Khó giải ngân vốn đầu tư công

Để hoàn thành nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công năm 2020, các chủ đầu tư đang quyết liệt tháo gỡ khó khăn trong thực hiện dự án, thúc đẩy nhanh tiến trình giải ngân vốn và đảm bảo chất lượng từng công trình, dự án. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện cũng còn nhiều vướng mắc.

Bài 1: “Nút thắt” trong giải ngân vốn

Trước thực trạng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản trong những tháng đầu năm đạt thấp, nhiều “nút thắt” quan trọng đang được tháo gỡ để tăng dần khối lượng thực hiện các dự án.

Các chủ đầu tư đang quyết liệt tháo gỡ vướng mắc đẩy nhanh tiến độ dự án.

Tỷ lệ giải ngân thấp

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh, tổng số vốn đầu tư công giao đến nay trên 2.600 tỉ đồng, tăng khoảng 1.000 tỉ đồng so với kế hoạch vốn giao đầu năm 2020. Trong đó, nguồn vốn thực tế phân bổ cho các dự án trên 2.100 tỉ đồng. Đây là điều kiện thuận lợi để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình trong điều kiện ngân sách khó khăn. Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Nguyễn Văn Bền cho biết: Đến ngày 11-5, khối lượng thực hiện và giá trị giải ngân còn thấp. Cụ thể, tổng khối lượng thực hiện mới đạt 36,28%, thấp hơn cùng kỳ 12,62%. Giá trị giải ngân đạt 36,25%, thấp hơn 9,77% so với cùng kỳ. Đối với kế hoạch vốn do các đơn vị cấp tỉnh quản lý giải ngân mới đạt 28,79%. Riêng kế hoạch vốn được phân bổ cho các địa phương quản lý, giải ngân đạt 43,20%.

Thành phố Ngã Bảy là đơn vị dẫn đầu cấp huyện về giải ngân vốn với tỷ lệ trên 56%, huyện Châu Thành A xếp thứ 2 với tỷ lệ trên 55%. Huyện giải ngân thấp nhất là huyện Long Mỹ, trên 24% kế hoạch vốn. Chủ tịch UBND huyện Long Mỹ Nguyễn Thanh Giang nhìn nhận: Huyện có tỷ lệ giải ngân còn thấp so với các đơn vị huyện khác. Nguyên nhân chính là do các bước chuẩn bị hồ sơ thủ tục còn chậm và một số vấn đề liên quan đến nguồn vốn. Hiện tại một số công trình đã được triển khai, tuy nhiên khối lượng chưa nhiều nên giải ngân chưa cao. Qua kiểm tra, làm việc, đôn đốc các đơn vị thi công, quý II huyện nỗ lực phấn đấu giải ngân trên 50%.

UBND tỉnh cho rằng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công hiện nay đạt thấp so với cùng kỳ. Nếu không tháo gỡ kịp thời thì nguồn vốn chậm lưu thông, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Do vậy, các ngành, địa phương, chủ đầu tư cần đưa ra giải pháp hiệu quả để mở từng “nút thắt”, thúc đẩy giải ngân nguồn vốn.

Nhiều nguyên nhân

Đại diện Công ty CP đầu tư xây lắp Miền Nam cho rằng có 2 vấn đề chính ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các dự án. Vướng mắc lớn nhất là giải phóng mặt bằng, công tác này ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ. Đối với nhà thầu, tiến độ càng kéo dài thì càng tốn nhiều chi phí. Thứ hai là năng lực tài chính của nhà thầu khi đảm nhiệm nhiều dự án đôi lúc sẽ gặp khó khăn nhất thời.

