Hành trình sáng tạo máy ấp trứng cá thát lát

“Máy ấp trứng cá thát lát ứng dụng công nghệ IoT” của hai nữ sinh Lê Thị Diệu An và Trần Huỳnh Ý Vi, ở Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Him Lam là một sản phẩm sáng tạo triển vọng, giúp ích trực tiếp cho việc ươm giống cá thát lát của người nông dân.

Hai em Diệu An (bên phải) và Ý Vi, bên sản phẩm “Máy ấp trứng cá thát lát ứng dụng công nghệ IoT”.

Lý do có sáng tạo này…

 “Máy ấp trứng cá thát lát ứng dụng công nghệ IoT” là một sản phẩm ra đời trong phong trào sáng tạo của học sinh tại nhà trường. Cách đây hơn một năm, khi Diệu An đang học lớp 9 và Ý Vi là học sinh lớp 8 ở Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Him Lam, thị trấn Rạch Gòi, huyện Châu Thành A, các em đã bắt đầu hành trình sáng tạo với sự hướng dẫn của thầy Tôn Phước Nguyên, giáo viên nhà trường. Sản phẩm được hình thành từ quá trình quan sát và nắm bắt nhu cầu của đời sống thực tế.

Em Lê Thị Diệu An chia sẻ: “Cá thát lát là một loại đặc sản của tỉnh Hậu Giang, hiện đang được nuôi khá nhiều. Tuy nhiên, khi ấp trứng để tạo nguồn cá giống lại phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm của người nông dân. Do đó, chúng em muốn sáng tạo ra một chiếc máy để giảm bớt công sức và tăng tỷ lệ ấp trứng thành công hơn so với thông thường”.

Từ tháng 8-2020, Diệu An và Ý Vi bắt đầu quá trình nghiên cứu sản phẩm này. Ban đầu, hai em gặp không ít khó khăn do chưa có kinh nghiệm ấp trứng cá thát lát, chưa thành thạo trong việc chế tạo máy móc, thiết bị. Những mẻ trứng đầu tiên không thành công vì các em chưa tìm ra nhiệt độ ấp trứng phù hợp, các vật liệu sử dụng không mang lại hiệu quả cao. Tuy vậy, cả hai không nản lòng, với sự tư vấn, hướng dẫn của một nông dân giàu kinh nghiệm nuôi cá thát lát tại xã Thạnh Hòa, huyện Phụng Hiệp, Vi và An đã hiểu hơn về đặc tính và nhiệt độ thích hợp để ấp trứng cá. Sau khoảng 8 tháng, máy ấp trứng cá thát lát đã cho ra những mẻ cá giống đạt chất lượng như mong muốn.

Để tăng hiệu quả sử dụng, Diệu An và Ý Vi còn ứng dụng công nghệ IoT để vận hành máy. Tuy nhiên, việc hiện thực hóa ý định này không phải dễ dàng. Em Trần Huỳnh Ý Vi chia sẻ: “Trong quá trình thực hiện, chúng em gặp nhiều khó khăn trong việc thiết kế mạch điện, viết chương trình để thu nhận các thông số môi trường và điều chỉnh qua điện thoại. Do chúng em còn là học sinh cấp 2, chưa được học những kiến thức đó nên phải lên mạng tìm hiểu và nhờ giáo viên hướng dẫn thêm”.

Trợ lực cho người nông dân

“Máy ấp trứng cá ứng dụng công nghệ IoT” được cấu tạo từ những nguyên liệu đơn giản và quen thuộc. Trứng cá thát lát giống được ấp và đảo đều trong bình ấp, liên kết với bộ phận lọc nước bằng màng lọc sinh học và điều chỉnh nhiệt độ nước qua hệ thống sò nóng lạnh, hợp thành một hệ thống tuần hoàn để tạo nguồn nước sạch, có nhiệt độ ổn định từ 27-280C, thích hợp cho việc ấp trứng. Hệ thống này vận hành, điều chỉnh tự động thông qua bộ điều khiển, để đảm bảo máy được hoạt động liên tục và chính xác. Các thông số của máy như nhiệt độ nước, nhiệt độ không khí, độ ẩm và ánh sáng sẽ được hiển thị trên điện thoại người dùng thông qua ứng dụng mã nguồn mở Blynk. Nhờ đó, người dùng có thể kiểm tra các thông số môi trường phù hợp với việc ấp trứng ở bất kỳ nơi đâu, xem lại đồ thị môi trường để kịp thời phát hiện, xử lý những tình huống khẩn cấp.

Bên cạnh đó, các em còn sử dụng tấm pin năng lượng mặt trời và lưu trữ nguồn điện trong bình ắc quy, đảm bảo nguồn điện cho máy sử dụng trong khoảng 24 giờ, không bị ảnh hưởng bởi việc cúp điện. Máy còn có thể gắn camera để người dùng quan sát mẻ ấp của mình từ xa.

Hiện tại, máy đang hoạt động với công suất 1kg trứng cá cho mỗi mẻ ấp, với thời gian ấp lý tưởng trong vòng 7 ngày. Với chiếc máy này, người nuôi cá thát lát không cần phải tốn quá nhiều thời gian, công sức để ấp trứng, thay nước và điều chỉnh nhiệt độ nước. Họ còn có thể kiểm soát và quản lý tốt từng mẻ ấp của mình. Theo khảo sát, tỷ lệ ấp thành công của máy này lên đến 82,5%, cao hơn 7,5% so với việc ấp truyền thống của những người nông dân giàu kinh nghiệm trong nghề.

Theo thầy Tôn Phước Nguyên, giáo viên Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Him Lam, người hướng dẫn sản phẩm này: “Bên cạnh việc ấp cá thát lát, máy còn có thể sử dụng để ấp những loài thủy sản khác như cá chạch lấu, lươn,... Do mỗi loài có yêu cầu khác nhau về độ pH, nồng độ chất hòa tan, đặc biệt là nhiệt độ nước, nên chỉ cần đưa vào thực nghiệm để khoanh vùng và điều chỉnh thông số phù hợp là có thể sử dụng được”. Do đó, sản phẩm này không chỉ trợ lực cho người nuôi cá thát lát mà còn có thể giúp ích cho nhiều mô hình nuôi thủy sản khác trong và ngoài tỉnh.

Với những tính mới, tính sáng tạo và hiệu quả mang lại, “Máy ấp trứng cá ứng dụng công nghệ IoT” đã đạt giải nhất trong Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng cấp tỉnh năm 2021, giải nhất bảng D2, Hội thi Tin học trẻ cấp tỉnh năm 2021 và giải khuyến khích bảng D2, Hội thi Tin học trẻ cấp Quốc gia năm 2021. Đây là điểm sáng trong phong trào thi đua sáng tạo trong học sinh, sinh viên trên địa bàn tỉnh và là động lực để các em tiếp tục nỗ lực, tạo ra nhiều sản phẩm hữu ích phục vụ sản xuất và đời sống.

Bài, ảnh: ĐANG THƯ