Đánh bắt tôm trên lưng ngựa

Vùng duyên hải phía Bắc nước Bỉ nổi tiếng với món tôm ngon, thường có mặt trong thực đơn ở bất cứ nhà hàng hải sản nào trong vùng. Ngoài cách đánh bắt thông thường, tại thị trấn Oostduinkerke, Tây Bắc nước Bỉ còn duy trì truyền thống đánh bắt tôm tồn tại gần 700 năm mà ít người biết đến: đánh bắt tôm trên lưng ngựa.

Đánh bắt tôm trên lưng ngựa ở Oostduinkerke, Bỉ. Nguồn: GETTY IMAGE

Đúng như tên gọi của nó, ngư dân sử dụng những con ngựa to lớn, trọng lượng trung bình gần 1.000kg. Loại ngựa dùng kéo xe trên cạn và dĩ nhiên ban đầu chúng không thích xuống nước nên thường mất một năm để ngựa có thể quen với công việc. Công cụ đánh bắt cũng như sức ngựa được cải tiến so với trước đây để tăng số lượng tôm.

Buổi đánh bắt diễn ra trong 1 giờ 30 phút, trước và sau đợt thủy triều xuống - thời điểm lý tưởng để kéo về những con tôm sống vùng duyên hải. Mỗi đầu lưới buột vào lưng ngựa, khoảng cách giữa ngựa và đáy lưới là khoảng 30m. Ngư dân trong trang phục không thấm nước, leo lên lưng ngựa và thúc chúng đi ra xa bờ cát, đánh một vòng lớn đến khi mẻ lưới nặng đầy tôm cá. Dù mô tả có vẻ đơn giản, không đòi hỏi gì nhiều ngoài sức kéo của ngựa nhưng ngư dân phải giàu kinh nghiệm về biển, địa hình bờ biển và điều khiển “người bạn đồng hành” thuần thục. “Hợp tác” với thiên nhiên là điều rất quan trọng bởi đi bao xa và đi theo lộ trình thay đổi tùy thuộc vào dòng biển, thủy triều và thời tiết tại thời điểm đánh bắt. Sau 30-45 phút, ngựa được lên bờ nghỉ ngơi, ngư dân thu mẻ lưới đầy tôm, cua và cá. Sau khi lựa cá, cua, tôm nhỏ trả về biển, số tôm còn lại gom vào sọt treo trên lưng ngựa. Mỗi ngày họ đánh bắt được khoảng 10-20kg tôm. Thu hoạch cao nhất vào những tháng trời ấm (tháng 4 đến tháng 10).

Giữa thế kỷ XX, truyền thống độc đáo này thoát khỏi nguy cơ biến mất khi được cộng đồng quan tâm, duy trì và quảng bá. Tháng 12-2013, đánh bắt tôm trên lưng ngựa được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Hiện còn 15 ngư dân bắt tôm theo kiểu này, dù nó không mang lại nguồn thu nhập chính. Động lực của họ là biển, là truyền thống của địa phương và lòng yêu mến những con ngựa. Để trở thành ngư dân thật sự, phải trải qua 2 năm đào tạo, thực hành và vượt qua 1 kỳ thi. Đặc biệt, có 1 phụ nữ duy nhất đã vượt qua kỳ thi này để trở thành nữ ngư dân đầu tiên trên lưng ngựa.

Du khách tham quan có thể chứng kiến ngư dân bắt tôm trong thời gian từ tháng 4 đến tháng 10, tham gia nhóm chế biến thức ăn từ tôm, thưởng thức tại chỗ ngay sau đó. Kể từ năm 1950, lễ hội tôm được tổ chức hàng năm vào cuối tháng 6 tại Oostduinkerke với các hoạt động diễu hành, bơi lội, hòa nhạc, hội chợ. Lễ hội được chuẩn bị trước đó vài tháng và thu hút hơn 10.000 du khách từ khắp nơi trên thế giới.

THIÊN NGỌC (tổng hợp từ THE CULTURE TRIP, UNESCO)