Rối bời phân luồng sau trung học cơ sở

Đã có nhiều giải pháp được đặt ra, nhưng đến nay, việc thực hiện lộ trình phân luồng ở các trường THCS trên địa bàn tỉnh vẫn nan giải, nhiều người nói: “Phân luồng sau THCS rối như mớ bòng bong ?”.

Bài 1: Hơn 10% bỏ học, đi làm… sau khi hết lớp 9

Tỷ lệ này nhiều hơn cả tỷ lệ học sinh vào học ở hệ giáo dục thường xuyên và vào học trung cấp sau khi hoàn thành chương trình THCS cộng lại.

Học sinh Trường THCS Thuận Hưng đang xem tờ rơi tuyển sinh năm 2017 của Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật.

Không đi học THPT sẽ đi làm hoặc nghỉ…

Nhiều năm liền có thành tích học tập được xếp loại khá, nhưng sau khi tốt nghiệp THCS, em P.N.L., ở khu vực 3, phường Thuận An, thị xã Long Mỹ, đã quyết định không tiếp tục con đường học vấn, mà bắt đầu đi làm. Em L. chia sẻ: “Cuối năm lớp 9, các thầy cô ở trường cũng tư vấn, hướng nghiệp để em có thể học nghề trung cấp phù hợp và nhanh có việc làm. Tuy nhiên, thấy gia đình khó khăn quá nên em đã nghỉ, không học nữa để có thể đi làm phụ gia đình”. Từ khi nghỉ học đến nay, L. đã xin theo các anh chị trong gia đình để vào làm công ty ở Thành phố Hồ Chí Minh. Theo chia sẻ của L., thấy các anh, chị xung quanh học xong cao đẳng hay đại học đa phần không thể tìm được việc làm khi ra trường, cũng khiến em quyết tâm hơn để nghỉ học đi làm.

Không riêng gì học sinh đã tốt nghiệp THCS như L., em T.T.A.T., hiện đang là học sinh lớp 9, Trường THCS Long Thạnh, huyện Phụng Hiệp, dù chưa hoàn thành xong chương trình học kỳ II của lớp 9, nhưng đã có ý định nghỉ học. A.T. nói: “Em định sau khi thi tốt nghiệp THCS xong sẽ nghỉ, chứ không học tiếp nữa. Cha mẹ phải đi làm, em lại còn đứa em nhỏ giờ không ai trông giữ. Học xong THCS em sẽ nghỉ để ở nhà giữ em cho cha mẹ yên tâm đi làm, chứ biết học gì bây giờ, 3 năm THPT dài quá, cha mẹ em sợ lo không nổi”.

Đây chỉ là hai trong nhiều trường hợp học sinh quyết định nghỉ học sau khi tốt nghiệp THCS để có thể đi làm hoặc phụ giúp gia đình. Suy nghĩ giản đơn của các em là ráng có tấm bằng tốt nghiệp THCS, đi xin vào làm công nhân cũng dễ dàng hơn, thay vì bỏ ra thời gian để tiếp tục học, bởi gia đình không có điều kiện.

Cô Hồ Lý Thái Thanh Thảo, giáo viên Trường THCS Thuận Hưng, huyện Long Mỹ, tâm sự: “Trong quá trình dạy hướng nghiệp thấy các em hỏi ngành nghề nào giờ dễ tìm việc làm, học nghề đó rồi ra em xin việc làm ở đâu… nhưng thật sự các em vẫn chưa mặn mà với việc học nghề lắm. Chỉ có một số em nhận thấy hoàn cảnh gia đình mình khó khăn mới thật sự nghiêm túc, cân nhắc trong việc chọn học nghề hay vào các trường THPT”.

Khi đặt câu hỏi với học sinh lớp 9 về việc học tiếp lên THPT hay học nghề, đa phần câu trả lời của các em vẫn là học tiếp lên THPT hoặc nghỉ để phụ giúp gia đình, chứ ít em chọn học nghề.

Vì sao học nghề không thu hút đối với học sinh sau THCS ?

