu, đội ngũ giáo viên dạy nghề, giáo viên dạy GDTX cơ hữu còn thiếu... nhưng không biết tham mưu gỡ khó từ đơn vị nào.

Trăn trở từ những ngày đầu thực hiện sáp nhập đến nay, ông Hồ Thanh Trí, Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX huyện Châu Thành A, cho biết: “Trở ngại lớn mà các trung tâm GDNN-GDTX cấp huyện đang gặp phải sau khi sáp nhập là về đầu mối chỉ đạo. UBND huyện phụ trách tiền lương, con người; Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phụ trách chuyên môn dạy nghề, Sở Giáo dục và Đào tạo phụ trách mảng GDTX. Nhiều đầu mối quản lý, nên việc chỉ đạo thực hiện các hoạt động, nhiệm vụ chưa thực sự nhịp nhàng do không có sự thống nhất. Khi có khó khăn đề xuất dường như cũng ít được các đơn vị quan tâm tháo gỡ”.

Sau sáp nhập, nhiều năm nay Trung tâm GDNN-GDTX huyện Châu Thành A là một trong những đơn vị hoạt động khá hiệu quả ở cả lĩnh vực GDNN và GDTX tại tỉnh, nhưng đơn vị không có cơ sở vật chất riêng. “Trung tâm phải hoạt động nhờ tại cơ sở vật chất của Trung tâm Dạy nghề và Hội trợ nông dân tỉnh (đặt tại xã Tân Hòa), không trụ sở riêng nên gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động”, ông Trí chia sẻ thêm.

Cũng bày tỏ khó khăn trong hoạt động, khi cơ sở vật chất hiện tại đang xuống cấp nghiêm trọng, ông Phan Văn Tấn, Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX thị xã Long Mỹ, chia sẻ: “Được đầu tư xây dựng đã khá lâu, nên nhiều phòng, lớp đã bắt đầu xuống cấp rất nhiều, khó khăn này đơn vị cũng tham mưu địa phương xin kinh phí nâng cấp, sửa chữa nhưng đến giờ vẫn chưa được đầu tư. Không chỉ vậy, ở chức năng GDTX trung tâm cũng triển khai giảng dạy theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhưng đến giờ vẫn theo kiểu dạy chay, học chay vì không được đầu tư trang thiết bị. Giờ khó đủ bề, nên muốn nâng cao chất lượng cũng khó lắm”.

Không chỉ ở mảng GDTX, ở mảng GDNN thực tế trang thiết bị lỗi thời, lạc hậu gây ảnh hưởng đến công tác đào tạo nghề. Ông Lê Văn Mai, Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX huyện Phụng Hiệp, cho biết: “Ở mảng GDTX hầu như không có thiết bị dạy học, để đảm bảo công tác giảng dạy tạm thời thầy cô phải tự trang bị máy laptop, rồi tải thêm hình ảnh, hoạt động thí nghiệm để giúp học sinh tiếp thu bài học theo đúng chương trình. Còn về mảng GDNN, đa phần thiết bị của trung tâm được tiếp nhận từ trung tâm dạy nghề trước đây, nên giờ đa phần đã lỗi thời lạc hậu so với thực tế công việc. Dẫu biết, đầu tư kinh phí mua sắm trang thiết bị dạy học, dạy nghề sẽ khá lớn, nhưng chúng tôi rất mong được đầu tư để hoạt động hiệu quả hơn”.

Phân luồng không tốt cũng lo, phân luồng tốt càng... lo hơn

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023, 6/7 trung tâm GDNN-GDTX thuộc huyện, thành phố đều giữ vững tỷ lệ tốt nghiệp THPT đạt từ 72,5% - 100%. Điều này minh chứng cho chất lượng GDTX luôn được quan tâm, nâng cao từng ngày.

Tuy nhiên, tuyển sinh nhiều không hẳn chỉ có niềm vui. Ông Hồ Thanh Trí, Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX huyện Châu Thành A, chia sẻ: “Tình hình tuyển sinh ở hệ GDTX cũng được coi là khả quan hơn rất nhiều. Tuyển sinh nhiều thì mừng, nhưng giờ cơ sở vật chất, phòng học, phòng học bộ môn, thiết bị phục vụ thực hành thí nghiệm ở các trung tâm hầu như không có. Vì vậy, trung tâm rất lo nếu tuyển sinh nhiều sẽ không đáp ứng được nhu cầu dạy và học”.

So với cách đây 3 năm, tình hình tuyển sinh ở hệ GDTX đã có nhiều thay đổi tích cực, nếu trước đây mỗi năm học mới, các trung tâm chỉ tuyển được 1 lớp với khoảng 12-30 học sinh/lớp, thì những năm nay số lượng này đã tăng gấp đôi, gấp ba. Tuy nhiên, khi số lượng học sinh tăng, đang kéo theo tình trạng thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị, đội ngũ giáo viên.

Ông Nguyễn Kim Cương, Phó Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX huyện Châu Thành, chia sẻ: “Năm nay, số lượng lớp tăng hơn so với năm học trước, về cơ sở vật chất hiện đơn vị phải tổ chức cho học sinh học chéo buổi để đảm bảo đủ phòng học. Mấy năm nay, các trường THPT phân luồng từ kỳ thi tuyển sinh lớp 10 khá nhiều, chúng tôi cũng muốn đẩy mạnh tuyển sinh các em này vào học GDTX ở trung tâm, nhưng giờ cơ sở vật chất còn khó khăn, đội ngũ giáo viên thì thiếu, thiết bị dạy học cũng không có... nên chỉ dám tuyển vừa theo khả năng”.

Với những khó khăn trên, nâng cao chất lượng hoạt động của các trung tâm GDNN-GDTX cấp huyện đang là vấn đề lớn đặt ra.

AN NHIÊN -  BẢO NAM