Là đơn vị đảm nhiệm trọng trách chủ đầu tư thực hiện các công trình dân dụng của tỉnh, ông Trần Ngọc Hùng, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh, nhìn nhận khách quan rằng: Đối với công tác quản lý dự án, nguyên nhân khách quan chính là khâu giải phóng mặt bằng. Bởi công trình dân dụng đặc thù hơn các công trình giao thông hoặc thủy lợi. Có những dự án cần diện tích nhỏ, nhưng chỉ cần vướng một trường hợp cũng không triển khai được. Về nguyên nhân chủ quan thì có một số đơn vị tư vấn không đáp ứng đủ yêu cầu, không làm hết trách nhiệm tham mưu cho chủ đầu tư. Vì thế, những phát sinh trong quá trình triển khai làm tốn rất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến tiến độ.

Theo Sở NN&PTNT tỉnh, tiến độ giải ngân của đơn vị năm 2019 và những tháng đầu năm 2020 thấp chủ yếu ở dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VnSAT). Dự án này rất đặc thù lại không giống như các dự án xây dựng cơ bản khác. Ông Trần Chí Hùng, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh, lý giải: Dự án này có phần vốn được bố trí phần phi công trình, khối lượng công trình phức tạp, khó thực hiện. Trong đó, phải tập trung nhiều giai đoạn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, giải pháp canh tác khoa học cho nông dân. Về thủ tục kéo dài hơn so với thủ tục xây dựng cơ bản, phải xin ý kiến của ban, ngành Trung ương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Thế giới (đơn vị tài trợ thực hiện dự án). Ngoài ra, còn chậm trong lập kế hoạch và phân bổ vốn của dự án. Riêng phần vốn phục vụ xây lắp và công trình, giải ngân từ đầu năm đến nay của dự án VnSAT cũng khá thấp, chủ yếu do thủ tục qua nhiều khâu, mất nhiều thời gian.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh, khối lượng thực hiện và giá trị giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp hơn cùng kỳ do nhiều nguyên nhân. Trong đó, một số nguồn vốn mới được bổ sung như vốn dự phòng 10% trung hạn 2016-2020 của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Các chủ đầu tư đang triển khai thực hiện, khối lượng giải ngân chưa cao. Một số dự án sử dụng vốn dự phòng ngân sách trung ương hiện nay chưa phân bổ kế hoạch vốn chi tiết. Vướng mắc về thủ tục đất đai, công tác bồi hoàn giải phóng mặt bằng còn gặp nhiều khó khăn. Một số địa phương không có khu tái định cư nên không bố trí được đất ở cho người dân có đất bị thu hồi.

Ngoài ra, công tác thiết kế - dự toán công trình, tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà thầu chậm do chủ đầu tư và tư vấn chuyên môn chưa sâu, chất lượng hồ sơ không đáp ứng yêu cầu, phải chỉnh sửa nhiều lần. Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trong những tháng đầu năm, đồng thời thực hiện việc giãn cách xã hội nên khó huy động nhân công làm việc, điều này cũng ảnh hưởng tới tiến độ thi công các công trình.

Ông Nguyễn Văn Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, nhấn mạnh: Đối với các dự án vốn lớn, các chủ đầu tư phải quyết liệt triển khai, nhất là các ban quản lý dự án cấp tỉnh. Đối với địa phương là huyện Long Mỹ và thị xã Long Mỹ cần quyết liệt thực hiện nhiều giải pháp hơn nữa trong việc triển khai cũng như giải ngân vốn ở các dự án. Thời gian tới, các chủ đầu tư và địa phương phải đặc biệt quan tâm công tác giải phóng mặt bằng; rà soát lại năng lực quản lý của các ban quản lý dự án, đảm bảo đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ được giao. Việc lựa chọn các đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, thẩm tra tốt sẽ giúp ích cho chủ đầu tư từ quản lý dự án đến đảm bảo chất lượng công trình. Các chủ đầu tư đặc biệt quan tâm chất lượng công trình không để xảy ra sự cố và kiên quyết xử lý khi phát hiện vi phạm.

Bài, ảnh: ẨN LIÊN

------------

Bài 2: Liên kết tháo gỡ vướng mắc