Phân luồng vào học trung cấp chỉ chiếm 3,5%

Qua kết quả thống kê từ Sở Giáo dục và Đào tạo, từ năm học 2012-2013 đến năm học 2016-2017, luồng học sinh vào THPT không giảm ước đạt trung bình 82,9%, luồng vào học trung cấp chỉ chiếm 3,5%. Trong khi đó, học sinh đi vào các luồng khác như: Bỏ học, tham gia lao động, sinh sống ngoài tỉnh… lại chiếm đến 10,5%. Bên cạnh đó, từ năm 2011-2016 kết quả tuyển sinh ở 4 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, có đào tạo trung cấp chỉ ước đạt 58,2%. Trong đó, Trường Cao đẳng cộng đồng Hậu Giang đạt 54,7%, Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật đạt 61,1%, Trường Trung cấp Nghề đạt 55,5% và Trường Trung cấp Luật đạt 61,5%.

Thực hiện theo Chỉ thị số 10-CT/TW ngày 5/12/2011 của Bộ Chính trị về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, củng cố kết quả phổ cập giáo dục tiểu học và THCS, tăng cường phân luồng học sinh sau THCS và xóa mù chữ cho người lớn, một trong những mục tiêu đến năm 2020 về công tác phân luồng là phấn đấu có ít nhất 30% học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đi học nghề. Dù công tác phân luồng học sinh sau THCS đã được các trường ráo riết thực hiện, nhưng đến nay kết quả vẫn còn rất hạn chế. Thầy Lý Hoàng Huy, giáo viên Trường THCS Phú Hữu, huyện Châu Thành, chia sẻ: “Dù học sinh không mấy mặn mà với việc học nghề, nhưng chúng tôi vẫn cố gắng tư vấn cho các em. Theo tôi, nếu muốn phân luồng đạt hiệu quả, thì các trường nghề nên sớm đến các trường THCS để hướng nghiệp, chứ không phải đợi đến cuối năm học. Tư vấn nghề sớm sẽ giúp học sinh có nhiều thời gian tham khảo với phụ huynh, về điều kiện để tham gia học nghề”.

Cũng theo thầy Huy, các trường nghề cũng nên có những thông báo kịp thời về các chính sách, chế độ khi theo học ở trường… và phải cập nhật, thông báo về sĩ số các lớp nghề thường xuyên, để tránh tình trạng học sinh lớp 9 đã đăng ký học nghề, nhưng do không tuyển sinh đủ sĩ số lớp, nghề các em đăng ký bị hủy, làm học sinh không thể học nghề cũng chẳng còn nộp kịp để vào trường THPT.

Ông Nguyễn Việt Quốc, Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX huyện Châu Thành, cho rằng, khó khăn, thách thức đối với công tác phân luồng học sinh sau THCS hiện nay là xã hội chưa có sự đồng thuận cao. Phần lớn phụ huynh chưa sẵn sàng cho con em mình nghỉ học phổ thông ở độ tuổi 15-16 để rẽ sang học nghề. Nhiều học sinh rớt đại học năm đầu lại thi tiếp năm 2, năm 3… chứ “không thèm” vào trường nghề. Đó là chưa kể đa số nhà tuyển dụng đặt ra yêu cầu đối với người tuyển dụng là phải tốt nghiệp THPT, cao đẳng hay đại học, dẫn đến việc học sinh sau khi tốt nghiệp THCS vẫn muốn học tiếp lên THPT.

Phân luồng sau THCS là chủ trương đúng đắn và không còn là chuyện mới. So với phân luồng sau THPT, phân luồng sau THCS còn vô vàn khó khăn. Ở nhiều nước phát triển, phân luồng học sinh đi học để làm “thợ” đã được làm và làm hiệu quả, tỷ lệ còn cao hơn 30% theo chỉ tiêu đề ra ở nước ta, nhưng chính vì chưa thực hiện đồng bộ, chưa quyết liệt, rồi chưa trả lời trọn vẹn chuyện việc làm sau học… đã làm công tác phân luồng thật sự nan giải !

Bài, ảnh: MỸ XUYÊN

Bài 2: “Học nghề chắc ra trường sẽ có việc làm ?”